Ukraine tận dụng vệ tinh thương mại để tăng uy lực quân sự
Lần đầu tiên trong lịch sử, Nhật Bản sẽ cung cấp dữ liệu tình báo vệ tinh cho Tổng Cục Tình báo Quân đội Ukraine (GUR). Theo thông tin tình báo mã nguồn mở DeepState của Ukraine, dữ liệu này bao gồm hình ảnh radar thu được từ công nghệ radar khẩu độ tổng hợp (SAR), cho phép quan sát rõ nét bất kể điều kiện thời tiết hay ánh sáng. Đây được xem là bước ngoặt đáng kể trong mối quan hệ hợp tác quốc phòng giữa Tokyo và Kiev.
Nguồn cung cấp dữ liệu là Viện Tiên Phong Không gian Q-shu (iQPS), trực thuộc Đại học Kyushu. Theo thỏa thuận đã ký với GUR, iQPS sẽ tích hợp hệ thống của mình với nền tảng tình báo Ukraine. Việc tích hợp phần mềm và thiết bị nhận hình ảnh sẽ mất khoảng 2-3 tháng để hoàn tất, cho phép Kiev truy cập trực tiếp vào các hình ảnh vệ tinh SAR có độ phân giải cao từ mạng lưới gồm năm vệ tinh đang hoạt động của iQPS. Nhật Bản dự kiến sẽ phóng thêm vệ tinh mới từ nay đến cuối năm 2026.
Ngoài Nhật Bản, Ukraine hiện đang nhận dữ liệu vệ tinh từ các đối tác khác gồm: hệ thống Iceye của Phần Lan, SAR-Lupe và SARah của Đức, Cosmo-SkyMed 1 và 2 của Italy. Việc Nhật Bản quyết định hỗ trợ Ukraine diễn ra trong bối cảnh Mỹ từng tạm thời ngừng cung cấp hỗ trợ tình báo vào tháng 3 vừa qua, bao gồm cả dữ liệu từ các đối tác như Maxar và BlackSky. Quyết định này khiến Ukraine phải gấp rút tìm kiếm thêm nguồn lực tình báo từ các quốc gia khác, dù sau đó Mỹ đã nối lại hỗ trợ sau tiến triển trong đàm phán ngừng bắn.
Vai trò quan trọng của dữ liệu SAR trong quân sự
Hầu hết vệ tinh quan sát hiện nay sử dụng cảm biến quang học, hoạt động như máy ảnh. Tuy nhiên, chúng bất lực trong điều kiện trời tối hoặc thời tiết xấu như mưa lớn, mây mù. Với khoảng 75% bề mặt Trái Đất luôn nằm trong những điều kiện bất lợi như vậy, phần lớn hình ảnh từ các vệ tinh quang học có thể trở nên vô dụng trong chiến đấu thực tế.
Công nghệ SAR có khả năng tạo hình ảnh hai chiều hoặc ba chiều của bề mặt Trái Đất, đặc biệt hiệu quả trong việc phát hiện chuyển động quân sự, thiết bị và căn cứ đối phương. Vệ tinh SAR có thể hoạt động hiệu quả cả ngày lẫn đêm, trong mọi điều kiện thời tiết, giúp Ukraine theo dõi hoạt động của quân đội Nga liên tục, đặc biệt là trong các chiến dịch đêm hoặc thời tiết xấu – thời điểm thường được đối phương tận dụng để che giấu hoạt động di chuyển. SAR là công cụ tối quan trọng trong chiến lược giám sát và tấn công từ xa - lĩnh vực mà Ukraine đang tăng cường năng lực để đối phó với các đợt không kích từ Nga.
Công nghệ SAR hoạt động bằng cách phát sóng radar xuống bề mặt Trái Đất và thu nhận sóng phản xạ, sau đó đo sự chênh lệch pha để tạo ra hình ảnh. Điều này cho phép phát hiện các thay đổi nhỏ trên mặt đất, ví dụ như dấu hiệu xe tăng di chuyển, hầm ngầm được xây dựng hay vị trí hệ thống phòng không – hỗ trợ Ukraine thực hiện các cuộc tấn công chính xác hoặc phòng thủ hiệu quả hơn.
Một điểm đáng chú ý là các vệ tinh SAR của iQPS đã được thu nhỏ đáng kể, điều từng bị cho là không khả thi do radar cần anten lớn và tiêu thụ nhiều năng lượng. Tuy nhiên, iQPS đã chế tạo thành công anten có thể gấp gọn từ 3.6 mét xuống chỉ 80 cm đường kính – giúp phóng vệ tinh với chi phí thấp hơn, thời gian triển khai nhanh hơn và xây dựng mạng lưới vệ tinh dày đặc hơn để cung cấp dữ liệu thường xuyên.
Phong trào Hồi giáo Hamas cho biết đang xem xét đề xuất ngừng bắn 60 ngày do Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff soạn thảo.
Nga tiếp tục hối thúc Ukraine đưa ra câu trả lời về đề xuất đàm phán vào ngày 2/6 tại Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng Kiev vẫn duy trì quan điểm muốn biết trước các đề xuất của Nga.
Một vụ sập mỏ đá nghiêm trọng đã xảy ra tại tỉnh Tây Java, Indonesia vào sáng 30/5, làm ít nhất 8 người thiệt mạng, 12 người bị thương và 3 người vẫn đang mất tích.
Nhiệt độ tại thành phố Hyderabad (Pakistan) chạm ngưỡng 52°C, gây ra đợt nắng nóng khắc nghiệt và khiến hàng chục trẻ em phải nhập viện.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã có mặt tại Singapore và tham gia buổi huấn luyện cùng các binh sĩ Mỹ vào ngày 29/5.
Hàng trăm giáo viên tổ chức biểu tình, phong tỏa đại lộ Reforma ở Thủ đô Mexico City để yêu cầu cải thiện điều kiện làm việc và lương hưu.
0