Xây dựng Quốc hội của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân
Quốc hội Việt Nam phải gắn bó máu thịt với nhân dân, thực sự là Quốc hội của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Đây là lời phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Quốc hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 diễn ra vào sáng 25/9 tại Hội trường Diên Hồng.
Thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Tô Lâm nhiệt liệt chúc mừng và biểu dương những kết quả quan trọng mà Đảng bộ Quốc hội đã đạt được trong nhiệm kỳ vừa qua. Đồng thời, Tổng Bí thư nêu rõ: Bên cạnh kết quả rất tích cực, Báo cáo chính trị trình đại hội và ý kiến thảo luận của các đại biểu cũng đã thẳng thắn chỉ ra những vấn đề còn tồn tại, hạn chế trong công tác của Đảng bộ Quốc hội. Chúng ta cần nghiêm túc nhìn nhận: Chất lượng một số đạo luật chưa cao, còn tình trạng chồng chéo, thiếu tính khả thi, chậm bắt nhịp với yêu cầu mới của thực tiễn; quá trình thẩm tra, phản biện đôi khi còn hình thức, chưa thật sự phát huy đầy đủ trí tuệ tập thể; công tác giám sát có lúc, có nơi chưa thực sự quyết liệt, chưa đi sâu đến tận cùng trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, chưa khắc phục triệt để những bất cập đã chỉ ra; chưa phát huy hết vai trò của đại biểu Quốc hội, kỹ năng, bản lĩnh và hiệu quả hoạt động của một bộ phận đại biểu chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu ngày càng cao trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số…
Tổng Bí thư Tô Lâm, nhấn mạnh: Đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới với hai mục tiêu 100 năm đặt ra rất cao, đòi hỏi chúng ta phải rất nỗ lực, cố gắng và phải có những chủ trương, quyết sách đột phá để phát triển với tốc độ nhanh, tăng trưởng GDP phải đạt liên tục hai con số, nhưng vẫn phải bảo đảm bền vững. Trong khi đó, tình hình thế giới, khu vực diễn biến rất nhanh, phức tạp; thời cơ và thách thức đan xen. Các nước trên thế giới đều tập trung cho mục tiêu phát triển, không chờ đợi chúng ta. Đây là giai đoạn bước ngoặt, là cơ hội lịch sử để đất nước vươn mình, nếu chậm chân là chúng ta sẽ bị tụt hậu.
Tình hình trên đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ rất lớn đối với công tác của Quốc hội, đặc biệt là nhiệm vụ hoàn thiện thể chế với yêu cầu "biến cải cách thể chế thành lợi thế cạnh tranh, thành động lực phát triển". Đòi hỏi các cấp uỷ Đảng, các đại biểu Quốc hội, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động của Quốc hội phải nâng cao hơn nữa quyết tâm chính trị, đổi mới tư duy, nỗ lực hành động để góp phần vào sự phát triển chung của đất nước. Đề nghị đại hội tiếp tục thảo luận, làm sâu sắc các chỉ tiêu, những đột phá, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu của Đảng bộ Quốc hội nhiệm kỳ 2025 - 2030. Tổng Bí thư nhấn mạnh, gợi mở thêm hai yêu cầu, bốn định hướng công tác trọng tâm để đại hội thảo luận, làm rõ, bổ sung, hoàn thiện thêm để thống nhất thực hiện.
Về hai yêu cầu:
Một là, nâng cao tính nhân dân trong mọi hoạt động của Quốc hội. Đây là yêu cầu mang tính bản chất của Quốc hội - cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân. Quốc hội Việt Nam phải gắn bó máu thịt với nhân dân, thực sự là "Quốc hội của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân" - không chỉ trong lời nói, mà trong từng đạo luật, từng phiên chất vấn, từng quyết sách quan trọng, đều phải hướng đến mục tiêu tối thượng: Hạnh phúc, ấm no, tự do của nhân dân và sự thịnh vượng của đất nước. Mỗi đạo luật không chỉ là văn bản pháp lý, mà còn phải là kết tinh của trí tuệ, ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Đại biểu Quốc hội không chỉ là người làm luật, người giám sát hay người quyết định, mà trước hết phải là "đại biểu của cử tri" - người đại diện trung thành cho tiếng nói, khát vọng, quyền lợi chính đáng của cử tri và của toàn dân tộc; mỗi đại biểu là nhịp cầu tin cậy, mang hơi thở của cuộc sống vào nghị trường, và mang quyết sách đúng đắn của Quốc hội trở lại cuộc sống, góp phần nâng cao đời sống mọi mặt cho nhân dân.
Hai là, nâng cao tính Đảng trong hoạt động của Quốc hội. Đây là yêu cầu xuyên suốt, bảo đảm Quốc hội ta luôn kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân lên trên hết, trước hết. Tính Đảng không làm giảm đi tính dân chủ, mà trái lại là định hướng để dân chủ được thực hiện đúng bản chất của chế độ ta. Đối với những đại biểu Quốc hội là đảng viên, phải thực hiện tốt "trách nhiệm kép" của mình, là cầu nối trực tiếp giữa Đảng với Quốc hội; giữa ý chí, nguyện vọng của nhân dân với những quyết sách hệ trọng của đất nước.
Về bốn định hướng công tác trọng tâm:
Thứ nhất, tiếp tục đổi mới tư duy, tập trung lãnh đạo Quốc hội thực hiện tốt ba chức năng quan trọng nhất: lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề trọng đại của đất nước.
