Sự thật sau vụ Israel tấn công ‘nhầm’ phóng viên tại Gaza?
Quân đội Israel ngày 25/8 đã thực hiện hai vụ không kích liên tiếp chỉ cách nhau hơn 10 phút vào Bệnh viện Nasser ở thành phố Khan Younis, phía Nam Dải Gaza khiến ít nhất 21 người thiệt mạng, trong đó có 5 phóng viên.
Vụ tấn công đã làm bùng lên sự phẫn nộ của quốc tế, đặt ra câu hỏi về mục tiêu thực sự của Israel trong vụ tấn công này.
Vụ tấn công kép gây phẫn nộ
Quan chức y tế Gaza cho biết vụ tấn công đầu tiên đánh trúng tầng mái của một tòa nhà tại Bệnh viện Nasser - nơi có phòng phẫu thuật và khu nhà ở của bác sĩ, khiến ít nhất hai người thiệt mạng. Vụ tấn công thứ hai xảy ra ở cầu thang, nơi các nhân viên cứu hộ và phóng viên đang làm việc, khiến 18 người thiệt mạng, trong đó có 5 phóng viên làm việc cho các hãng thông tấn lớn.
Ngoài 20 người thiệt mạng trong các cuộc không kích, còn có 50 người khác bị thương, bao gồm cả những bệnh nhân đang trong tình trạng nguy kịch.
Phóng viên của Al Jazeera, đưa tin từ Deir el-Balah, cho biết vụ tấn công đã "khiến toàn bộ khu vực rơi vào tình trạng hỗn loạn và hoảng loạn tột độ". Việc Israel nhắm mục tiêu vào các bệnh viện và nhân viên y tế, những người đã bị sát hại, bị thương và bị bắt cóc, đã được ghi nhận trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, các nhà quan sát cho rằng chiến thuật tấn công kép liều lĩnh, tức là Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tấn công một địa điểm lần thứ hai khi lực lượng cứu hộ và những người khác đang nỗ lực thực hiện công tác cứu hộ, đang ngày càng trở nên phổ biến.
Một cuộc điều tra chung vào tháng 7 do Tạp chí +972 và Local Call của Israel thực hiện cho thấy, IDF hiện thường xuyên thực hiện các cuộc tấn công bổ sung trong khu vực xảy ra vụ đánh bom đầu tiên, đôi khi cố ý nhằm vào các nhân viên y tế và những người khác tham gia vào nỗ lực cứu hộ.
Báo cáo cho biết “Nếu có một cuộc tấn công vào một chỉ huy cấp cao, một cuộc tấn công khác sẽ được thực hiện sau đó để đảm bảo các nỗ lực cứu hộ không diễn ra”.
Bệnh viện Nasser đã chịu đựng được các cuộc đột kích và ném bom trong gần 2 năm qua. Các quan chức liên tục ghi nhận tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng vật tư và nhân viên trong bối cảnh phong tỏa viện trợ làm tê liệt các hoạt động.
Dù cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết vụ tấn công là một “sự nhầm lẫn” và yêu cầu điều tra vụ việc ngay lập tức, nhưng vụ việc một lần nữa làm bùng lên sự phẫn nộ của cộng đồng quốc tế.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông “không vui” về vụ tấn công và cho biết cần phải chấm dứt “cơn ác mộng” này. Trong khi đó, người phát ngôn của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Guterres cho biết, Tổng thư ký lên án mạnh mẽ vụ tấn công và yêu cầu điều tra vụ việc ngay lập tức.
“Tổng Thư ký nhắc lại rằng dân thường, bao gồm nhân viên y tế và phóng viên, phải được tôn trọng và bảo vệ mọi lúc. Ông kêu gọi một cuộc điều tra nhanh chóng, công bằng về những vụ sát hại này. Ông nhắc lại rằng nhân viên y tế và phóng viên phải được phép thực hiện nhiệm vụ thiết yếu của mình mà không bị can thiệp, không bị đe dọa, không bị tổn hại, và hoàn toàn tuân thủ luật nhân đạo quốc tế. Tổng Thư ký nhắc lại lời kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức và vĩnh viễn...”
Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus phát biểu trên X rằng, trong khi người dân ở Gaza đang bị đói, khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe vốn đã hạn chế của họ lại càng bị tê liệt bởi các cuộc tấn công liên tiếp. Hãy dừng các cuộc tấn công vào hệ thống chăm sóc sức khỏe. Ngừng bắn ngay.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng có bài đăng trên X cho biết vụ tấn công là không thể chấp nhận được và kêu gọi Israel ngừng bắn vĩnh viễn, trả tự do cho các con tin. Ngoại trưởng Anh David Lammy bày tỏ sự "kinh hoàng" trước cuộc tấn công của Israel vào bệnh viện Nasser, và kêu gọi bảo vệ dân thường, nhân viên y tế và phóng viên.
Trong khi đó, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan lên án mạnh mẽ hành động của Israel.
"Chính quyền Netanyahu điên loạn đang tiếp tục các cuộc tấn công tàn bạo không ngừng nghỉ để phá hủy mọi thứ đại diện cho nhân quyền."
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Côn cũng cho biết Trung Quốc lên án cuộc tấn công của Israel vào bệnh viện, đồng thời kêu gọi ngừng ngay lập tức các hoạt động quân sự và bảo vệ toàn diện cho dân thường ở Gaza.
Các phóng viên tiếp tục trở thành mục tiêu?
Trong số các nạn nhân của vụ tấn công bệnh viện có 5 phóng viên làm việc và cộng tác cho Đài truyền hình Al Jazeera, Hãng thông tấn Reuters và Hãng thông tấn AP, những người thường xuyên đưa tin về tình hình chiến tranh và nạn đói ở Gaza. Mặc dù Israel ngay lập tức cố gắng giải thích rằng vụ việc này là một sự nhầm lẫn, nhưng thực tế có hơn 200 phóng viên đã thiệt mạng do các vụ tấn công ở Gaza trong gần 2 năm qua. Điều này đang đặt ra câu hỏi liệu các vụ tấn công này có phải là hành động có chủ đích của Lực lượng Phòng vệ Israel?
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tuyên bố họ "hoàn toàn không tấn công trực tiếp vào các phóng viên", nhưng những phát biểu công khai của các quan chức Israel lại đặt ra câu hỏi về tính chân thực của điều đó.
Một quan chức an ninh Israel nắm rõ chi tiết cuộc điều tra ban đầu cho biết lực lượng IDF đã tấn công một camera trên tầng cao nhất của bệnh viện mà họ cho là đang được Hamas sử dụng để theo dõi quân đội Israel. Trong khi đó, các phóng viên cho biết camera này được sử dụng để quan sát Khan Younis từ trên cao.
Nguồn tin cho biết lực lượng Israel lúc đầu được phép sử dụng thiết bị bay không người lái để vô hiệu hóa camera, nhưng sau đó họ đã bắn hai quả đạn pháo: quả đầu tiên vào camera và quả thứ hai vào lực lượng cứu hộ và các phóng viên.
Chi tiết của cuộc điều tra là một lời thừa nhận rằng Israel cố tình nhắm vào những người ứng cứu đầu tiên đến hiện trường sau cuộc tấn công ban đầu.
“Một máy bay không người lái tự sát đã đâm vào tầng ba của bệnh viện, và tầng ba này được cho là nơi các phóng viên làm việc. Vì vậy, đã có dấu hiệu ban đầu cho thấy đây có thể là một cuộc tấn công có chủ đích. Nhưng tám phút sau, trong khi các dịch vụ khẩn cấp và các phóng viên khác đang vào cuộc để hỗ trợ, thì lại xảy ra vụ nổ thứ hai. Vì vậy, đây là một tình huống rất đáng kinh ngạc.”
Một điều đáng chú ý là đã có nhiều phóng viên bị sát hại ở gần các bệnh viện. Kể từ khi chiến tranh bắt đầu, các phóng viên thường ở gần bệnh viện để góp sức cho công tác cứu hộ và bởi vì các bệnh viện là một trong số ít nơi có nguồn điện để sạc điện thoại và thiết bị đưa tin.
