Nghệ nhân Hà Nội: Đôi tay họa bạc

Cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 60km, làng nghề Trạch Xá, huyện Ứng Hòa, từ lâu đã nổi tiếng với nghề may áo dài truyền thống.

Các nghệ nhân của làng nghề điêu khắc sơn mỹ nghệ Sơn Đồng (huyện Hoài Đức, Hà Nội) đang nỗ lực mỗi ngày để đưa tinh hoa của làng nghề hội nhập với thế giới.

UBND thành phố Hà Nội đã phê duyệt “Đề án tổng thể phát triển làng nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn đến năm 2050”, kỳ vọng tháo gỡ những điểm nghẽn để các làng nghề nâng cao tốc độ tăng trưởng, phát triển bền vững.

Ngay sau khi Hội đồng thủ công sáng tạo thế giới công nhận làng nghề gốm sứ Bát Tràng và dệt lụa Vạn Phúc vào Mạng lưới thủ công sáng tạo toàn cầu, Hà Nội phối hợp với Hội đồng khảo sát một số làng nghề tiếp theo.

Hai làng nghề của Hà Nội là Gốm sứ Bát Tràng và Dệt lụa Vạn Phúc đã chính thức là thành viên của Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới.

Tối 14/2, tại Hoàng thành Thăng Long, đã diễn ra lễ đón nhận hai làng nghề gốm sứ Bát Tràng và dệt lụa Vạn Phúc trở thành thành viên của mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới và khai mạc sự kiện trưng bày, trình diễn, tạo tác sản phẩm thủ công Mỹ nghệ.

Làng nghề gốm sứ Bát Tràng và dệt lụa Vạn Phúc ở Hà Nội vừa chính thức gia nhập Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới, khẳng định giá trị và vị thế của làng nghề truyền thống Việt Nam trên bản đồ thủ công mỹ nghệ toàn cầu.

Vào ngày 14/2/2025, tại Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội, sẽ diễn ra Lễ đón nhận danh hiệu làng nghề gốm sứ Bát Tràng (Gia Lâm) và dệt lụa Vạn Phúc (Hà Đông) là thành viên của Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo trên toàn thế giới.

Sự kiện hai làng nghề gốm sứ Bát Tràng (huyện Gia Lâm) và lụa Vạn Phúc (quận Hà Đông) là thành viên của Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo trên toàn thế giới là tin vui đầu năm cho các làng nghề Hà Nội.

Thành thông lệ, Tết luôn “gõ cửa” làng Tranh Khúc (xã Duyên Hà, huyện Thanh Trì, Hà Nội) sớm và cũng ở lại lâu hơn so với những nơi khác vì cái nghề đặc biệt của làng: gói bánh chưng.

Lễ rước vinh danh các làng khoa bảng cùng các làng ghề truyền thống là sự kiện mở đầu cho chuỗi các hoạt động khai bút và sản xuất làng nghề truyền thống xuân Ất Tỵ 2025 của huyện Thường Tín.

Cứ vào ngày 8/1 âm lịch hàng năm, người dân làng Phú Gia (nay thuộc phường Phú Thượng, quận Tây Hồ) lại tổ chức Lễ hội xôi tôn vinh nghề truyền thống của làng, cầu mong mùa màng bội thu trong năm mới.

Thành phố phấn đấu có ít nhất 30% làng nghề có không gian trưng bày, điểm giới thiệu và bán sản phẩm hoặc trên sàn thương mại điện tử; hỗ trợ số hóa 300 sản phẩm làng nghề; xây dựng Vlog làng nghề Hà Nội, sổ tay điện tử làng nghề...

Trong bối cảnh Hà Nội đang đẩy mạnh phát triển công nghiệp văn hóa, các làng nghề truyền thống cũng đứng trước nhiều cơ hội để phát triển, trong đó có làng nghề gốm Bát Tràng nổi tiếng.

Những bức tranh dân gian Hàng Trống như Ngũ Hổ, Tố Nữ hay Tứ quý Tùng Cúc Trúc Mai,… được tái hiện lại bởi ngòi bút của nghệ nhân Lê Đình Nghiên. Trong căn gác chỉ vỏn vẹn hơn chục mét vuông tại phố Cửa Đông (quận Hoàn Kiếm), nét bút của người nghệ nhân này luôn bay bổng, phiêu du với những bức tranh dân gian của dân tộc.

Nói đến tranh Tết, thường người ta nghĩ đến dòng tranh Đông Hồ Kinh Bắc, tranh Hàng Trống ở kinh thành Thăng Long - Hà Nội, nhưng ít ai biết tranh Kim Hoàng (xã Vân Canh, huyện Hoài Đức) cũng là một dòng tranh dân gian nổi tiếng của xứ Kinh kỳ xưa mỗi dịp Tết đến xuân về, một dòng tranh mang đậm tâm linh người Việt.

Làng Cự Đà vốn được xem là nơi "lưu dấu hồn xưa" giữa lòng phố thị qua nét truyền thống, mộc mạc của làng quê Bắc Bộ, giao thoa hài hòa với vẻ cổ kính đậm dấu ấn kiến trúc Pháp. Hình thành cách đây hơn 400 năm, ngôi làng cổ này được xem là "bảo tàng sống" về kiến trúc của một làng nghề ven đô.

