Trump – Musk đấu khẩu: Ai đang giữ 'lá bài' quyết định?
Hành trình từ đồng minh đến đối đầu công khai
Dư luận thế giới ngày 5/6 vừa qua đã đi từ ngạc nhiên đến sửng sốt khi chứng kiến một cuộc “khẩu chiến” trên mạng xã hội giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và tỷ phú Elon Musk. Cuộc tranh cãi ồn ào về “dự luật lớn, tuyệt đẹp” mà ông Trump thúc đẩy đã nổ ra chưa đầy một tuần sau khi ông Musk rời Nhà Trắng trong vai trò người đứng đầu Ban Hiệu quả Chính phủ. Giới phân tích lo ngại rằng, màn “lời qua tiếng lại” tới mức gay gắt có thể dẫn đến nhiều hậu quả khôn lường với hai nhân vật có tầm ảnh hưởng hàng đầu thế giới mà lại có cái tôi quá lớn như Tổng thống Trump và tỷ phú Elon Musk.
Tỷ phú Elon Musk bắt đầu ủng hộ ông Donald Trump sau khi ông Trump bị ám sát hụt hồi tháng 7/2024. Trong những tháng cuối cuộc bầu cử tổng thống 2024, Giám đốc điều hành của Space X và Tesla đã ủng hộ ông Trump 288 triệu USD, một con số chưa từng có cho một cá nhân. Elon Musk cũng đã cùng sát cánh với ông Trump đi vận động tranh cử khắp nơi, kết nối ông Trump với nhiều nhân vật lớn tại thung lũng Silicon và giới công nghệ nói chung, đồng thời sử dụng mạng xã hội X do mình sở hữu nhằm tác động tâm lý cử tri có lợi cho ông Trump. Sự ủng hộ của Musk dành cho ông Trump vừa mang tính lý tưởng vừa mang tính thực dụng nhờ những điểm chung về mặt ý thức hệ giữa hai nhân vật quyền lực này. Và nhờ sự ủng hộ đó, Elon Musk không chỉ có được quyền tiếp cận vô song với Tổng thống Mỹ mà còn có được vai trò lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) mới.
Tôi sẽ thành lập một Ủy ban Hiệu quả Chính phủ có nhiệm vụ tiến hành kiểm toán tài chính và hiệu suất toàn diện của toàn bộ chính quyền liên bang và đưa ra các khuyến nghị cải cách mạnh mẽ. Chúng ta cần phải làm điều đó - không thể tiếp tục như hiện tại. Và Elon, vì anh ấy không quá bận rộn, đã đồng ý đứng đầu lực lượng đặc nhiệm đó. Sẽ rất thú vị.
Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Ngay sau khi được bổ nhiệm đứng đầu DOGE, cơ quan được thành lập theo sắc lệnh hành pháp với mục tiêu cắt giảm chi tiêu và bộ máy hành chính liên bang, lịch trình công khai của Musk cho thấy ông đang dồn sức cho DOGE và mối quan hệ với Tổng thống Donald Trump. Ông thường xuất hiện tại Washington hoặc đồng hành cùng ông Trump, ngay cả vào cuối tuần.
Tuy nhiên, những hoạt động của ông Musk tại DOGE đã gây ra nhiều tranh cãi, đặc biệt sau hàng loạt đợt sa thải tại các cơ quan liên bang và việc xóa bỏ hầu hết các chương trình do USAID, cơ quan viện trợ nước ngoài chính của Mỹ, điều hành. Những người chỉ trích cũng đặt câu hỏi về quyền lực mà tỷ phú không được bầu này nắm giữ tại Nhà Trắng. Các công ty của ông Musk cũng bị đưa vào tầm ngắm, dẫn đến làn sóng biểu tình chống lại Tesla và kêu gọi tẩy chay, khiến doanh số của hãng tụt xuống mức thấp nhất trong nhiều năm.
Sau hơn 130 ngày dẫn dắt DOGE, Elon Musk quyết định rời Nhà Trắng để tập trung cứu vãn các công ty của mình. Tổng thống Mỹ Donald Trump trao chiếc chìa khóa vàng cho Elon Musk, ngụ ý về sự ghi nhận được cho là mang tính cách mạng cho những đóng góp trong công cuộc cải tổ bộ máy liên bang. Tuy nhiên, theo con số mà Musk công khai thì DOGE mới chỉ tiết kiệm được khoảng 175 tỷ USD chi tiêu, một con số quá nhỏ bé so với mục tiêu tham vọng đề ra ban đầu là 2 nghìn tỷ USD.
