Tiệm vải của mẹ
Mẹ tôi sớm mặn duyên với nghề vải, từ thời con gái mười chín, đôi mươi cho tới hiện tại đã ngoài ngũ tuần, ngót nghét cũng được mấy mươi năm.
Ngày còn bé, tôi vẫn thường tha thẩn chơi đùa quanh cửa hàng của mẹ. Khi thì tôi nghịch ngợm quấn vải quanh mình giả làm tiên nữ, lúc tôi lại xin mẹ ít mảnh vụn đủ màu rồi dùng bấm kim làm quần áo đơn giản cho búp bê nhưng phần lớn thời gian, tôi hay núp mình trong khe nhỏ tạo thành giữa hai hàng cũi, lặng lẽ thu vào đáy mắt nỗi khó khăn, nhọc nhằn của mẹ.
Phận đàn bà ra ngoài bươn chải nào có dễ dàng…
Mang tiếng bà chủ nhưng để tiết kiệm chi phí, cả tiệm chỉ có mình mẹ tôi tất bật quán xuyến. Cửa hàng không nhỏ, mặt tiền cũng thoáng nhưng những chỗ râm mát, đẹp đẽ nhất, mẹ đều dành hết cho vải vóc, còn bản thân lại phơi đầu dưới mưa nắng khắc nghiệt. Làm buôn bán nhỏ lẻ hơn nhau ở thái độ với khách nên việc phải hết lòng đón tiếp những khách hàng khó tính nhất, hay nhiều khi phải dọn hàng từ sớm tinh mơ khi chợ mới lác đác bóng người, chờ khách hẹn tới tận cuối chiều khi trời đã mờ mịt tối cũng là chuyện thường gặp.
Tôi nhớ có một trưa hè nắng như đổ lửa, hai bên thái dương và lưng áo mẹ sũng sượt mồ hôi tưởng như có thể vắt cả ra nước. Ấy vậy mà mặc cho cổ họng khô khan, mẹ vẫn kiên nhẫn chào đón hết lượt khách này đến lượt khách khác. Lúc thì mẹ khéo léo giới thiệu mẫu vải mới, lúc lại quay sang thoăn thoắt đo đạc, cắt xé.
Tiếng chuyện trò rôm rả, tiếng mặc cả qua lại, tiếng kéo sắt lướt thật ngọt trên những thước vải lấn át cả tiếng ve râm ran trong tán bàng trước cửa. Mãi tới hai, ba giờ chiều, khách vãn, mẹ mới được nghỉ ngơi. Tôi bưng lên âu vối đá, mẹ nhận lấy uống liền mấy ngụm thay bữa trưa đã nguội ngắt, vừa cười vừa nói với tôi hôm nay trộm vía đắt hàng, sẽ cho tôi đi nhà sách mua truyện tranh mới.
Nắm bàn tay chai sần vì thường xuyên cầm thước, cầm kéo, nhìn vẻ mặt mẹ hoan hỉ nhưng bơ phờ, ngả đầu vào tấm lưng vương mùi chua nhẹ của vải vóc và mằn mặn mùi mồ hôi của mẹ, tôi thấy hốc mắt cay xè.
Phải tận mắt chứng kiến sự vất vả của mẹ, tôi mới hiểu vì sao các cô, các bác hay nửa đùa nửa thật nói rằng tôi may mắn được sống trong lụa là gấm vóc. Tôi đúng là đã lớn lên trong nhung lụa, theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.
Từ ngày còn bé cho tới ròng rã sáu, bảy năm du học nước ngoài, tôi vẫn luôn được mẹ chăm lo, chu cấp đủ đầy bằng từng đồng chắt chiu từ tiệm vải.
Nhà tôi neo người, sức lao động chính vẫn luôn là mẹ nên một năm ba trăm sáu mươi lăm ngày, trừ mấy ngày Tết, mẹ chẳng dám nghỉ ngơi, dù nắng nóng hay mưa rơi, chợ đông hay chợ ế, thậm chí là ốm đau bệnh tật. Thi thoảng trời trở gió, đài báo có giông mà mẹ chẳng chịu nghe khuyên, vẫn cứ khăng khăng dậy sớm dọn hàng rồi ngồi vò võ tới tận chiều tối khi nhiều cửa hàng khác đã kéo cửa.