Làng bánh chưng Tranh Khúc nổi tiếng Hà Thành đang tất bật cho vụ Tết, phục vụ không chỉ người dân Thủ đô mà còn cho người sành ẩm thực ở trong nước và quốc tế.

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 36km về phía Nam, làng nghề làm tăm hương Quảng Phú Cầu (huyện Ứng Hòa, Hà Nội) đã có tuổi đời khoảng một thế kỷ. Nghề làm tăm ở đây nhộn nhịp suốt cả năm nhưng sôi động hơn cả là vào những ngày cận Tết. Ngay từ đầu làng, màu đỏ của chân hương như càng rực rỡ dưới ánh nắng, thu hút ánh nhìn của bất kì du khách nào ghé thăm.

Những ngày cận Tết, người trồng hoa, cây cảnh ở xã Hồng Vân, huyện Thường Tín, Hà Nội, tất bật chuẩn bị những chậu cây đẹp nhất, góp phần tô điểm cho không gian Tết của mọi nhà.

Nghệ nhân Đào Đình Chung đã quyết tâm gìn giữ, phát triển và làm hồi sinh dòng tranh Tết dân gian mang tên Kim Hoàng, sau hơn 7 thập kỷ dòng tranh này bị thất truyền.

Những ngày cận Tết tại xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa không chỉ có không khí khẩn trương của các hộ dân sản xuất hương đón Tết cổ truyền dân tộc, mà còn gặp rất nhiều du khách tìm về tham quan, chụp ảnh.

Cận Tết, làng tăm hương Quảng Phú Cầu (xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa) lại rộn ràng vào vụ. Khắp các đường làng ngõ xóm, những đóa tăm hương rực sắc đỏ lại "bung nở" rực rỡ. Còn tại các xưởng sản xuất chân hương, người thợ đang hối hả sản xuất, chuẩn bị sản phẩm để đưa ra thị trường trong dịp Tết.

Những ngày cận Tết, không khí tại làng nghề hoa, cây cảnh xã Hồng Vân (huyện Thường Tín) trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Người dân đang tất bật chăm sóc, chuẩn bị những chậu cây, bông hoa đẹp nhất cho mùa xuân, góp phần tô điểm cho không gian Tết của mọi nhà.

Nhiều người gọi làng Cựu là "làng Tây" bởi chính sự pha trộn giữa nét văn hóa Á Đông và phương Tây đã đem đến cho làng sự độc đáo so với những ngôi làng cổ khác ở Hà Nội.

Hà Nội có cả nghìn làng nghề và làng có nghề, trong đó 327 làng nghề được công nhận. Việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hoá của các sản phẩm làng nghề truyền thống Hà Nội đang nhận được sự chung tay của nhiều tổ chức, cá nhân.

Hai làng nghề Hà Nội là gốm sứ Bát Tràng và dệt lụa Vạn Phúc chính thức được Hội đồng Thủ công thế giới công nhận, trở thành thành viên của Mạng lưới các Thành phố thủ công sáng tạo toàn cầu.

Làng Cựu thuộc xã Vân Từ, huyện Phú Xuyên, nằm trong kế hoạch phát triển hệ thống các tuyến du lịch kết nối Trung tâm Hà Nội và các huyện phía Nam thành phố, trên tuyến làng Ngâu (huyện Thanh Trì), làng Phúc Am (huyện Thường Tín) và làng Cựu (huyện Phú Xuyên).

“Quà tặng của nhân gian” là sự kiện văn hoá nổi bật của Hà Nội để đón chào năm mới 2025. Tại chương trình, giữa không gian Văn Miếu - Quốc Tử Giám, nơi được định hướng trở thành không gian sáng tạo của Thủ đô, người dân và du khách lần đầu tiên được gặp gỡ, giao lưu với các nghệ nhân đến từ khắp mọi miền đất nước. Sự kiện không chỉ khẳng định Hà Nội là nơi kết nối di sản văn hóa truyền thống và nghệ thuật đương đại mà còn góp phần gìn giữ, phát huy, tôn vinh những giá trị đặc sắc của các làng nghề nổi tiếng của Việt Nam.

Trong xu hướng phát triển đô thị, sinh thái hiện nay, nghề sinh vật cảnh không chỉ duy trì mà còn được đầu tư, phát triển bài bản, chuyên canh với sản phẩm giá trị cao. Hiện nhiều vùng ngoại thành của Thủ đô như: Thường Tín, Thanh Trì, Gia Lâm, Phúc Thọ… đều có làng nghề sinh vật cảnh nổi tiếng.

Những ngày này, ngôi làng làm hương nổi tiếng ở Phú Xuyên tất tật hơn bình thường, bởi chỉ còn chưa đầy 1 tháng nữa là đến Tết Nguyên đán - dịp mà nhu cầu sử dụng hương thơm trong cúng lễ của người dân tăng cao. Những người dân làng hương Văn Trai Thượng đang cần mẫn ngày đêm để làm ra những nén hương thơm đáp ứng nhu cầu của thị trường trong dịp đón chào năm mới.