Hãng thông tấn AP và Reuters đã gửi một bức thư chung tới quan chức cấp cao của Israel, yêu cầu "trách nhiệm giải trình khẩn cấp và minh bạch".
Bức thư viết “Chúng tôi vô cùng phẫn nộ khi các phóng viên độc lập nằm trong số nạn nhân của cuộc tấn công vào bệnh viện, một địa điểm được bảo vệ theo luật pháp quốc tế. Các phóng viên này đã có mặt với tư cách chuyên môn của họ, làm việc quan trọng và chứng kiến mọi việc”.
Hai hãng thông tấn cũng đặt câu hỏi liệu IDF thực sự có khả năng tự điều tra hay không.
Bức thư chung của AP và Reuters viết: “Thật không may, chúng tôi nhận thấy sự sẵn lòng và khả năng tự điều tra của IDF trong các vụ việc trước đây hiếm khi dẫn đến sự rõ ràng và hành động, đặt ra những câu hỏi nghiêm trọng bao gồm việc liệu Israel có cố tình nhắm mục tiêu vào các nguồn cấp dữ liệu trực tiếp để che giấu thông tin hay không”.
Đài truyền hình Al Jazeera cũng lên án vụ tấn công là "một ý đồ rõ ràng nhằm che giấu sự thật".
Phản ứng trước cuộc tấn công, Hamas cho biết: “Kẻ thù muốn ngăn cản các phóng viên truyền tải sự thật và đưa tin về tội ác chiến tranh, thanh trừng sắc tộc và điều kiện sống thảm khốc của người dân Palestine chúng tôi tại Gaza.”
Theo thống kê của Al Jazeera, vụ tấn công này đã nâng tổng số phóng viên Palestine thiệt mạng tại Gaza kể từ ngày 7 tháng 10 năm 2023 lên ít nhất 273 người.
Tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) hôm 25 tháng 8 đã kêu gọi một phản ứng quốc tế mạnh mẽ sau vụ tấn công.
“Tất cả những phóng viên này đều là nạn nhân của một chiến dịch dẫn đến sự im lặng mà đôi khi chúng ta thấy trong không gian công cộng. Vì vậy, chúng ta cần đứng về phía những phóng viên này. Chúng ta cần phải yêu cầu trách nhiệm từ chính phủ của ông Netanyahu và những hành vi mà chính phủ này đang cho phép đối với Lực lượng Phòng vệ Israel. Chúng ta cần lắng nghe các nhà hoạch định chính sách quốc tế về vấn đề này, và chúng tôi đang kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc họp khẩn trong những tuần tới".
Hiệp hội Báo chí Nước ngoài tại Israel và Lãnh thổ Palestine cho biết “Điều này đã diễn ra quá lâu. Quá nhiều phóng viên ở Gaza đã bị sát hại mà không có lý do chính đáng. Israel tiếp tục ngăn cản các phóng viên quốc tế tiếp cận Gaza một cách độc lập”.
Người đứng đầu UNRWA, cơ quan chính của Liên hợp quốc về người tị nạn Palestine, cũng cho rằng các cuộc không kích này chẳng khác nào "bịt miệng những tiếng nói cuối cùng còn sót lại về việc trẻ em đang chết mòn giữa nạn đói".
Hai tuần trước, Israel đã sát hại một số phóng viên của Al Jazeera trong một cuộc không kích tại Thành phố Gaza, bao gồm cả Anas Al-Sharif, một trong những phóng viên nổi tiếng nhất của kênh truyền hình này. IDF cáo buộc Al-Sharif là thủ lĩnh của một nhóm tên lửa Hamas, mặc dù phóng viên này kịch liệt phủ nhận.
Israel tiếp tục tấn công Thành phố Gaza
Vụ tấn công vào bệnh viện Nasser diễn ra trong bối cảnh Israel mở rộng cuộc tấn công sang các khu vực đông dân cư và các trung tâm đô thị, bao gồm cả Thành phố Gaza, làm gia tăng mối nguy hiểm, trong bối cảnh người dân Gaza đang phải đối mặt với nạn đói.
