Ghế Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đang lung lay?

Bê bối lộ bí mật tại Lầu Năm Góc

Tờ New York Times ngày 20/4 dẫn 4 nguồn tin tiết lộ rằng, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã chia sẻ chi tiết các kế hoạch tấn công nhằm vào lực lượng Houthi ở Yemen vào ngày 15/3 trong một nhóm trò chuyện trên kênh nhắn tin thương mại Signal. Đáng chú ý, đây là nhóm riêng tư, và trong các thành viên có vợ, anh trai và luật sư riêng của ông Hegseth. Đây là vụ bê bối thứ hai liên quan tới việc Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ chia sẻ thông tin quân sự tối mật qua nhóm Signal, làm dấy lên thêm nghi vấn về việc người đứng đầu Lầu Năm Góc tuân thủ các quy tắc bảo mật. Đồng thời, năng lực quản lý và khả năng phán đoán của thành viên gây nhiều tranh cãi nhất trong chính quyền Tổng thống Trump cũng bị đặt dấu hỏi.

Theo New York Times, ông Pete Hegseth đã tạo nhóm trò chuyện có tên "Defense Team Huddle" trên ứng dụng nhắn tin Signal từ tháng 1, thời điểm ông chưa được phê chuẩn làm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ. Những thông tin bao gồm cả lịch trình bay của tiêm kích F/A-18 Hornet nhằm vào lực lượng Houthi ở Yemen đã được ông Hegseth chia sẻ trong nhóm trò chuyện với khoảng 10 thành viên, trong đó có vợ ông, bà Jennifer Rauchet, cựu nhà sản xuất của Fox News, anh trai ông, Philip Hegseth và luật sư riêng của ông là Tim Parlatore. Bà Jennifer Rauchet thường tháp tùng chồng trong các chuyến công du chính thức, trong khi ông Philip Hegseth và ông Tim Parlatore cũng đang làm việc cho Bộ Quốc phòng Mỹ, nhưng không rõ tại sao họ lại được đưa vào nhóm chat về kế hoạch không kích.

New York Times cũng tiết lộ rằng, cuộc trò chuyện bao gồm các cố vấn cấp cao của ông Hegseth là Dan Caldwell và Darin Selnick, những người gần đây đã bị sa thải sau khi bị cáo buộc tiết lộ thông tin mật của Lầu Năm Góc. Việc vợ, anh trai và luật sư riêng vẫn có mặt trong nhóm chat này sau khi ông Hegseth nhậm chức Bộ trưởng, dù họ không có lý do chính đáng nào để biết chi tiết về một chiến dịch quân sự đang diễn ra, đã làm dấy lên thêm nghi vấn về việc ông tuân thủ các quy tắc bảo mật. Cũng theo New York Times, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã sử dụng điện thoại cá nhân để truy cập vào cuộc trò chuyện trên Signal chứ không phải điện thoại của chính phủ.

Vụ bê bối mới nhất liên quan đến Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ được phanh phui sau khi vào tháng 3, dư luận đã chấn động trước việc tạp chí The Atlantic tiết lộ rằng một loạt quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ đã trao đổi về các nội dung tối mật trên ứng dụng Signal. Trước sức ép lớn từ dư luận, Cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Mike Waltz, người đã lập ra nhóm trò chuyện và vô tình thêm Tổng biên tập tạp chí The Atlantic Jeffrey Goldberg vào nhóm đã lên tiếng nhận lỗi.

Về phần mình, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã lên tiếng tự bảo vệ bằng cách chỉ trích những người tiết lộ thông tin và giới truyền thông.

Trong khi đó, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết Tổng thống Donald Trump “hoàn toàn tin tưởng” vào Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth. Bà Leavitt cũng đồng thời nhấn mạnh rằng sẽ không dung thứ cho những cá nhân tiết lộ thông tin chống lại cấp trên của họ ở Lầu Năm Góc.

Các cuộc tấn công ở Yemen nhằm trừng phạt nhóm chiến binh Houthi vì đã tấn công các tàu hàng quốc tế đi qua Biển Đỏ, là một trong những chiến dịch tấn công quân sự lớn đầu tiên trong nhiệm kỳ của ông Hegseth. Việc lộ ra nhóm chat Signal thứ hai nơi ông Hegseth chia sẻ thông tin quân sự tối mật là diễn biến mới nhất khiến năng lực quản lý và khả năng phán đoán của vị Bộ trưởng bị đặt dấu hỏi nghiêm trọng. Trước đó, Lầu Năm Góc đã trải qua một tháng đầy hỗn loạn, từ việc rò rỉ các kế hoạch hoạt động nhạy cảm đến các vụ sa thải hàng loạt.