Làng Trạch Xá, thuộc huyện Ứng Hòa, Hà Nội, từ lâu nổi tiếng với nghề may áo dài. Nghề may Trạch Xá đã được ghi danh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây dấu mốc quan trọng trong việc bảo tồn di sản truyền thống.

Được mệnh danh là “đất trăm nghề” - làng nghề Hà Nội đã và đang đóng góp lớn vào phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của Thủ đô và đất nước. Tuy vậy, hiện cũng còn có những hạn chế khiến làng nghề phát triển chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế.

Sở Du lịch Hà Nội phối hợp cùng UBND huyện Ứng Hoà tổ chức khai mạc chương trình “Ứng Hòa - Miền di sản ngoại đô” vào tối 27/12.

Ngày 27/12, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và Làng nghề Hà Nội tổ chức Hội thảo “Nâng cao giá trị sản phẩm làng nghề, đáp ứng nhu cầu thị hiếu thị trường trong nước và xuất khẩu”.

Tháng 12 âm lịch hàng năm, các Hiệp hội ngành nghề Gỗ và Thủ công mỹ nghệ lại cùng nhau hướng về Tổ nghiệp, nhằm thể hiện lòng tôn kính, ghi nhớ công ơn các bậc tiền bối, những người đã khai sáng và truyền bá rộng rãi nghề gỗ và thủ công mỹ nghệ cho các thế hệ sau.

Nhắc đến nghề dệt lụa, ở Hà Nội không chỉ có làng Vạn Phúc mà rất nhiều làng quê có nghề trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt vải.

Sở Du lịch Hà Nội sẽ phối hợp cùng huyện Ứng Hòa liên kết sản phẩm, dịch vụ theo vùng, theo tuyến chính; quy hoạch và nâng cấp hạ tầng, cảnh quan ở làng nghề hương và làng nghề áo dài; khai thác tốt du lịch tâm linh.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội, trong số hơn 2.900 sản phẩm OCOP - Chương trình mỗi xã một sản phẩm, được Hà Nội chứng nhận, có tới hơn 770 sản phẩm đến từ các làng nghề.

Hai làng nghề truyền thống Phúc Am (vàng mã) và Hạ Thái (sơn mài) tại xã Duyên Thái, huyện Thường Tín, Hà Nội đang được Sở Du lịch Hà Nội phối hợp với các công ty lữ hành phát triển thành sản phẩm tour văn hóa di sản, hướng đến phục vụ du khách quốc tế.

Từ bao đời, sen Tây Hồ, giống sen trăm cánh, hay còn gọi là sen Bách Diệp riêng có của Tây Hồ đã trở thành niềm tự hào của vùng đất kinh kỳ Thăng Long. Từ giống sen quý, nghệ thuật ướp trà sen của người dân Quảng An - Tây Hồ đã nâng tầm những cánh trà, đưa việc thưởng trà thăng hoa thành một nghệ thuật, ẩn chứa tinh hoa của cả đất trời trong chén trà nhỏ và hơn thế, là cả sự tao nhã, cao sang của người thưởng trà.

Đến nay, nghề dệt lưới chã - một nghề đã từng là nghề truyền thống của người dân thôn Văn Lãng, xã Quang Trung, huyện Phú Xuyên từ xa xưa vẫn tồn tại song hành với nhịp sống của người dân và đem lại thu nhập ổn định cho nhiều hộ gia đình trong thôn.

Tuần lễ Văn hóa – Du lịch – Thương mại làng nghề Vạn Phúc 2024 đã trở thành sự kiện thu hút đông đảo người dân và du khách. Các hoạt động không chỉ tôn vinh nghề dệt lụa truyền thống hơn 1000 năm tuổi mà còn góp phần quảng bá văn hóa, lịch sử của Hà Đông nhân dịp kỷ niệm 120 năm thành lập.

Cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 23km về phía Nam, làng thêu Quất Động thuộc xã Quất Động, huyện Thường Tín là làng nghề thêu thủ công truyền thống có lịch sử lâu đời từ thế kỷ XVII. Trong không gian tĩnh lặng của xưởng thêu, những người thợ vẫn miệt mài với những mũi kim, sợi chỉ.

Bảo tàng Gốm Bát Tràng được xây dựng từ năm 2018, trở thành một điểm đến ưa thích của những ai yêu gốm, yêu một ngành nghề truyền thống của Hà Nội.

Tuần Văn hóa - Du lịch - Thương mại làng nghề Vạn Phúc với chủ đề “Quê lụa Hà Đông - Tinh hoa hội tụ” là hoạt động ý nghĩa, góp phần lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống, di sản đặc sắc và các loại hình dịch vụ đa dạng của địa phương đến với du khách trong nước và quốc tế.

Chiều 1/12, tại phường Vạn Phúc (quận Hà Đông), trong khuôn khổ Tuần văn hóa, du lịch, thương mại làng nghề Vạn Phúc năm 2024 đã diễn ra lễ rước tôn vinh tổ nghề dệt lụa, với đội hình hơn 1.000 người, cùng nhiều người dân và du khách dõi theo.