Chính quyền Israel trong tuần trước tuyên bố sẽ tiếp tục cuộc tấn công đã được lên kế hoạch vào thành phố Gaza, với việc huy động 60.000 quân dự bị và dự kiến thêm 20.000 quân nữa vào cuối tháng này. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz, Thành phố Gaza sẽ bị san phẳng trừ khi Hamas đồng ý chấm dứt xung đột theo các điều kiện của Israel và thả tất cả các con tin.
Trong những ngày qua, xe tăng của Israel đã tiến vào Thành phố Gaza. IDF cũng tăng cường tấn công khu vực ngoại ô thành phố.
"Chúng tôi không chờ đợi, chúng tôi đã bắt đầu các hoạt động sơ bộ và giai đoạn đầu của cuộc tấn công vào Thành phố Gaza, và hiện tại lực lượng IDF đang kiểm soát vùng ngoại ô Thành phố Gaza."
Lực lượng Phòng vệ Dân sự Gaza cho biết Israel đã phá hủy 1.000 tòa nhà ở Thành phố Gaza kể từ ngày 6 tháng 8, khiến hàng trăm người bị mắc kẹt dưới đống đổ nát.
"Sự hủy diệt, tất cả đều là sự hủy diệt. Khu phố Sabra và Zeitoun, khắp mọi nơi, không còn nơi nào an toàn cho chúng tôi. Chúng tôi bước đi trong hoảng loạn, ngủ trong hoảng loạn. Cuộc sống thật tồi tệ...."
Các cuộc tấn công đã buộc gần 1 triệu người Palestine tại thành phố Gaza phải di chuyển về phía nam vào các khu vực tập trung, trong khi những người khác tiếp tục ở lại, do không đủ tiền để chi trả chi phí đi lại, mua lều bạt và buộc phải sống trong đói khát và sợ hãi.
Trong khi đó, các cuộc pháo kích đang diễn ra hàng ngày và các tuyến đường tiếp cận bị chặn đã ngăn cản nhiều hoạt động cứu hộ và cứu trợ. Văn phòng Điều phối các Vấn đề Nhân đạo của Liên hợp quốc (OCHA) báo cáo rằng chỉ có 7 trong số 15 hoạt động nhân đạo cần phối hợp với Israel được phê duyệt vào cuối tuần qua, bao gồm cả việc vận chuyển nhiên liệu từ cửa khẩu Kerem Shalom đến các khu vực cần thiết nhất.
Theo Bộ Y tế Gaza, hơn 2.000 người Palestine đã thiệt mạng và khoảng 13.500 người bị thương khi đang tìm kiếm viện trợ tại các điểm phân phối hoặc dọc theo các tuyến đường vận chuyển do Liên hợp quốc và các nhóm cứu trợ khác sử dụng. Chỉ tính từ rạng sáng 25/8, các cuộc tấn công của Israel trên khắp vùng lãnh thổ bị nạn đói hoành hành đã khiến ít nhất 61 người thiệt mạng
Tuần trước, các chuyên gia an ninh lương thực đã xác nhận rằng Gaza đang trong vòng xoáy của nạn đói và sẽ tiếp tục lan rộng.
Các tổ chức nhân quyền cho rằng, trong vụ tấn công của Israel vào bệnh viện Nasser, mỗi yếu tố riêng lẻ - như nhắm vào một bệnh viện đang hoạt động, nhắm vào các phóng viên và nhân viên cứu hộ, nhắm vào dân thường bị thương đang được điều trị - đều có thể bị cáo buộc là một tội ác chiến tranh cần phải lên án. Vụ tấn công này nói riêng và các vụ tấn công khác của Israel vào Gaza nói chung cho thấy: Dải đất này hiện là môi trường cực kỳ nguy hiểm không chỉ đối với người dân Gaza mà đối với các phóng viên dám dấn thân tại đây để đưa đến cho thế giới những hình ảnh chân thực nhất về cuộc chiến.