Theo ông John Ullyot, cựu trợ lý của ông Hegseth và mới bị sa thải đầu tháng này, Lầu Năm Góc đang ở trong tình trạng hỗn loạn toàn diện và ông Hegseth khó có thể giữ được chức vụ của mình. Ông Ullyot mô tả Lầu Năm Góc hiện tại là một viễn cảnh rối ren, đâm sau lưng và sai lầm nối tiếp sai lầm ở cấp lãnh đạo cao nhất. Các cố vấn cấp cao của ông Hegseth là Dan Caldwell và Darin Selnick, những người cũng có mặt trong cuộc trò chuyện trên Signal, gần đây đã bị sa thải sau khi bị cáo buộc tiết lộ thông tin mật của Lầu Năm Góc, gồm: kế hoạch tác chiến quân sự tại kênh đào Panama, triển khai một tàu sân bay thứ hai đến Hồng Hải, chuyến thăm gây tranh cãi của tỷ phú Elon Musk đến Lầu Năm Góc và lệnh tạm dừng thu thập tin tình báo hỗ trợ Ukraine. Bên cạnh đó, các quan chức quốc phòng Mỹ đang phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ trong một chiến dịch nhằm xóa bỏ nội dung trực tuyến quảng bá cho phụ nữ và các nhóm thiểu số tham gia quân đội.

Nhân vật gây tranh cãi trong nội các ông Trump

Trong thời gian ngắn làm người đứng đầu Lầu Năm Góc, ông Pete Hegseth đã gặp rắc rối nhiều lần. Trên thực tế, ngay từ thời điểm cựu phát thanh viên của đài Fox News được ông Trump lựa chọn làm ứng viên cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, những thông tin gây tranh cãi đã được truyền thông Mỹ thoả sức tiết lộ.

Ngày 24/1, Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu chấp thuận ông Pete Hegseth làm Bộ trưởng Quốc phòng, đánh dấu một chiến thắng lớn cho Tổng thống Donald Trump và chính quyền mới của ông. Điều đáng chú ý là, chiến thắng này chỉ có được sau khi Phó Tổng thống JD Vance bỏ lá phiếu quyết định để ông Hegseth trở thành bộ trưởng quốc phòng với tỉ lệ ủng hộ 51-50, sau khi cựu lãnh đạo đảng Cộng hòa Mitch McConnell cùng hai thượng nghị sĩ Cộng hòa là bà Lisa Murkowski và bà Susan Collins đứng về phe Dân chủ để phản đối ông Hegseth. Đây là lần thứ hai trong lịch sử một Phó Tổng thống phải phá vỡ thế hòa để xác nhận đề cử nội các. Lần trước đó là vào năm 2017, khi Phó Tổng thống Mike Pence bỏ phiếu để thông qua ông Betsy DeVos làm Bộ trưởng Giáo dục.

Quá trình phê chuẩn ông Hegseth, sinh năm 1980, một người dẫn chương trình đài Fox News và cựu quân nhân Mỹ, đã gặp nhiều rào cản do các cáo buộc của ông về tấn công tình dục, lạm dụng rượu và quản lý tài chính sai lệch trong các tổ chức từ thiện dành cho cựu chiến binh. Trong quá khứ, cựu nghị sĩ John Tower đã thất bại trong vai trò ứng viên Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ vào năm 1989 sau khi bị điều tra về các cáo buộc say rượu và hành vi không phù hợp với phụ nữ.

Ông Hegseth cũng đã chỉ trích các sáng kiến về đa dạng, công bằng và hòa nhập trong quân đội, và trong cuốn sách gần đây của mình, ông đặt câu hỏi liệu tướng quân đội Mỹ có giữ chức vụ vì ông ấy là người da màu hay không.

Một điểm quan trọng hơn cả khiến việc ông Trump bổ nhiệm ông Hegseth trở thành quyết định gây nhiều tranh cãi nhất trong lịch sử quân đội Mỹ là bởi ông Hegseth chưa từng có kinh nghiệm điều hành các cơ quan chính phủ. Kể từ khi chức vụ Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ xuất hiện vào năm 1947, các nhân vật đảm nhận vai trò này đều xuất thân từ các vị trí cấp cao trong chính trị hoặc quân đội.

Những bê bối liên quan tới các nhóm trò chuyện trên Signal đã khiến ông Hegseth phải đối mặt với càng nhiều chỉ trích, đặc biệt là từ các nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ trong quốc hội Mỹ. Nhiều quan chức quân sự đương nhiệm và đã nghỉ hưu cho rằng thời gian tiến hành cuộc tấn công là thông tin mật và việc đưa những chi tiết đó lên kênh không an toàn một cách thiếu thận trọng là sự chế giễu các tiêu chuẩn và luật lệ mà ông phải tuân theo, khiến quân nhân Mỹ đang tham gia các cuộc tấn công chống có thể gặp rủi ro.

Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer chỉ trích ông Hegseth là một trong những ứng viên nội các thất thường, thiếu trình độ và không phù hợp nhất mà nước Mỹ từng thấy trong thời hiện đại, đồng thời kêu gọi sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ.

Ghế Bộ trưởng Quốc phòng bị lung lay nhưng tạm an toàn

Pete Hegseth không trở thành Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ vì ông có lý lịch của một chính khách vĩ đại. Nhưng Tổng thống Donald Trump đã chi rất nhiều vốn chính trị để xác nhận ông Hegseth làm người đứng đầu Lầu Năm Góc. Mục đích của ông Trump là để cho thấy các quy ước và đặc điểm thường định nghĩa các quan chức an ninh quốc gia hàng đầu không áp dụng trong nhiệm kỳ thứ hai với những sự phá cách của ông. Chính vì vậy, một số chuyên gia nhận định, chiếc ghế Bộ trưởng Quốc phòng tuy có bị lung lay, nhưng ông Hegseth trước mắt vẫn tạm an toàn với vai trò của mình.

Bất chấp những vụ việc chấn động liên quan tới vấn đề an ninh quốc gia, ông Pete Hegseth, cựu phát thanh viên của Fox News vẫn tiếp tục nhận được sự hậu thuẫn của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Một loạt các bình luận của ông chủ thứ 45 và 47 của Nhà Trắng là minh chứng rõ ràng cho điều đó.

John Bolton, Cố vấn an ninh quốc gia trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump, nhận định rằng, việc ông Hegseth vẫn đang giành được sự hậu thuẫn là nhờ vẫn trung thành với ông chủ Nhà Trắng. Theo vị cựu quan chức này, một trong số các nguyên nhân là việc sa thải ông Hegseth sau ba tháng đầu nhiệm kỳ do những cảnh báo về an ninh quốc gia có thể sẽ là một nỗi hổ thẹn với Tổng thống Trump khi phải thừa nhận rằng ông đã lựa chọn sai lầm. Và điều quan trọng hơn là ông Hegseth vẫn chưa phạm phải hành vi không thể tha thứ đã dẫn đến sự ra đi của hai Bộ trưởng quốc phòng trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump - cố gắng ngăn cản Tổng thống. Tướng Thủy quân Lục chiến James Mattis đã mất một thời gian dài để kiềm chế chính sách đối ngoại "Nước Mỹ trên hết", và phải ra đi khi ông mâu thuẫn với Tổng thống Trump về việc rút quân đội Mỹ khỏi Syria. Tiếp đó, Bộ trưởng quốc phòng Mark Esper, đã viết đơn từ chức khi ông công khai tuyên bố sẽ phản đối ý định của Tổng thống về việc sử dụng quân đội để dập tắt các cuộc biểu tình trong nước.

Hiện tại, việc sử dụng ứng dụng Signal của ông Hegseth đang được quyền Tổng thanh tra Bộ Quốc phòng Mỹ điều tra theo yêu cầu của lãnh đạo lưỡng đảng trong Ủy ban Quân vụ Thượng viện. Với vai trò là viên chức được giao nhiệm vụ giám sát một trong những lực lượng quân đội hùng mạnh nhất thế giới và phản ứng nhanh với các cuộc khủng hoảng địa chính trị lớn, nếu ông Hegseth không hoàn thành nhiệm vụ quản lý và không xử lý thỏa đáng với thông tin nhạy cảm thì sự hiện diện của ông ta trong vai trò này sẽ gây ra rủi ro cho an ninh quốc gia. Chính vì vậy, bất chấp sự ủng hộ từ Tổng thống Trump, khả năng ông Hegseth bị sa thải đang được trao đổi một cách công khai và rộng rãi, đặc biệt là sau khi có thông tin rằng Nhà Trắng đang tìm kiếm người thay thế ông.

Kịch tính mới xung quanh Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth là một lời nhắc nhở khác rằng quỹ đạo của Tổng thống Mỹ thứ 47 không tuân theo các quy tắc của các chính quyền thông thường, trong đó vi phạm thông tin nhạy cảm sẽ là một sự chấm dứt sự nghiệp trong bẽ bàng. Ngược lại, những người bị loại khỏi vòng tròn chính trị của ông Trump thường phạm phải hành vi vi phạm gây khó chịu hoặc mâu thuẫn với chính Tổng thống. Tuy nhiên, ông Hegseth cũng cần nhận ra một quy tắc mà ông Trump đã áp dụng từ nhiệm kỳ đầu tiên: Mọi cấp dưới, dù đang bị chỉ trích, đều có sự tin tưởng của Tổng thống - cho đến khi họ không còn được tin tưởng nữa.