Đây không phải là sự kết thúc của DOGE, mà thực sự là sự khởi đầu. Thời gian của tôi với tư cách là người được chính phủ bổ nhiệm đặc biệt đã đến lúc phải kết thúc, 134 ngày và sẽ kết thúc sau vài ngày nữa. Nhưng DOGE sẽ có ảnh hưởng ngày càng mạnh mẽ hơn theo thời gian.
Ông Elon Musk - Giám đốc điều hành SpaceX, Tesla.
Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài lịch sự trước công chúng, căng thẳng đang nhen nhóm xung quanh “dự luật lớn, tuyệt đẹp” mà ông Trump thúc đẩy. Chưa đầy một tuần sau đó, sự rạn nứt trong quan hệ giữa hai nhân vật quyền lực này đã lên đến đỉnh điểm khi Elon Musk công khai chỉ trích Tổng thống Trump.
Cuộc chỉ trích nhanh chóng leo thang thành cuộc khẩu chiến công khai trên mạng xã hội, với những lời công kích qua lại gay gắt suốt nhiều giờ giữa Musk và ông Trump. Không chỉ dừng lại ở việc bày tỏ quan điểm liên quan tới vấn đề giảm thuế và nợ công, hai nhân vật quyền lực hàng đầu thế giới còn đưa ra những cáo buộc mang tính công kích cá nhân và những lời đe dọa về kinh doanh cũng như chính trị. Từ tình bạn thân thiết, đồng minh chính trị với tham vọng cải tổ nước Mỹ, Tổng thống Donald Trump và tỷ phú Elon Musk nhanh chóng đường ai nấy đi sau cuộc chiến ngôn từ đầy kịch tính, làm rung chuyển thị trường chứng khoán và gây sốc cho dư luận thế giới.
Washington quá nhỏ cho hai “cảnh sát trưởng”
Mặc dù cuộc tranh cãi giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và tỷ phú Elon Musk đã hết sức ồn ào và thu hút sự chú ý, nhưng một số chuyên gia phân tích và nhiều người dân Mỹ cho rằng điều này không hề bất ngờ. Thậm chí có ý kiến cho rằng, với cá tính mạnh mẽ của cả hai nhân vật chính, nguy cơ bất hòa đã tiềm ẩn ngay từ thời điểm họ quyết định liên minh.
Mối quan hệ giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và tỷ phú Elon Musk đã trải qua những thăng trầm trong gần 10 năm qua. Trước thời điểm ông Trump đắc cử tổng thống nhiệm kỳ đầu tiên, ông Musk đã nhiều lần chỉ trích ông Trump và tuyên bố ủng hộ đối thủ của ông Trump là cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton. Ông chủ hãng xe điện Tesla và Công ty vũ trụ SpaceX cũng từng có chân trong Hội đồng cố vấn kinh tế của Tổng thống Trump, song đã rời vị trí này vì không đồng tình với quyết định của ông chủ Nhà Trắng liên quan việc rút Mỹ khỏi Hiệp định khí hậu Paris hồi năm 2017.
Việc ông Trump trải qua vụ ám sát hụt hồi tháng 7/2024 đã trở thành bước ngoặt lớn, đánh dấu thời điểm liên minh Trump - Musk chính thức được định hình. Những hình ảnh tỷ phú công nghệ Elon Musk nhảy múa trong buổi vận động tranh cử của Tổng thống Donald Trump vào tháng 10 năm ngoái hay trong lễ nhậm chức của ông đầu năm nay đánh dấu thời kỳ quan hệ giữa hai bên ở giai đoạn nồng ấm nhất. Tuy nhiên, giờ đây những hình ảnh đó đã nhanh chóng được thay thế bằng những lời chỉ trích mạnh mẽ về cả cá nhân lẫn chương trình nghị sự.
Chúng ta luôn biết rằng Washington không đủ lớn cho hai “cảnh sát trưởng”. Với cái tôi lớn cũng như cả hai người không có khả năng thỏa hiệp, điều này là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, việc chứng kiến mâu thuẫn bùng nổ nhanh như thế này thực sự đáng ngạc nhiên.
Giáo sư Todd Belt - Giám đốc Chương trình Quản lý Chính trị, Đại học George Washington, Mỹ.
Vị trí “cố vấn Chính phủ đặc biệt” mà ông Musk đảm nhiệm tại Nhà Trắng có hạn hơn bốn tháng, nên việc ông rời chính quyền không phải điều bất ngờ, song có lẽ nhiều người không dự đoán được việc ông Musk quay ngoắt 180 độ và chỉ trích mạnh mẽ ông chủ Nhà Trắng.
