ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

"Tuổi thơ dữ dội" là một tiểu thuyết được xuất bản năm 1988 của nhà văn Phùng Quán, có nội dung xoay quanh cuộc sống, chiến đấu và sự hi sinh của những thiếu niên 13, 14 tuổi trong hàng ngũ Đội thiếu niên trinh sát của Trung đoàn Trần Cao Vân.

Cường và Tấn, hai người sống sót cuối cùng của đại đội. Trước khi sang sông, cả hai đứng lặng lẽ tiễn biệt đồng đội. Trong không khí buồn bã ấy, Cường bất ngờ trông thấy Hồng - người con gái anh yêu mà tưởng đã mất. Họ đoàn tụ trong giây phút nghẹn ngào. Nhưng bên nhau chưa được bao lâu, họ lại bước tiếp vào trận chiến mới.

Chiến sĩ trẻ tên Bình - người đồng đội thân thiết của Cường đã ra đi. Trước khi trút hơi thở cuối cùng, Bình chỉ kịp gửi gắm mong muốn đưa kỷ vật về cho cha, rồi ra đi trong vòng tay bạn bè.

Trong giây phút cận kề cái chết, Hải vẫn giữ vững khí tiết, bình thản như đã chuẩn bị từ lâu. Anh hiểu rằng cái chết của mình không chỉ là sự kết thúc một sinh mệnh mà còn là sự chứng minh lòng trung thành, danh dự và tinh thần bất khuất trước đồng đội và Tổ quốc.

Chiến sĩ Hải bị địch bắt và tra khảo. Gã Phan Thái dùng bạo lực, mỉa mai và cả đòn tâm lý để ép anh đầu hàng, nhưng Hải vẫn giữ vững khí tiết. Dù bị đánh đập, bị súng kề vào đầu, anh vẫn đáp trả bằng lời lẽ bình tĩnh và đầy khí phách khiến kẻ thù nể phục. Anh kiên định rằng, cái chết cũng phải có giá trị, không thể chết vô ích.

Trước lúc hy sinh, Tạ để lại lời trăng trối đầy xúc động gửi tới vợ con và mẹ già cùng đồng đội của mình. Anh mong sau chiến thắng, nếu có nhớ, vợ hãy về Quảng Trị để tìm phần mộ anh. Vào giữa đêm mưa, đồng đội tổ chức thủy táng cho người anh hùng kiên trung ấy ngay trên sông Thạch Hãn. Nỗi mất mát quá lớn khiến tất cả lặng đi.

Đại đội trưởng phía quân giải phóng là Tạ cùng đồng đội tiến hành một cuộc tập kích vào Ban Chỉ huy tiểu đoàn biệt động quân số 6. Dù bị cơn ho kéo dài hành hạ, Tạ vẫn cương quyết tham chiến đánh trận thành công, cùng đồng đội tiêu diệt được nhiều sĩ quan địch. Tuy nhiên, khi Tạ đang thu giữ tài liệu thì bất ngờ bị tên trung tá bắn lén khiến anh trọng thương.

Kẻ địch bất ngờ dùng xe tăng và pháo tăng ém sẵn khiến các chiến sĩ ta chịu tổn thất nặng. Tuy nhiên, bằng tinh thần gan góc và sáng tạo, chiến sĩ Mạc Tần liều mình dùng cối bắn thẳng vào xe tăng địch, góp phần xoay chuyển thế trận.

Cường và Hồng có buổi chia tay đầy cảm xúc bên bờ sông Thạch Hãn. Dòng sông yên ả nhưng lòng người dậy sóng. Lần này, Cường sắp vượt sông ra tiền tuyến, Hồng vừa lo lắng vừa không muốn rời xa, cả hai tâm sự về ảo giác chiến tranh, tình yêu nảy sinh giữa bom đạn và những nỗi sợ không thành lời.

Cường nhận được lời biểu dương từ Cục Chính trị mặt trận về hành động phá thế cắm cờ của địch - một chiến thắng mang ý nghĩa lớn trên mặt trận ngoại giao. Dù được đề nghị ra Bắc dưỡng thương và đào tạo tại nước ngoài, anh từ chối vì tình cảm với đồng đội và với Hồng.

Tiểu đội bảy người của ta nhận nhiệm vụ nhổ cờ trong đêm khuya. Họ mặc quân phục nghiêm chỉnh như để sẵn sàng ra đi trong tư thế đẹp nhất. Một cậu lính trẻ tên Tú nài nỉ được đi theo, xúc động vì được gọi là anh hùng. Ở một điểm khác, tiểu đội đặc nhiệm chia quân tiến vào khu nhà tù cũ, nơi dự đoán là mục tiêu cắm cờ của địch.

Trong khung cảnh rực lửa và đầy chết chóc của chiến trường thành cổ Quảng Trị, Bến Vượt trở thành địa danh khốc liệt nhất, nơi máu thịt thương binh và lính mới nối nhau vượt sông. Hình ảnh dòng sông máu hiện lên bi tráng, xác người, xác thuyền bập bềnh. Những người lính vượt sông mang theo thương tích hoặc hy vọng, một người lính thông tin liều mạng, bơi giữa pháo sáng để nối lại đường dây liên lạ

Sự hy sinh của Hải khiến không khí trong tiểu đội nặng trĩu. Cường chìm trong im lặng. Anh không khóc, không gào thét nhưng đôi mắt đục mờ vì nỗi đau. Hải không chỉ là người đồng đội mà còn là một phần ký ức, một người bạn thân từng chia sẻ những suy nghĩ sâu kín nhất về chiến tranh, lý tưởng và cả khát khao được công nhận.

Tại trận đánh giáp lá cà trong thành cổ, những binh lính tinh nhuệ của địch bị đánh trả quyết liệt. Dù có ưu thế về vũ khí và thể lực, chúng vẫn không thể áp đảo được những người lính với tinh thần chiến đấu như lửa. Tiểu đội của Cường thương vong nặng. Các chiến sĩ trẻ hy sinh khi chưa kịp sống trọn một đời, nhưng họ đã sống trọn một lý tưởng.

Cường và đồng đội bất ngờ gặp đoàn thương binh nối dài như một đoàn âm binh máu me, thương tích đầy mình. Bác sĩ Lê - người đã quen Cường từ trước chia sẻ nỗi ám ảnh về số phận thương binh chất chồng trong hầm cứu thương khiến Cường rùng mình. Đã là ngày thứ ba mươi, con số kinh hoàng của một trận chiến kéo dài liên tục. Thành cổ trụ được là nhờ hệ thống cống ngầm.