Ukraine 'cố đấm ăn xôi' tấn công Nga

Cuộc xung đột Nga - Ukraine đang chứng kiến hàng loạt diễn biến mới. Sau khi giành lại phần lớn lãnh thổ tại tỉnh Kursk, Nga đang dồn dập lập vùng đệm tại vùng Sumy giáp biên giới của Ukraine. Trong khi đó, Ukraine lần đầu xác nhận quân đội nước này đang hoạt động tại khu vực biên giới Belgorod của Nga. Theo giới quan sát, cuộc đột kích vào Belgorod có thể là “chiến dịch vỏ bọc” nhằm chuyển hướng sự chú ý của Nga khỏi tỉnh Kursk và tỉnh Sumy của Ukraine. Tuy nhiên, nỗ lực này liệu có mang lại lợi thế gì cho Kiev vẫn còn là một câu hỏi ngỏ.

Ukraine mất 90% lãnh thổ tại Kursk

Ngày 6/8/2024, Ukraine đã bất ngờ tiến hành cuộc tấn công xuyên biên giới vào tỉnh Kursk của Nga với mong muốn buộc Nga rút quân về bảo vệ tỉnh biên giới, ngăn bước tiến của đối phương ở mặt trận Donbass, gồm tỉnh Donetsk và Lugansk, cũng như tạo đòn bẩy tại những cuộc đàm phán trong tương lai. Chiến dịch được ví như “canh bạc tất tay” của Ukraine khi họ đang thất thế trên nhiều mặt trận.

Sau thời gian bất ngờ ban đầu, quân đội Nga đã củng cố lực lượng và điều động hàng chục nghìn quân cho mặt trận Kursk. Đầu tháng 3, Moscow mở chiến dịch phản công quy mô lớn và đã giành lại phần lớn lãnh thổ bị Kiev chiếm tại tỉnh Kursk, trong đó có hơn 30 khu dân cư và thị trấn chiến lược Sudzha.

Bản đồ chiến sự do nhóm quan sát thân Ukraine DeepState công bố ngày 6/3 cho thấy Ukraine hiện chỉ còn kiểm soát khoảng 63 km² lãnh thổ Nga, chỉ bằng 4,5% phần đất rộng 1.400 km² mà Kiev giành được hồi năm ngoái. Điều đó có nghĩa là Ukraine đã mất hơn 90% lãnh thổ mà họ từng kiểm soát từ năm ngoái ở Kursk.

Theo các blogger chiến tranh, giao tranh ác liệt hiện vẫn đang diễn ra khi quân đội Nga đang nỗ lực đánh bật lực lượng Ukraine ra khỏi những vùng lãnh thổ cuối cùng mà Kiev còn kiểm soát tại Kursk.

Tuy nhiên, cuộc tấn công kéo dài 8 tháng qua đã khiến Kiev phải chịu tổn thất nặng nề. Báo cáo của Bộ Quốc phòng Nga ngày 8/4 cho biết trong 24 giờ qua, tổn thất của Ukraine tại Kursk lên tới hơn 150 quân nhân, một xe bọc thép chở quân, hai xe chiến đấu bọc thép, 7 xe cơ giới và một súng cối, cũng như hai trạm chỉ huy UAV.

Kể từ khi bắt đầu giao tranh bắt đầu nổ ra tại khu vực này, tổn thất của Ukraine lên tới hơn 72.470 quân nhân, 404 xe tăng, 331 xe chiến đấu bộ binh,  297 xe chở quân bọc thép, 2.256 xe chiến đấu bọc thép, 2.637 xe cơ giới, 595 pháo, 53 bệ phóng MLRS, bao gồm 13 bệ phóng HIMARS và 7 bệ phóng MLRS do Mỹ sản xuất, 26 bệ phóng tên lửa phòng không, một hệ thống phòng không tự hành, 10 xe vận tải - nạp đạn, 123 trạm tác chiến điện tử, 18 radar tác chiến chống pháo, 10 radar phòng không, 56 đơn vị kỹ thuật và vật tư khác, bao gồm 23 xe vượt chướng ngại vật, một xe rà phá bom mìn UR-77, 5 xe phóng cầu, một xe trinh sát công trình cũng như 15 xe cứu hộ bọc thép và một xe chỉ huy.