Trên thực tế, ông Musk cách đây vài tháng đã có hiềm khích với một số thành viên cấp cao trong nội các ông Trump, bao gồm Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro. Đến khi siêu dự luật giảm thuế và chi tiêu quy mô lớn được hạ viện Mỹ thông qua, ông Musk đã bắt đầu cơn mưa bài đăng trên mạng xã hội từ ngày 3/6, chỉ trích mạnh mẽ những người ủng hộ dự luật này.
Ông Trump trước đây còn có những bình luận mang tính chữa cháy khi ông Musk thể hiện sự không hài lòng về dự luật. Song màn đấu khẩu những ngày qua cho thấy chủ nhân Nhà Trắng không còn nói đỡ cho người đã rời chính quyền và đổi thái độ sang công kích ông. Tổng thống Mỹ ngày 7/6 cảnh báo rằng sẽ có những “hậu quả rất nghiêm trọng” nếu tỷ phú công nghệ Elon Musk tài trợ cho các ứng cử viên Đảng Dân chủ nhằm chống lại các thành viên Đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu ủng hộ dự luật ngân sách quy mô lớn của họ. Ông Trump cũng khẳng định không muốn hàn gắn quan hệ cũng như trò chuyện với ông Musk sau cuộc đối đầu giữa hai người bùng nổ công khai, đồng thời cáo buộc tỷ phú này “thiếu tôn trọng chức vụ tổng thống”. Những bình luận mới nhất cho thấy mối quan hệ đồng minh thân cận giữa ông Trump và vị tỷ phú công nghệ sẽ chưa thể sớm được hàn gắn.
Trump và Musk: Ai đang giữ lá bài quyết định?
Với hai tính cách mạnh mẽ và sở hữu các nền tảng mạng xã hội lớn, cuộc đối đầu Trump - Musk có thể sẽ gia tăng căng thẳng, thậm chí tác động đến chương trình nghị sự của Mỹ trong thời gian tới. Hoặc có thể vì lợi ích mà hai nhân vật quyền lực này sẽ bỏ qua cuộc tranh cãi để hàn gắn mọi chuyện. Vậy giả sử rằng mối bất hòa này vẫn chưa thể được giải quyết, thì câu hỏi đặt ra là, ai đang nắm giữ những “lá bài”?
Ngay sau màn tranh cãi giữa Tổng thống Donald Trump và tỷ phú Elon Musk, các chỉ số chính của chứng khoán Mỹ đã quay đầu đi xuống trong phiên ngày 5/6 do chịu tác động từ đà lao dốc mạnh của cổ phiếu Telsa. Kết phiên, chỉ số S&P 500 mất 31,51 điểm, tương đương 0,53%, chỉ số Nasdaq Composite giảm 0,83%, trong khi mức giảm của chỉ số công nghiệp Dow Jones là 0,25%. Telsa là cổ phiếu gây áp lực giảm lớn nhất đối với các chỉ số chính trên sàn Phố Wall khi mất 14 và không giữ được mức vốn hóa thị trường trên 1 nghìn tỷ USD sau sự sụt giảm gần 152 tỷ USD.
Tôi nghĩ những gì chúng ta thấy trong phản ứng của cổ phiếu là các nhà đầu tư đang cố gắng nói rất rõ ràng với ông Musk rằng: “Hãy chọn nơi ông muốn sự nghiệp của mình sẽ phát triển. Chúng tôi muốn ông trở thành CEO của Tesla và tập trung vào đó và điều hành doanh nghiệp này. Và nếu ông không làm như vậy, chúng tôi cần sự lãnh đạo nhất quán.
Bà Liz Miller - Nhà sáng lập Công ty tư vấn Tài chính Summit Place, Mỹ.
Khi mối bất hòa của Tổng thống Trump và tỷ phú Musk chuyển thành những cuộc tấn công mang tính cá nhân, một trong những khía cạnh gây chú ý nhất là: ông Musk đã ngụ ý về một cuộc đấu tranh quyền lực tiềm tàng. Ông Musk không những chỉ trích Tổng thống Trump hoặc dự luật trong chương trình nghị sự mà Đảng Cộng hòa đang cố gắng ban hành, ông còn nói về việc hạ bệ những người Cộng hòa đã bỏ phiếu cho dự luật đó. Ông suy tính về việc thành lập một đảng thứ ba. Elon Musk gợi ý rằng Tổng thống Trump cần ông, bởi ông cho rằng có lẽ ông Trump sẽ thua vào năm 2024 nếu không có sự ủng hộ của ông. Ông liên tục cường điệu các bài đăng trên X cho rằng mọi người sẽ phải lựa chọn giữa ông và ông Trump. Đây là lời cảnh báo không hề khôn ngoan và có thể khiến ông Musk phải hối hận.
