ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Hệ thống y tế cơ sở có nhiều điều chỉnh sau quá trình sáp nhập đơn vị hành chính song vẫn phải đảm bảo được vai trò tuyến đầu, gần dân và hiệu quả trong phòng dịch và chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Thử nghiệm mới ở y tế cơ sở 

Tại trạm y tế xã Tiên Phong, huyện Ba Vì, người dân đến khám bệnh chỉ cần mang căn cước công dân. Với một cú chạm, toàn bộ hồ sơ, bệnh án của bệnh nhân đã được hiển thị. Những thông tin về tiêm chủng, khám thai, bệnh mãn tính… cũng được hệ thống tự động nhắc lịch.

Cô giáo Nguyễn Thị Oanh (huyện Ba Vì) chia sẻ: “Ban đầu chúng tôi cũng có sự lo lắng, vì khám nhanh như vậy thì không biết có được kỹ hay không. Nhưng sau khi theo dõi, tôi thấy hết sức yên tâm vì sự cập nhật của các y, bác sĩ rất nhanh. Khi đi khám, chúng tôi chỉ cần mang chứng minh thư".

Việc triển khai chuyển đổi số tại trạm y tế xã Tiên Phong, huyện Ba Vì mang lại nhiều lợi ích rõ rệt. Hệ thống này giúp quản lý các quy trình hành chính; khám chữa bệnh được tự động hóa, nâng cao hiệu quả điều hành; minh bạch thông tin và ra quyết định nhanh, chính xác. Hồ sơ bệnh án điện tử giúp các bác sĩ chẩn đoán, điều trị chính xác, tiết kiệm thời gian, giảm áp lực hành chính và tăng khả năng phối hợp liên khoa. Người bệnh được phục vụ nhanh hơn, giảm thời gian chờ, kết quả khám được trả nhanh và minh bạch, dễ dàng theo dõi sức khỏe cá nhân, thanh toán linh hoạt và hưởng đầy đủ quyền lợi BHYT. Chuyển đổi số góp phần xây dựng nền y tế hiện đại, hiệu quả và thân thiện hơn với người dân.

Bác sĩ Phùng Thị Liên – Trạm trưởng trạm y tế xã Tiên Phong cho biết: “Trước kia phần mềm rời rạc, nhiều phần mềm, nhưng hiện nay các phần mềm đã tập trung, tổng hợp lại, tiện hơn cho chúng tôi trong quá trình sử dụng và quản lý. Khi áp dụng phần mềm mới, bệnh nhân rất hài lòng".

Kho dữ liệu không chỉ đảm bảo liên thông giữa các cơ sở y tế trên địa bàn, giúp tối ưu hóa trong điều trị mà còn cung cấp số liệu tổng hợp, trực quan, hỗ trợ các cơ quan quản lý y tế ra quyết định chính xác, kịp thời. Đặc biệt, hệ thống này sẽ kết nối chặt chẽ với các nền tảng quốc gia như VNeID, G-Medical… giúp đồng bộ dữ liệu trên phạm vi rộng, nâng cao chất lượng y tế và đảm bảo an toàn thông tin.

Khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp được triển khai, trạm y tế số không chỉ là sự thay đổi về kỹ thuật, mà là bước chuyển lớn về tư duy phục vụ. Sau sáp nhập, chính những đổi mới này sẽ giúp y tế cơ sở Hà Nội mạnh mẽ hơn, gần dân hơn.

Y tế xã, phường phải đảm bảo vai trò 

Dù trạm y tế phường Minh Khai, quận Hai Bà Trưng hàng năm vẫn được đầu tư để sửa chữa nâng cấp, nhưng với cơ sở vật chất nhỏ hẹp và xuống cấp nghiêm trọng, nơi đây lại không có đầy đủ các phòng chức năng nên hoạt động chủ yếu là tư vấn và triển khai tiêm chủng cơ bản.

Dược sĩ Lê Văn Huỳnh – Trạm trưởng trạm y tế phường Minh Khai cho biết: “Trạm y tế phường Minh khai về diện tích là không đảm bảo yêu cầu trong việc thực hiện công tác cấp cứu, khám sàng lọc. Khi thực hiện công tác tiêm chủng, khám sức khoẻ nhân dân, diện tích quá nhỏ so với diện tích theo tiêu chuẩn nên rất bất cập và phải sử dụng những phòng khác. Một phòng chồng chéo rất nhiều chức năng”.

Còn phòng cấp cứu của trạm y tế phường Hàng Bài, quận Hoàn Kiếm cũng chỉ vẻn vẹn chưa đầy 10 m2, không đảm bảo diện tích để bố trí các hoạt động tiêm chủng cơ bản. Thậm chí nhiều trang thiết bị đã hỏng. Những lý do này khiến nơi đây chưa thể đảm bảo là nơi chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho người dân và cũng là nguyên nhân vì sao người dân không mặn mà với y tế xã, phường nhất là ở những thành phố lớn như Hà Nội.

“Theo quy định, khu vực cấp cứu phải đảm bảo đủ diện tích là 15m2, nhưng cũng chỉ là để phân chia khu ra cho rõ ràng hơn. Đúng ra phòng cấp cứu phải là một phòng riêng và kín để sơ cứu bệnh nhân. Các trang thiết bị, vật tư ở đây có những thứ cũng không sử dụng được nữa”, bác sĩ Nguyễn Đức Dương – Trạm trưởng trạm y tế phường Hàng Bài cho hay.

