Syria có nguy cơ rơi vào vòng xoáy bất ổn mới
Việc Israel trực tiếp can dự vào cuộc xung đột nội bộ Syria làm dấy lên lo ngại Syria có thể bị kéo vào một cuộc chiến khu vực không cân xứng.
Chỉ trong vài ngày, các cuộc đụng độ giữa cộng đồng người Druze và các nhóm vũ trang Bedouin ở thành phố Sweda, Syria đã khiến gần 600 người thiệt mạng.
Khởi đầu từ một vụ tấn công tàn bạo hôm Chủ nhật, khi các tay súng Bedouin bị cáo buộc đã hành hung và cướp tài sản của một thanh niên người Druze, căng thẳng nhanh chóng leo thang. Những vụ bắt cóc trả đũa giữa hai cộng đồng đã biến thành đụng độ vũ trang, cuốn theo cả lực lượng chính phủ lâm thời Syria và các dân quân địa phương.
Chỉ trong vài ngày, chiến sự đã lan rộng khắp vùng nông thôn Sweida, đẩy hàng nghìn người dân vào cảnh di tản, đồng thời khiến tình hình nhân đạo trong khu vực vốn đã kiệt quệ càng trở nên bi thảm.
Trong bối cảnh ấy, Israel bất ngờ mở các đợt không kích vào thủ đô Damascus và Sweida với lý do “bảo vệ cộng đồng người Druze khỏi nguy cơ bị thảm sát”. Các cuộc tấn công này không chỉ phá hủy nhiều cơ sở quân sự và dân sự, mà còn được cho là đã lấy đi mạng sống của nhiều dân thường. Hành động này của Israel đã bị cộng đồng quốc tế lên án mạnh mẽ, nhưng phía Israel khẳng định họ sẽ tiếp tục can thiệp nếu thấy cần thiết để ngăn chặn các hành vi tàn bạo nhắm vào cộng đồng thiểu số Druze.
Bà Tammy Bruce, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết: "Mỹ không ủng hộ các cuộc không kích mới đây của Israel. Chúng tôi đang tiến hành các nỗ lực ngoại giao cấp cao nhất với cả Israel và Syria, nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng hiện tại cũng như hướng tới một thỏa thuận lâu dài giữa hai quốc gia có chủ quyền. Tổng thống Trump đã đề ra một tầm nhìn rõ ràng về một Trung Đông thịnh vượng và một Syria ổn định, chung sống hòa bình với chính mình và các nước láng giềng. Hòa bình giữa các nước láng giềng - bao gồm Israel và Syria - là một phần then chốt trong tầm nhìn này".
Việc Israel trực tiếp can dự vào cuộc xung đột nội bộ Syria làm dấy lên lo ngại về một kịch bản nguy hiểm: Syria có thể bị kéo vào một cuộc chiến khu vực không cân xứng, khi phải đối đầu với một đối thủ vượt trội về quân sự, trong khi quốc gia này vẫn còn đang xoay xở với hậu quả của hơn một thập kỷ chiến tranh.
Ông Majed Mkheiber, nhà phân tích chính trị cho biết: "Việc giảm leo thang tại Sweida hiện nay là vô cùng cần thiết. Nếu lệnh ngừng bắn không được duy trì, Syria sẽ bị kéo vào một cuộc xung đột không cân sức với Israel. Đồng thời, những cuộc xung đột liên quan đến một cộng đồng thiểu số như vậy sẽ khuyến khích các nhóm thiểu số khác trên khắp Syria tận dụng cơ hội để nổi dậy chống lại chính phủ trung ương, điều này sẽ chia cắt Syria thành các vùng xung đột và làm suy yếu sự thống nhất của đất nước".
Trong một nỗ lực hòa giải, chính quyền lâm thời Syria tuyên bố đã rút lực lượng quân sự khỏi Sweida dưới tác động trung gian của Mỹ và các quốc gia Ả Rập. Tuy nhiên, tình hình vẫn chưa lắng dịu. Lực lượng vũ trang địa phương tiếp tục kiểm soát các khu vực chiến lược và bị cáo buộc phạm tội ác chiến tranh.
Trong khi đó, các bộ tộc Ả Rập từ tỉnh Deir al-Zour và miền Bắc Syria, cùng với các lực lượng thân chính phủ từ Idlib đang được điều động về phía Nam để hỗ trợ các nhóm Bedouin, làm gia tăng nguy cơ bùng phát một cuộc nội chiến mới ngay trong lòng miền Nam Syria.
Lãnh đạo lâm thời Syria, ông Ahmad al-Sharaa, cáo buộc Israel không chỉ nhắm đến việc tiêu diệt các cơ sở quân sự, mà còn đang theo đuổi một chiến lược dài hạn nhằm phá hoại sự ổn định của Syria, kích động chia rẽ dân tộc và ngăn chặn quá trình tái thiết đất nước. Theo ông, “Israel muốn biến Syria thành một chiến trường thường trực và xé nhỏ quốc gia này thành các vùng lãnh thổ đối nghịch”.
Với tình hình hiện tại, Sweida đang trở thành một ví dụ điển hình cho sự mong manh của tiến trình hậu chiến tại Syria. Sự vắng mặt của một thể chế trung ương mạnh mẽ, sự phân hóa sâu sắc giữa các nhóm sắc tộc - tôn giáo, cùng với can thiệp từ các thế lực bên ngoài như Israel, đang kéo Syria vào một chu kỳ bất ổn mới.
Nếu không có giải pháp chính trị toàn diện và một lệnh ngừng bắn nghiêm túc được giám sát quốc tế, cuộc khủng hoảng tại Sweida có thể là khởi đầu cho một cuộc phân tranh nội bộ quy mô lớn hơn, đe dọa xóa sổ bất kỳ tia hy vọng nào về tương lai hòa bình và thống nhất của Syria.