Tôi trách mẹ tham công tiếc việc khiến người nhà phải lo lắng. Mẹ bảo nghỉ chợ một hôm là mất không tiền thuê một ngày, mẹ cố chấp kiên trì vì biết đâu ngồi mãi lại có khách vãng lai, may mắn có khi đỡ được tiền ăn một bữa.
Năm nay tôi đã gần 30, mẹ cũng đã ngoài ngũ tuần nhưng tiệm vải vẫn đều đặn buôn bán, một phần vì tôi chưa đủ bản lĩnh khiến mẹ yên lòng nghỉ ngơi, một phần vì mẹ không quen nhàn rỗi. Cả đời mẹ gần như gắn liền với tiệm vải, tuy mệt nhọc nhưng mẹ vẫn vui. Vui vì có thể lo cho gia đình một cuộc sống ấm no, lo cho đứa con gái một tương lai rạng ngời và rộng mở, không phải vì miếng cơm manh áo mà phơi mặt ngoài đường, mà nhún nhường chỉ để cóp nhặt một hai đồng lời lãi.
Năm tháng lướt qua khe cửa, những cũi, những giá trong cửa hàng mẹ tôi vẫn chồng chất đủ loại vải vóc. Có loại nhẹ bẫng như voan, như lụa, cũng có loại dày nặng như dạ, như len. Chúng cuộn thành từng cuốn, xếp thành từng chồng, đè trĩu gánh nặng lên vai mẹ tôi nhưng lại dịu dàng ấp ôm, bao bọc tôi trong một tuổi thơ rực rỡ, vô lo. Cửa tiệm của mẹ nơi tần tảo đọng lại trong giọt mồ hôi rơi, nơi yêu thương dệt nên từ vô vàn thước vải chính là cội nguồn sức mạnh giúp tôi dang cánh bay thật cao, thật xa.
Thỉnh thoảng lúc rảnh rỗi, có người thường xem lại quyển sổ chép thơ mà cô đã viết tay một thời, hoặc mở máy laptop, mở điện thoại, nghe lại những bài nhạc yêu thích. Cô thích nhất là lắng nghe âm thanh quen thuộc từ những tình khúc bất hủ của Trịnh Công Sơn. Những lúc như vậy, cô lại tự hỏi mình: Ta là ai trong cuộc đời này?
Mỗi khi đến tiết Thanh minh, trong tâm thức của nhiều người lại nhớ về những ngày thơ bé hạnh phúc, được cùng ba mẹ làm món bánh trôi để đón Tết Hàn thực. Dẫu chỉ là món bánh đơn thuần nhưng đó lại là hương vị của đoàn viên.
"Thanh minh trong tiết tháng Ba/Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh" - tiết Thanh minh nhắc nhở người Việt Nam ta hướng về cội nguồn tổ tiên, ông bà, cha mẹ.
Vào những ngày giữa tháng Ba, mùa xuân ấm áp khẽ khàng làm sáng bừng sắc đỏ rực rỡ của hoa gạo ở ven sông. Ở một nơi xa, có một người con lại thao thức nhớ sắc hoa gạo quê nhà.
Tháng Ba về, khi thời tiết ở Hà Nội dần trở nên ấm áp hơn, có người thường ra phố, tìm mua ít quả nhót từ gánh hàng của các chị bán rong trên phố. Dẫu không thích ăn chua nhưng chỉ cần nhìn thấy mấy quả nhót chín ứng đỏ như đôi má trẻ thơ khi gió xuân tràn về, lòng cô không khỏi nôn nao nỗi nhớ quê hương.
Trong những giận dỗi ngơ ngẩn của trẻ con, những suy bì hiếu thắng ngây ngô của tuổi trẻ, những giọt nước mắt tủi hờn uất ức của tuổi trưởng thành, cô ấy luôn có cha bên cạnh. Người như ngọn hải đăng soi đường chỉ lối cho cô giữa đêm tối mịt mùng.
0