Ukraine tận dụng vệ tinh thương mại để tăng uy lực quân sự

Nhật Bản đã đồng ý cung cấp dữ liệu không gian địa lý thu được từ vệ tinh cho Tổng Cục Tình báo Bộ Quốc phòng Ukraine (HUR), bao gồm hình ảnh radar từ vệ tinh SAR.

Lần đầu tiên trong lịch sử, Nhật Bản sẽ cung cấp dữ liệu tình báo vệ tinh cho Tổng Cục Tình báo Quân đội Ukraine (GUR). Theo thông tin tình báo mã nguồn mở DeepState của Ukraine, dữ liệu này bao gồm hình ảnh radar thu được từ công nghệ radar khẩu độ tổng hợp (SAR), cho phép quan sát rõ nét bất kể điều kiện thời tiết hay ánh sáng. Đây được xem là bước ngoặt đáng kể trong mối quan hệ hợp tác quốc phòng giữa Tokyo và Kiev.

Nguồn cung cấp dữ liệu là Viện Tiên Phong Không gian Q-shu (iQPS), trực thuộc Đại học Kyushu. Theo thỏa thuận đã ký với GUR, iQPS sẽ tích hợp hệ thống của mình với nền tảng tình báo Ukraine. Việc tích hợp phần mềm và thiết bị nhận hình ảnh sẽ mất khoảng 2-3 tháng để hoàn tất, cho phép Kiev truy cập trực tiếp vào các hình ảnh vệ tinh SAR có độ phân giải cao từ mạng lưới gồm năm vệ tinh đang hoạt động của iQPS. Nhật Bản dự kiến sẽ phóng thêm vệ tinh mới từ nay đến cuối năm 2026.

Ngoài Nhật Bản, Ukraine hiện đang nhận dữ liệu vệ tinh từ các đối tác khác gồm: hệ thống Iceye của Phần Lan, SAR-Lupe và SARah của Đức, Cosmo-SkyMed 1 và 2 của Italy. Việc Nhật Bản quyết định hỗ trợ Ukraine diễn ra trong bối cảnh Mỹ từng tạm thời ngừng cung cấp hỗ trợ tình báo vào tháng 3 vừa qua, bao gồm cả dữ liệu từ các đối tác như Maxar và BlackSky. Quyết định này khiến Ukraine phải gấp rút tìm kiếm thêm nguồn lực tình báo từ các quốc gia khác, dù sau đó Mỹ đã nối lại hỗ trợ sau tiến triển trong đàm phán ngừng bắn.

Hình ảnh được cung cấp bởi vệ tinh SAR của Nhật Bản. Ảnh: Capella Space.

Vai trò quan trọng của dữ liệu SAR trong quân sự

Hầu hết vệ tinh quan sát hiện nay sử dụng cảm biến quang học, hoạt động như máy ảnh. Tuy nhiên, chúng bất lực trong điều kiện trời tối hoặc thời tiết xấu như mưa lớn, mây mù. Với khoảng 75% bề mặt Trái Đất luôn nằm trong những điều kiện bất lợi như vậy, phần lớn hình ảnh từ các vệ tinh quang học có thể trở nên vô dụng trong chiến đấu thực tế.

Công nghệ SAR có khả năng tạo hình ảnh hai chiều hoặc ba chiều của bề mặt Trái Đất, đặc biệt hiệu quả trong việc phát hiện chuyển động quân sự, thiết bị và căn cứ đối phương. Vệ tinh SAR có thể hoạt động hiệu quả cả ngày lẫn đêm, trong mọi điều kiện thời tiết, giúp Ukraine theo dõi hoạt động của quân đội Nga liên tục, đặc biệt là trong các chiến dịch đêm hoặc thời tiết xấu – thời điểm thường được đối phương tận dụng để che giấu hoạt động di chuyển. SAR là công cụ tối quan trọng trong chiến lược giám sát và tấn công từ xa - lĩnh vực mà Ukraine đang tăng cường năng lực để đối phó với các đợt không kích từ Nga.

Công nghệ SAR hoạt động bằng cách phát sóng radar xuống bề mặt Trái Đất và thu nhận sóng phản xạ, sau đó đo sự chênh lệch pha để tạo ra hình ảnh. Điều này cho phép phát hiện các thay đổi nhỏ trên mặt đất, ví dụ như dấu hiệu xe tăng di chuyển, hầm ngầm được xây dựng hay vị trí hệ thống phòng không – hỗ trợ Ukraine thực hiện các cuộc tấn công chính xác hoặc phòng thủ hiệu quả hơn.

Một điểm đáng chú ý là các vệ tinh SAR của iQPS đã được thu nhỏ đáng kể, điều từng bị cho là không khả thi do radar cần anten lớn và tiêu thụ nhiều năng lượng. Tuy nhiên, iQPS đã chế tạo thành công anten có thể gấp gọn từ 3.6 mét xuống chỉ 80 cm đường kính – giúp phóng vệ tinh với chi phí thấp hơn, thời gian triển khai nhanh hơn và xây dựng mạng lưới vệ tinh dày đặc hơn để cung cấp dữ liệu thường xuyên.

Bài viết hay? Hãy đánh giá bài viết
user image
user image
User
Ý KIẾN

Tập đoàn nhà nước Rostec của Nga đã công bố một bước tiến đáng kể trong công nghệ máy bay không người lái, tiết lộ hệ thống nhận dạng mới do công ty mẹ Rosel phát triển.

Quân đội Nga đã tấn công một trung tâm hậu cần của Ukraine ở ngoại ô phía Bắc vùng Sumy, miền Đông Ukraine bằng máy bay không người lái tự sát Geran.

Tòa án Hành chính Liên bang Đức tại thành phố Leipzig đã ra phán quyết cho phép Cơ quan Tình báo Liên bang Đức (BND) không phải tiết lộ các thông tin liên quan đến nguồn gốc của đại dịch COVID-19, bất chấp yêu cầu công khai từ một tổ chức báo chí.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tiếp tục phải đối mặt với những lời chỉ trích liên quan đến vụ rò rỉ bí mật quân sự. Nhiều đồn đoán cho rằng, Nhà Trắng đã bắt đầu tiến trình tìm kiếm một nhà lãnh đạo mới tại Lầu Năm Góc để thay thế Bộ trưởng Pete Hegseth.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cảnh báo chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang gây ra một cú sốc tiêu cực lớn đối với kinh tế toàn cầu, với dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 sẽ sụt giảm mạnh.

Hãng du thuyền Disney Cruise Line đang hoàn thiện con tàu du lịch lớn nhất thế giới mang tên Disney Adventure. Con tàu sẽ thực hiện chuyến đi đầu tiên vào tháng 12.