Đường Lâm ‘cổ trấn’
Chiều nay, Hường mời bạn cùng nghe những cảm xúc của Thu Thủy trong một lần về thăm làng cổ Đường Lâm.
Sơn Tây không sầm uất như đô thị lớn, mang dáng dấp đô thị trung du kín đáo e lệ của thôn nữ xứ Đoài vùng núi Tản sông Đà êm đềm như dải lụa. Về Sơn Tây không thể không ghé quê hương của hai vua Bố Cái Đại Vương - Phùng Hưng và Tiền Ngô Vương - Ngô Quyền cùng sinh ra tại một làng "Thế hữu hưng ngơi đại" (Đời nào cũng có người tài giỏi)- dòng chữ được khắc ở cổng ngôi làng mang tên Đường Lâm.
Đường Lâm - làng cổ duy nhất nằm ven thị xã Sơn Tây chưa hề phai nhạt văn hoá làng xã của Bắc Bộ, những mái nhà cong cong lợp ngói âm dương thâm thấp, tường xây đá ong nâu đậm thời gian, giếng khơi trong vắt ngọt lành xung quanh mọc đầy cây dương xỉ...

Ở Đường Lâm, những ngôi nhà san sát. Đi qua cổng làng, vào đình làng rồi mới vào nhà. Cây đa, bến nước, sân đình ở Đường Lâm vừa đặc trưng hồn Việt, vừa riêng có không lẫn vào đâu được. Mọi ngôi nhà quần tụ, nối nhau bằng những đường xương cá lát gạch chỉ nho nhỏ sạch sẽ đến tận cổng từng nhà.
Đến Đường Lâm, qua đình Mông Phụ nghe cô gái thuyết minh, ngỡ mình về với ngày xưa, bao lễ hội tập trung ở đình làng, thoả chí nhìn nhau mớ ba mớ bảy áo tứ thân, nón ba tầm, chơi cờ người những bước tần ngần sang sông. Sân đình xưa bao đôi trai gái phải lòng nhau, quấn quít ngày mở hội làng, bịn rịn lúc trăng hiển hiện giữa trời như một nét móc câu thề hẹn.
Ở Đường Lâm vẫn còn những quán mẹt với dăm cái kẹo dồi, cốc nước lá vối. Ngồi trên chõng tre kẽo kẹt, nghe cụ già đầu vấn khăn mỏ quạ kể chuyện lịch sử hai vua lừng lẫy, kể chuyện thám hoa Giang Văn Minh – vị sứ thần tài hoa đi vào sử sách, dễ hình dung hơn khi đọc cả pho sách dày nghìn trang.
Mỗi người dân làng cổ ở năm thôn Mông Phụ, Cam Thịnh, Cam Lâm, Đoài Giáp, Đông Sàng tự hào mình được sinh ra trên cùng mảnh đất với các hào kiệt của non sông, nơi văn hóa của vùng châu thổ sông Hồng hiển hiện từ các di tích, từ lịch sử hào hùng của một miền quê.

Đến Đường Lâm dùng bữa với những món ăn thuần Việt, dưới mái nhà gỗ xưa, bên vườn xanh mướt còn nguyên cối xay lúa, chum làm tương... thì bất kể người sinh ra từ phố hay từ làng đều không thể quên được miền đất này, dù là mới đến hay quay lại. Cao lương mĩ vị đều từ những sản vật trên ruộng dưới sông, qua bàn tay con người lam lũ. Đặt chân về Đường Lâm thấy cả hồn Việt lưu giữ ngàn năm tại nơi đây đầy đủ và vẹn nguyên, trong một ngôi làng có 956 ngôi nhà cổ tồn tại từ thế kỷ 17 đến nay.
Người Đường Lâm thủ thỉ chuyện xưa, chuyện nay với chất giọng nhỏ nhẹ, cực kỳ nho nhã và thanh lịch. Duyên của người Đường Lâm không dễ phô ra với người lạ, nhưng với bạn bè thâm giao, họ gửi gắm nghĩa tình vào sự tinh tế từ cử chỉ đến lời nói.
Đến Đường Lâm, vứt bỏ những lo toan, quên đi những tiện nghi sang trọng để trở về làng Việt. Người ta chẳng còn chông chênh với những bữa tiệc triền miên những lời khách sáo, mà đắm chìm trong lòng bao dung, nhân ái. Bông lúa, bắp ngô, vạt áo nâu giản dị cho ta kết dính giá trị của gia đình "trên đồng cạn, dưới đồng sâu/ chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa"…
Dẫu biết ngược đường, dẫu biết còn bao làng quê khác quyến rũ bước chân lữ khách, nhưng sao có thể không nặng lòng với Đường Lâm? Một lần đến đã chẳng muốn rời đi, đến lần hai lại quyến luyến hơn lần đầu. Hay trái tim ta đã một lần nữa đi về phía nguồn cội mà yêu, mà say Đường Lâm đến vậy./.


Qua lễ chung thất, di ảnh của ông được rước lên ban thờ trên tầng thượng để nhận hương hỏa cùng các cụ. Tính ông ham vui, thích náo nhiệt. Bà sợ ông trên ấy buồn chán nên ngày nào cũng gắng lết đôi chân nhức mỏi lên bầu bạn chốc lát, đôi khi vừa dọn dẹp linh tinh vừa lầm bầm như độc thoại, lắm lúc lại chỉ thẫn thờ ngồi dõi mắt nhìn xa xăm.
Có người ngồi bên hiên nhà, tay cầm ly cà phê đen sóng sánh, nhìn mưa rơi lách tách ngoài sân. Hương cà phê thoảng lên, đắng mà thơm nồng nàn, như chính những ngày cô đã đi qua trong đời.
Tháng Tư, có người thường giữ thói quen đi dạo quanh những góc phố còn bảng lảng hơi sương của Thủ đô, tìm mua một bó hoa loa kèn trắng muốt. Thi thoảng, cô bán hoa có nụ cười tỏa nắng như sắc trời Hà Nội, hỏi anh: Là đàn ông mà anh yêu thích hoa loa kèn không kém gì các bà, các cô nhỉ? Anh khẽ mỉm cười, lặng lẽ ngắm nhìn mấy bông hoa trắng muốt bừng nở dưới ánh nắng óng ánh, thấy lòng mình dịu dàng trong phút chốc.
Tháng Ba khép lại bằng những ngày nồm ẩm, lạnh se sắt xen lẫn những cơn mưa phùn lê thê. Miền Bắc giao mùa như một cô gái đỏng đảnh, lúc nắng ấm dịu dàng, lúc lại trở mình hờn dỗi, để lại trong không gian hơi ẩm bức bối, khiến lòng người cũng chùng xuống theo những giọt mưa.
Thỉnh thoảng lúc rảnh rỗi, có người thường xem lại quyển sổ chép thơ mà cô đã viết tay một thời, hoặc mở máy laptop, mở điện thoại, nghe lại những bài nhạc yêu thích. Cô thích nhất là lắng nghe âm thanh quen thuộc từ những tình khúc bất hủ của Trịnh Công Sơn. Những lúc như vậy, cô lại tự hỏi mình: Ta là ai trong cuộc đời này?
Mỗi khi đến tiết Thanh minh, trong tâm thức của nhiều người lại nhớ về những ngày thơ bé hạnh phúc, được cùng ba mẹ làm món bánh trôi để đón Tết Hàn thực. Dẫu chỉ là món bánh đơn thuần nhưng đó lại là hương vị của đoàn viên.
0