Trên thực tế, trong những năm qua, y tế cơ sở đã được chú trọng đầu tư với tiêu chuẩn phải đảm bảo các yếu tố về diện tích, đầy đủ các phòng chức năng để đảm bảo hoạt động về phòng chống dịch, chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho người dân và quản lý các bệnh không lây nhiễm. Nhưng không phải trạm y tế xã, phường nào cũng đáp ứng được yêu cầu này. Do vậy quá trình sáp nhập chính quyền hai cấp theo mô hình mới, việc đầu tư cho các trạm y tế sẽ được hoàn thiện hơn.

Theo thống kê của ngành Y tế Hà Nội, hiện đơn vị này đang quản lý 43 bệnh viện công lập, 30 trung tâm y tế quận, huyện, ngoài ra có 526 trạm y tế xã, phường. Tuy nhiên không phải cơ sở nào cũng đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khoẻ ban đầu ngày càng cao của người dân. Đơn vị cũng đề nghị, sau sáp nhập, trạm y tế xã, phường sẽ được đầu tư, mở rộng để đảm bảo là cánh tay nối dài của ngành y tế trong chăm sóc, quản lý sức khoẻ người dân, nhất là đảm bảo công tác phòng chống dịch bệnh.

Ông Nguyễn Đình Hưng – Phó Giám đốc phụ trách Sở Y tế Hà Nội cho biết: “Các trung tâm y tế, trạm y tế trước mắt sẽ được bàn giao về Sở Y tế để rà soát, sắp xếp lại theo mô hình chính quyền hai cấp và đảm bảo cấp chính quyền cơ sở là cấp hoàn chỉnh. Nếu như từ ngày 1/7, chỉ cần một dịch vụ y tế không được quan tâm thực hiện tốt thì sẽ nảy sinh vấn đề xã hội”.

Theo Bộ Y tế, trước mắt vẫn giữ nguyên hệ thống y tế như hiện nay. Các trung tâm y tế của các quận, huyện sẽ được chuyển giao về các Sở Y tế quản lý. Các trạm y tế cũng giữ nguyên hoặc sắp xếp lại theo mô hình trạm y tế xã mới và dự kiến mô hình hoạt động của các trạm y tế xã, phường sau sáp nhập sẽ lớn hơn, biên chế nhiều hơn và được làm các dịch vụ kỹ thuật cao hơn theo từng khu vực.

Y tế sau sáp nhập: gần dân, vững tuyến đầu

Trạm y tế xã Tân Hội, huyện Đan Phượng với cơ sở vật chất khang trang, đầy đủ các phòng chức năng từ lâu đã là điểm đến được nhiều người dân trong xã lựa chọn. Đặc biệt là những người bị bệnh mạn tính phải quản lý, lấy thuốc định kỳ như bà Nguyễn Thị Đoàn. Thuận tiện, gần nhà là yếu tố nhiều người dân mong muốn.

“Chúng tôi ở gần đây đi khám rất tiện, nhiều khi lên huyện nhưng thuốc cũng chưa chắc đã đầy đủ nên chúng tôi cứ theo ở xã cho tiện quản lý bệnh”, bà Đoàn cho hay.

Trên thực tế, nhiều trạm y tế xã mặc dù được đầu tư về cơ sở vật chất đầy đủ, nhưng do thiếu nguồn nhân lực nên cũng không thu hút được người dân. Đơn cử như trạm y tế xã Việt Hồng (huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái) có đầy đủ các phòng chức năng, thậm chí gồm phòng xét nghiệm, nhưng lại không có người vận hành. Cán bộ y tế phải kiêm nhiệm nhiều việc.

Bác sĩ Vương Thị Hải Anh – Trạm trưởng trạm y tế xã Việt Hồng chia sẻ: “Ở đây chúng tôi chưa có điều dưỡng, chưa có dược sĩ mà do nữ hộ sinh kiêm nhiệm. Phòng xét nghiệm hầu như không có bệnh nhân, có phòng điện tim nhưng trình độ làm chưa thành thạo”.

Có cơ sở vật chất, trang thiết bị đầy đủ nhưng không có người vận hành, nơi có đầy đủ thì lại không thu hút được bệnh nhân. Đây đang là tình trạng chung của nhiều trạm y tế hiện nay. Theo ngành y tế, sau khi triển khai chính quyền hai cấp, phải đảm bảo tiêu chí không được gián đoạn hoạt động chăm sóc sức khoẻ, các dịch vụ gần dân hơn, phục vụ hiệu quả, thuận tiện hơn.

Ngành y tế cũng nhấn mạnh, với những địa phương đặc thù như Hà Nội, TP.HCM và các đặc khu, mô hình cũng nên xây dựng cho phù hợp, tránh tình trạng nơi thừa nơi thiếu, hoạt động không hiệu quả.

“Phải có những rà soát rất kỹ lưỡng mà không phải trạm y tế xã nào cũng hoạt động giống nhau. Bên cạnh những vấn đề thuận tiện là người dân dễ tiếp cận dịch vụ y tế kỹ thuật cao ở các cơ sở tuyến cao hơn xung quanh địa bàn phải nâng cao năng lực về y tế dự phòng, về bảo trợ xã hội, về quản lý sức khoẻ người dân. Thậm chí đưa những hoạt động của phòng khám gia đình, phòng khám chuyên khoa về trong hoạt động của trạm y tế để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu của người dân”, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Hưng – Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Y tế khẳng định.

Ngành y tế cho biết, sau khi sáp nhập cả nước sẽ có khoảng 3.321 trạm y tế xã phường và đặc khu. Để các trạm y tế này hoạt động hiệu quả, thu hút được người bệnh, việc đầu tư bài bản, từ nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, kỹ thuật y tế phù hợp là rất quan trọng.