Dựa trên dữ liệu tình báo nguồn mở, hãng thông tấn Nga RIA Novosti dẫn lời nguồn tin giấu tên cho biết, Ukraine có thể đã mất khoảng 1.500 thiết bị của NATO, trị giá khoảng 3 tỷ USD kể từ khi tiến hành cuộc đột kích vào khu vực Kursk của Nga cách đây 8 tháng. Con số này dường như bao gồm khí tài bị phá hủy hoàn toàn, hư hỏng mà không thể sơ tán về hậu phương hoặc rơi vào tay lực lượng Nga.

Nga lập vùng đệm ở Sumy

Trong khi mặt trận Kursk tiếp tục căng thẳng, tình hình ở vùng Sumy lân cận cũng bắt đầu nóng lên. Nga tìm cách mở mũi tấn công vào vùng biên giới này của Ukraine nhằm lập ra một vùng đệm an ninh cho Kursk.

Bộ Quốc phòng Nga mới đây thông báo, quân đội nước này đã giành được ngôi làng Basivka thuộc vùng Sumy của Ukraine, đồng thời đang dồn dập tấn công các lực lượng Kiev tại hàng loạt khu định cư khác trong khu vực.

“Một đơn vị của nhóm tác chiến phía Bắc trong các hoạt động tấn công đã kiểm soát làng Basovka ở vùng Sumy”, bộ này cho biết trong một tuyên bố, sử dụng tên tiếng Nga của ngôi làng Basivka nằm gần biên giới giáp vùng Kursk của Nga.

Trước đó, hồi đầu tháng 3, Nga tuyên bố đã giành được Novenke, một ngôi làng ở vùng Sumy nằm cách Basivka vài km. Đây là lần đầu tiên kể từ khi xung đột nổ ra vào năm 2022, Nga tuyên bố kiểm soát lãnh thổ tại khu vực Sumy của Ukraine.

Tổng thống Nga Vladimir Putin từng nhiều lần gợi ý rằng các lực lượng Nga nên thiết lập một “vùng đệm an toàn” dọc biên giới hai nước, để ngăn Kiev dừng tấn công vào lãnh thổ Nga. Hiện Nga kiểm soát gần 1/5 lãnh thổ Ukraine, bao gồm toàn bộ bán đảo Crimea sáp nhập vào Nga từ năm 2014 và phần lớn bốn khu vực Lugansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson đã tiến hành trưng cầu ý dân sáp nhập vào Nga từ năm 2022. Nga kiểm soát một phần nhỏ tại vùng Kharkov của Ukraine.

Theo giới quan sát, nhược điểm của Ukraine ở Sumy là họ không có đầy đủ các tuyến phòng thủ kiên cố. Do đó, Nga có thể sẽ biến Sumy của Ukraine thành vùng đệm, nhằm tạo lợi thế cho Moscow trong các cuộc đàm phán, cũng như đảm bảo Kursk sẽ không bị tấn công lần nữa.

Theo các nguồn tin quân sự của Nga, Ukraine đang tích cực chuyển thêm lực lượng và thiết bị đến Sumy, trong đó các đơn vị tinh nhuệ trước đây hoạt động gần Pokrovsk. Điều này có thể dẫn đến hai kịch bản. Thứ nhất, đây có thể là một nỗ lực nhằm tăng cường các tuyến phòng thủ trong trường hợp quân đội Nga tiến sâu hơn vào lãnh thổ Ukraine. Thứ hai, việc chuyển quân dự bị có thể cho thấy sự chuẩn bị cho các hoạt động tấn công mới nhằm đánh lạc hướng lực lượng Nga khỏi các khu vực trọng điểm.

Khi Nga tấn công Sumy, Ukraine sẽ tiếp tục phải kéo căng lực lượng trong khi chưa có thời gian khôi phục tổn thất ở Kursk. Ukraine vẫn đang thiếu binh sĩ và đạn dược nghiêm trọng, đồng thời trở nên thất thế trong cuộc chiến tiêu hao với Nga.

Ukraine xác nhận đưa quân vào vùng Belgorod của Nga

Trong khi đang đối mặt với khó khăn chồng chất khi phải đối phó với quân đội Nga tại cả Kursk và Sumy, đặc biệt sau khi phải chịu tổn thất lớn trong chiến dịch tại Kursk, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 7/4 đã lần đầu tiên xác nhận rằng lực lượng Ukraine đang hoạt động trong khu vực Belgorod của Nga.