Về lập pháp, xác định đây là công tác "đột phá của đột phá", không chỉ dừng ở việc khắc phục chồng chéo, mâu thuẫn, điểm nghẽn, mà còn phải đi trước, mở đường, dẫn dắt cho phát triển của đất nước, khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức lao động, khơi thông mọi nguồn lực cho phát triển. Cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật về thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, nâng cao năng lực hội nhập, phát triển khu vực tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế. Đặc biệt, chú trọng những lĩnh vực mới như pháp luật về kinh tế số, tài sản số, dữ liệu, năng lượng tái tạo, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, môi trường, biến đổi khí hậu, quốc phòng – an ninh phi truyền thống… Tiếp tục quán triệt và thực hiện hiệu quả tư duy mới trong công tác xây dựng pháp luật được xác định trong Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, thực hiện nghiêm quy trình lập pháp, phát huy vai trò phản biện xã hội, tham vấn rộng rãi ý kiến chuyên gia, nhà khoa học, cử tri và cộng đồng doanh nghiệp. Đồng thời, phải cảnh giác, kiên quyết phòng chống tác động tiêu cực của lợi ích nhóm, của sự chi phối chính sách bởi các thế lực thù địch hay vận động thiếu minh bạch, bảo đảm mọi đạo luật đều xuất phát từ lợi ích quốc gia – dân tộc và nguyện vọng chính đáng của nhân dân.
Về giám sát tối cao, trong giai đoạn mới, giám sát phải thật sự đi vào chiều sâu, tập trung vào những vấn đề bức thiết như quản lý đất đai, tài nguyên, môi trường, phòng chống tham nhũng, lãng phí, bảo vệ quyền con người, quyền công dân... Trong công tác giám sát, không chỉ “nghe báo cáo” mà phải đi thực tế, đối thoại trực tiếp với nhân dân, với đối tượng chịu tác động của chính sách; quan trọng hơn, phải truy đến cùng trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, bảo đảm các kiến nghị sau giám sát được thực hiện nghiêm, có chế tài rõ ràng; kết hợp phương thức truyền thống với công cụ công nghệ số để nâng cao hiệu quả giám sát.
Về quyết định các vấn đề quan trọng, mỗi nghị quyết, mỗi quyết định của Quốc hội không chỉ tác động tức thời đến kinh tế – xã hội, đến quốc phòng, an ninh, đến đời sống của hàng triệu người dân hôm nay, mà còn in dấu lâu dài vào tương lai của dân tộc. Vì vậy, Quốc hội cần thể hiện rõ bản lĩnh, trí tuệ, khách quan, công tâm khi quyết định những vấn đề hệ trọng như chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, phân bổ ngân sách quốc gia, các dự án hạ tầng trọng điểm, chính sách an sinh xã hội, chủ trương hội nhập quốc tế, hay những vấn đề liên quan đến độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ… Mọi quyết định của Quốc hội phải đặt lợi ích quốc gia – dân tộc, lợi ích của nhân dân lên trên hết, trước hết, kiên quyết ngăn chặn và loại bỏ sự chi phối của lợi ích nhóm, mọi tác động tiêu cực từ bên ngoài.
Thứ hai, tiếp tục nghiên cứu cải tiến, đổi mới cách thức hoạt động của Quốc hội, các cơ quan Quốc hội, bảo đảm hiệu quả, giảm tính hình thức, tăng tính thực chất. Trọng tâm là cải tiến việc xây dựng chương trình kỳ họp, phương thức thảo luận, tranh luận, chất vấn và trả lời chất vấn, quy trình thẩm tra, tiếp xúc cử tri, giám sát... Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong chuẩn bị các nội dung, dự án luật trình Quốc hội, bảo đảm chặt chẽ, hiệu quả. Tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng Quốc hội số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội và từng đại biểu Quốc hội.
Thứ ba, chú trọng công tác xây dựng Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ. Xây dựng tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh về tư tưởng, chính trị, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Duy trì sự đoàn kết thống nhất trong Đảng bộ. Đổi mới sinh hoạt chi bộ gắn với thực tiễn, phát huy dân chủ trong Đảng và trong các cơ quan của Quốc hội. Lãnh đạo và phát huy vai trò các Tổ Đảng đoàn đại biểu Quốc hội cả trong và ngoài kỳ họp. Gắn xây dựng tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh với việc nâng tầm văn hoá công vụ, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, kiểm soát quyền lực trong xây dựng pháp luật.
Thứ tư, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đại biểu Quốc hội đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ Quốc hội phải tiêu biểu về bản lĩnh chính trị, phẩm chất, năng lực và uy tín, "vừa hồng vừa chuyên", có khát vọng cống hiến, dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới sáng tạo, dám chịu trách nhiệm, đặt lợi ích chung lên trên hết. Đại biểu Quốc hội phải thực sự là người đại diện trung thành cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân; có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, chuyên môn sâu, kỹ năng nghị trường tốt. Quan trọng nhất, đại biểu phải giữ mối liên hệ mật thiết, thường xuyên với cử tri, lắng nghe tâm tư, phản ánh trung thực vào nghị trường, đồng thời chịu sự giám sát của nhân dân. Niềm tin và sự tín nhiệm của cử tri chính là thước đo cao nhất cho uy tín và trách nhiệm của đại biểu.
Với truyền thống vẻ vang 80 năm Quốc hội Việt Nam, với tinh thần đổi mới và trách nhiệm chính trị cao, Tổng Bí thư Tô Lâm tin tưởng Đảng bộ Quốc hội và toàn thể cán bộ, đảng viên, đại biểu Quốc hội sẽ phát huy cao độ trí tuệ, bản lĩnh, đoàn kết, sáng tạo; hoàn thành xuất sắc trọng trách lịch sử của mình, đưa Quốc hội Việt Nam ngày càng phát triển vững mạnh, thực sự là hiện thân sống động của ý chí và nguyện vọng của Nhân dân, góp phần đưa đất nước vươn mình phát triển giàu mạnh và thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.