Chúng tôi sẽ xem xét mọi thứ. Ông ấy có rất nhiều tiền. Ông ấy nhận được rất nhiều trợ cấp. Vì vậy, chúng tôi sẽ xem xét điều đó để đảm bảo nó công bằng với ông ấy và với đất nước. Tôi chắc chắn sẽ cân nhắc về điều đó.
Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Tuyên bố trên đồng nghĩa với việc nguy cơ các cơ quan quản lý giao thông, môi trường, truyền thông và các cơ quan quản lý khác của Mỹ nhắm vào nhiều doanh nghiệp của Elon Musk đã trở thành mối đe dọa thực sự sau khi mối quan hệ chính trị sâu sắc giữa tỷ phú này với Tổng thống Donald Trump tan vỡ. Hiện tại, Musk đang nắm quyền điều hành một loạt công ty như nhà sản xuất ô tô Tesla, hãng tên lửa và vệ tinh SpaceX, công ty cấy ghép não Neuralink, nền tảng truyền thông xã hội X và công ty xây dựng The Boring Company. Trong khi đó, sự nổi tiếng của Musk rõ ràng đã bị ảnh hưởng khi Bộ Hiệu quả Chính phủ không còn được coi trọng. Và ông chắc chắn không được ủng hộ bằng Tổng thống Trump ở khía cạnh chính trị. Phó Tổng thống Mỹ JD Vance, sau nhiều giờ im lặng, cuối cùng đã có tuyên bố đứng về phía Tổng thống Trump, mặc dù không chỉ trích ông Musk.
Những đồng minh khác của ông Trump không thích Elon Musk dường như đã nắm bắt cơ hội này để cố gắng trục xuất ông, một người sinh ra ở Nam Phi và hiện là công dân Mỹ. Không còn nghi ngờ gì nữa, nếu thực sự buộc phải lựa chọn, phần lớn những người có quyền lực trong Đảng Cộng hòa sẽ chọn Tổng thống Trump. Thế nhưng mọi chuyện không đơn giản như vậy.
Theo một cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos vào tháng 4 cho thấy 54% đảng viên Cộng hòa có quan điểm ủng hộ Tổng thống Trump, và 50% cho biết như vậy về Phó Tổng thống JD Vance. Song, với tỷ lệ 43%, ông Musk cũng không cách xa họ. Tương tự, một cuộc thăm dò gần đây hơn của Trường Luật Đại học Marquette cho thấy tỷ lệ người Mỹ ủng hộ Elon Musk là 22%, ngang bằng Phó Tổng thống Vance và chỉ kém một chút so với ông Trump là 25%. Đây là điều đáng chú ý bởi Musk chỉ mới tham gia chính trường chưa đầy một năm trước. Với sức ảnh hưởng to lớn thông qua tài sản cá nhân và quyền sở hữu nền tảng truyền thông xã hội chính trị nổi bật nhất, X, Elon Musk thể hiện ngày càng sẵn sàng chi cho chính trị, do đó việc từ chối vị tỷ phú này không phải là điều dễ dàng đối với Tổng thống Trump hay bất kỳ đối thủ chính trị nào của ông.
Dư luận đang chờ đợi những phản ứng tiếp theo của hai ông Donald Trump và Elon Musk sau cuộc tranh cãi đầy kịch tính. Một người là tổng thống của cường quốc số một thế giới, một người là tỷ phú giàu nhất thế giới và là ông chủ của các doanh nghiệp có vai trò định hình cuộc đua công nghệ toàn cầu thế kỷ XXI. Những bước đi tiếp theo của họ có thể sẽ tạo ra ảnh hưởng không chỉ dừng lại trong phạm vi nước Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra lạc quan về hai ngày đầu tiên của vòng đàm phán thương mại mới giữa Mỹ và Trung Quốc diễn ra London, Anh.
Chiến tranh hiện đại đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi máy bay không người lái (UAV) giá rẻ trở thành trung tâm của các chiến dịch quân sự.
Người Quechua ở Peru tu sửa cầu Q’eswachaka hàng năm bằng kỹ thuật truyền thống.
Giới chức Costa Rica thông báo đã thu giữ 3,4 tấn cocaine được giấu kín trong một container chứa trái cây tươi, dự kiến xuất khẩu sang thị trường châu Âu.
Nga và Ukraine thông báo đã tiến hành trao đổi một số lượng không được tiết lộ tù binh bị thương và ốm yếu vào ngày 10/6, theo thỏa thuận đạt được tại vòng đàm phán hòa bình diễn ra vào tuần trước tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Bộ trưởng Thương mại Mỹ cho biết cuộc đàm phán với Trung Quốc tại London (Anh) diễn ra tích cực, hướng đến tìm đột phá về kiểm soát đất hiếm và hàng chiến lược.
0