Trong bài phát biểu ngày 7/4, ông Zelensky cho biết Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrsky đã báo cáo về sự hiện diện của lực lượng Ukraine ở vùng Kursk và vùng Belgorod. Ông nhấn mạnh chiến tranh phải quay trở lại nơi nó bắt đầu.

Đây là lần đầu tiên trong hơn ba năm kể từ khi Nga khởi động chiến dịch quân sự tại Ukraine, ông Zelensky công khai thừa nhận sự hiện diện của lực lượng Ukraine tại Belgorod, một khu vực giáp biên giới Ukraine với dân số khoảng 1,5 triệu người, nơi thường xuyên là mục tiêu của các cuộc không kích từ Ukraine và nằm gần tỉnh Kursk của Nga.

Quân đội Nga từng thừa nhận vào tháng 3 rằng, họ phải đối mặt với các cuộc tấn công trên bộ của Ukraine tại khu vực này, trong lúc lực lượng Ukraine chịu nhiều áp lực ở Kursk.

Theo blog quân sự DeepState, binh sĩ Ukraine đã kiểm soát một khu vực rộng 13 km² gần ngôi làng biên giới Demidovka, trong lãnh thổ Nga. Còn kênh Military Chronicles nhận định, Lữ đoàn cơ giới độc lập số 47 “Magura” của Ukraine đã được điều động tới khu vực Demidovka thuộc vùng Belgorod.

Được mệnh danh là “nắm đấm thép” của Ukraine do NATO xây dựng, huấn luyện và cung cấp nhiều vũ khí hiện đại, đơn vị này có mặt ở đâu thì ở đó luôn là tâm điểm nóng bỏng. Tuy nhiên, thành tích chiến đấu của Lữ đoàn 47 không mấy tích cực. Họ từng tham gia phản công nhưng thất bại gần Avdiivka đồng thời cũng là một trong những thủ phạm chính gây ra sự sụp đổ của mặt trận ở Ocheretino - Berdychi. Lữ đoàn Magura cũng đã đến khu vực Kursk, và giờ đây lại được tung vào một chiến dịch mới, là một phần của lực lượng tham gia vào các cuộc đột kích biên giới Belgorod.

Theo giới quan sát, việc luân chuyển lữ đoàn này đến vùng Belgorod là một dấu hiệu đáng báo động bởi lực lượng chính của quân đội Ukraine đang thiếu hụt nghiêm trọng các đơn vị tấn công mới, được huấn luyện bài bản, trong khi Lữ đoàn 47, mặc dù đã tổn thất nặng nề nhưng vẫn được sử dụng như một giải pháp tạm thời cho mọi hoạt động đột kích.

Trong tình huống bình thường, nhẽ ra đơn vị này phải được rút về hậu phương để củng cố, nhưng hiện nay họ lại tham gia vào những hoạt động không có ý nghĩa tác chiến cũng như không có tầm nhìn chiến lược. Tại Demidovka, tình hình của Lữ đoàn 47 không khá hơn so với các đơn vị trước đó của mặt trận.

Theo các chuyên gia quân sự, cuộc xâm nhập của Ukraine vào Belgorod, một khu vực khác của Nga có thể là nỗ lực của Kiev nhằm giảm bớt áp lực đối với các binh sĩ nước này vẫn đang chiến đấu ở tỉnh Kursk lân cận.

Ngoài ra, Emil Kastehelmi, nhà phân tích tại tổ chức Black Bird Group có trụ sở ở Phần Lan, cho rằng cuộc đột kích vào Belgorod có thể là “chiến dịch vỏ bọc” nhằm chuyển hướng sự chú ý của Nga khỏi tỉnh Kursk và tỉnh Sumy liền kề của Ukraine. Tuy nhiên, theo nhà phân tích này, Nga sẽ có đủ lực lượng trong khu vực để tiếp tục các chiến dịch ở tỉnh Kursk đồng thời ngăn chặn cuộc tiến công của Ukraine ở tỉnh Belgorod. Nói với tờ Kyiv Independent, ông cho rằng: “Thật khó có thể nói mục tiêu lớn hơn của chiến dịch này là gì, vì nếu chỉ kiểm soát một vùng lãnh thổ nhỏ thì không thực sự đem lại lợi thế quân sự hay chính trị nào cả”.