Giữ lửa nghề làm lồng đèn giấy bóng kính truyền thống
Tết Trung thu đang cận kề với người dân cả nước, những con phố lồng đèn đã dần nhộn nhịp hơn. Men theo giá trị truyền thống của những chiếc lồng đèn giấy bóng kính tại các cửa hàng, chúng tôi tìm đến xóm lồng đèn Phú Bình (Quận 11 – TP.HCM). Đây được biết đến là nơi có truyền thống làm lồng đèn lâu đời nhất TP.HCM. Xuất phát từ làng nghề Bác Cổ, tỉnh Nam Định, các nghệ nhân di cư vào nam mang theo nghề làm lồng đèn truyền thống này.
“100 hộ thì chỉ còn 10 hộ giữ nghề”
Ghé thăm nhà ông Nguyễn Đình Chiến (55 tuổi), một trong những hộ gia đình ít ỏi còn bám trụ lại với nghề làm lồng đèn giấy bóng kính truyền thống. Ngay từ khi bước vào, không khí Trung thu đã bao trùm khắp căn nhà, những chiếc khung tre được treo đầy trước cửa, bên trong sàn nhà đầy ắp lồng đèn với nhiều hình dáng bắt mắt.
Ông Chiến là nghệ nhân đã có hơn 30 năm kinh nghiệm làm lồng đèn giấy bóng kính truyền thống, chứng kiến từng giai đoạn thịnh suy của nghề, ông cho chia sẻ: “Ở đây ngày xưa cả xóm đều làm nghề lồng đèn nhưng hiện tại hầu như 100 hộ thì chỉ còn 10 hộ giữ nghề.”
Theo tìm hiểu, những năm gần đây nghề làm lồng đèn giấy bóng kính tại Xóm Lồng đèn đang dần thưa thớt, nguyên nhân do thu nhập không khả quan, các công đoạn sản xuất khá vất vả và sự cạnh tranh với lồng đèn điện tử gay gắt khiến nhiều hộ chuyển nghề sang buôn bán hoặc cho thuê trọ, có hộ còn bán cả nhà đi nơi khác.
Với ông Chiến, nghề làm lồng đèn là đam mê, phải cân bằng được kinh tế thì việc giữ gìn và phát huy nghề truyền thống này mới được đảm bảo.
Làm nghề bằng cả cái tâm và sự uy tín
Về câu chuyện đáng nhớ trong nghề, ông Chiến chia sẻ, mùa trung thu năm 2018, khi đang sản xuất lồng đèn số lượng lớn cho khách hàng, ông đổ bệnh nặng tưởng chừng thập thử nhất sinh. Khi tỉnh dậy, vì lời hứa của mình với khách hàng, ông Chiến cố gắng vượt lên khó khăn về sức khoẻ , vươn lên trong kì tích để tiếp tục giữ lửa cho đến hôm nay.
Mặc dù đối mặt với nhiều nguyên nhân không mấy tích cực khi làm nghề, nhưng ông Chiến vẫn không chùn bước, cứ mỗi năm trước Tết Trung thu, gia đình ông lại sản xuất ra hàng nghìn chiếc lồng đèn giấy bóng kính truyền thống phục vụ các tiểu thương tại thành phố, cũng như nhiều tỉnh thành khác.
Khi được hỏi về nỗi lo đau đáu trong việc mai một ngành nghề truyền thống tại xóm lồng đèn, ông Chiến cho biết: “Con đứa nào thích thì theo, không ép được, mình cũng sợ mai một nhưng mà các con hiện tại vẫn cố gắng phụ bố mỗi khi hoàn thành xong công việc chính của mình.”
Chất lượng của lồng đèn được đánh giá bởi cách tạo hình, trang trí họa tiết và kỹ thuật cắt giấy, bôi hồ, dán… điều này đòi hỏi người nghệ nhân phải sáng tạo, khéo léo trong từng chi tiết. Theo đó, các người con của ông Chiến cũng thành thạo trong các khâu sản xuất lồng đèn như một người nghệ nhân tương lai thực thụ.
Em Nguyễn Hương Loan, con gái nghệ nhân Nguyễn Đình Chiến miêu tả lại các công đoạn để hoàn thành một chiếc lồng đèn giấy kiếng truyền thống cho chúng tôi, “Để hoàn thiện được những chiếc lồng đèn này, bố em sẽ mua tre trước đó, về đo theo từng kích thước rồi uốn thành khung. Sau đó, tụi em sẽ dán và vẽ phụ bố rồi đóng gói cho khách hàng.”
Chia sẻ thêm về cảm nghĩ của mình đối với nghề truyền thống của gia đình, em Loan cho biết, “Em được quan sát bố làm lồng đèn từ nhỏ đến lớn, em biết và học theo phụ bố, việc theo nghề thì sau này không có ai để tiếp nối thì em vẫn sẽ làm.”
Dạo quanh các phố lồng đèn năm nay, thay vì chịu lép vế trước lồng đèn điện tử như mọi năm, lồng đèn giấy bóng kính truyền thống dần chiếm ưu thế với mẫu mã đa dạng, thậm chí áp đảo bởi mức giá mềm ở mức 20.000 – 50.000 đồng/chiếc, so với lồng đền điện tử đủ loại hình dáng có giá đến 60.000 – 250.000 đồng/chiếc.
Ngày nay, Tết Trung thu dần cải tiến theo hơi thở hiện đại, trẻ em chỉ có thể hình dung giá trị truyền thống của ngày lễ này qua lời kể của ông bà đi trước. Điều đó đồng nghĩa với việc những chiếc lồng đèn giấy bóng kính truyền thống đang dần mờ nhạt theo thời gian, câu chuyện giữ lửa và phát triển sản phẩm văn hóa truyền thống cho thế hệ tiếp nối là một chặng đường rất dài và cần được quan tâm./.
Thời đại Hùng Vương là một giai đoạn có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong lịch sử dân tộc, bởi đây là thời đại mở đầu dựng nước, hình thành nên những giá trị văn hóa nền tảng của quốc gia. Nhân ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, chúng ta hãy cùng nhìn lại thời kỳ khởi thủy đầy hào hùng này để hiểu hơn và thêm tự hào về truyền thống dựng nước và giữ nước hàng ngàn năm của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
Lễ tri ân cha mẹ với chủ đề “Bách thiện hiếu vi tiên” vừa được tổ chức tại Hà Nội nhằm tôn vinh đạo hiếu, khơi dậy sự gắn kết trong gia đình.
Triển lãm 'Sáng trong ngọc kính' trưng bày 8 tác phẩm nghệ thuật của họa sĩ Bùi Văn Toản được tạo nên từ những mảnh kính vỡ khắc họa chân dung của những nhân vật huyền thoại của Việt Nam.
Làng Cổ Đô, huyện Ba Vì. TP. Hà Nội được biết đến là “làng họa sĩ”. Nơi đây có nhiều họa sỹ tên tuổi với các bảo tàng lưu giữ những tác phẩm mỹ thuật giá trị.
Việc hai chiếc thuyền cổ được khai quật tại Bắc Ninh thời gian qua, cùng những kết quả nghiên cứu chi tiết, sẽ góp phần làm sáng tỏ trang sử hàng hải và giao thương quốc tế của Việt Nam, khẳng định giá trị to lớn của di sản này đối với bản sắc lịch sử và văn hóa của dân tộc.
Triển lãm “Nghe vải kể chuyện” được tổ chức tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, giới thiệu 75 tác phẩm tranh cắt vải khắc họa tình yêu quê hương đất nước của hoạ sĩ Trần Thanh Thục.
0