ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Mỗi độ thu về, giữa hương hoa sữa nồng nàn trên những con phố Hà Nội, lòng ta thường chợt dâng lên những nỗi nhớ rất đỗi dịu dàng. Đó có thể là một mái nhà thân quen, một bóng dáng yêu thương, hay đơn giản chỉ là một món ăn dân dã nhưng chất chứa tình thân. Với một người con xa quê, đó là bát canh cà pháo ngọt lành, ấm nồng tình bà ngoại – món ăn gắn liền cùng tuổi thơ và trở thành hương vị ký ức theo suốt cuộc đời.

Khi hương hoa sữa nhẹ nhàng lan tỏa trên từng hàng cây góc phố của Thủ đô cũng là lúc báo hiệu mùa thu đã in dấu nơi đây. Những lúc như thế, tôi lại nhớ về những mùa thu cũ. Nơi quê nhà, bà ngoại thường nấu món canh cà pháo ngon nhất dành cho tôi.

Mẹ kể rằng, thời trẻ, bà ngoại nấu ăn rất khéo. Mọi người đều gật gù hài lòng trước những món ăn đặc biệt thơm ngon của bà. Những món ăn như cà pháo muối xổi, cà pháo mắm nêm, cà pháo mắm tôm, cà pháo xào… Món nào qua tay bà cũng thơm ngon hấp dẫn. Nhưng tôi ấn tượng nhất vẫn là món canh cà pháo được bà ngoại nấu bằng cả trái tim, cả nhà tôi đều yêu thích.

Canh cà pháo là một món canh hỗn hợp nhiều nguyên liệu với nhiều công đoạn. Quả cà pháo được bà tôi chọn làm nguyên liệu không non cũng không già. Đôi tay bà khéo léo xắt đôi từng quả cà, đem ngâm nước muối loãng, tránh cho cà bị thâm đen gây chát. Các nguyên liệu khác được mẹ tôi hỗ trợ sơ chế như bóc hành - tỏi, nhặt rau thơm, cắt cà chua múi cau, rán đậu, lọc nghệ và mẻ.

Có một bí quyết để món ăn hấp dẫn và có hương vị đặc biệt, đó là bà ngoại luôn dùng mỡ lợn thay thế dầu ăn khi xào cà pháo cùng cà chua và thịt ba chỉ đã ướp. Bà bảo như vậy sẽ giúp món ăn vừa thơm ngon, vừa đẹp mắt. Khi tiếng mỡ xèo xèo vang lên cũng là lúc mùi thơm hấp dẫn bắt đầu bay khắp gian bếp nồng đượm, chan hoà cùng ánh nắng thu vàng óng như tơ tan chảy cùng ngọn khói bếp lam chiều bảng lảng.

Ngoại tôi tỉ mỉ đổ nước nghệ lọc, đun cho thấm gia vị. Khi nước cạn, bà đổ thêm nước xăm xắp mặt cà pháo, tiếp tục đun sôi nhỏ lửa để món ăn có màu vàng óng mượt, đặc sánh, mà không cháy khét. Mùi thơm ngạt ngào của món canh cà pháo cứ thế toả bay từ gian bếp trấu đơn sơ của ngoại, theo mùi khói bếp ngai ngái quyện cùng hơi gió mát lành len lỏi vào tận căn phòng nơi tôi ngồi học bài.

Trước khi bắc nồi canh xuống bếp, ngoại cho thêm đậu phụ, tỏi, hành hoa, tía tô đem đảo đều là món ăn đã hoàn thành. Tôi thích nhất khoảnh khắc hai mẹ con tôi xúm xít xem thành quả món canh hấp dẫn của bà ngoại. Lần nào ánh mắt mẹ tôi cũng ánh lên niềm tự hào, nức nở khen: “Món mẹ nấu ngon hết sảy, miễn chê!”.

Còn tôi, vẫn nhớ như in mỗi lần thoáng thấy hương thơm món ăn ngào ngạt bay lên, là tôi bỏ ngay sách vở chạy vù xuống bếp. Bụng tôi sôi réo từng hồi cùng cảm giác thèm ăn. Tôi tưởng tượng từng miếng cà pháo mềm mại ngọt lành mình sắp được thưởng thức trong bữa cơm chiều sẽ đậm đà vị ngon khó cưỡng biết nhường nào.

Biết tôi háu ăn, bà luôn ưu tiên cho tôi một bát ăn trước mà không phải chờ tới bữa cơm cùng cả nhà. Đón bát canh cà nóng hôi hổi từ tay bà, vừa thổi vừa ăn, tôi thấy như mình đang được thưởng thức một món sơn hào hải vị. Vị ngọt mềm ấm nóng của những miếng cà trắng hoà quyện với vị béo mềm của đậu phụ vàng ươm, vị thơm ngậy của miếng thịt ba chỉ, vị chua dịu của mẻ, dậy lên mùi tỏi thơm nồng ấy…vỗ về tôi suốt quãng đời thơ ấu.

Mỗi độ thu về, nỗi nhớ quê, nhớ ngoại lại bùng cháy trong tôi cồn cào khắc khoải. Chính vì thế, sau này, khi đi học xa nhà, trở thành một cô sinh viên nơi đô thành nhộn nhịp, chỉ chờ mỗi cuối tuần nào đó được nghỉ là tôi lại hối hả bắt xe về quê ngoại, để được ăn món bà nấu, được quây quần bên mâm cơm đông vui cùng ba mẹ và người thân.

Có một lần, trong bữa tiệc chia tay tiễn tôi đi du học, ngoại vẫn không quên nấu món canh cà chuẩn vị dành riêng cho cháu gái. Dù khi ấy, tôi đã lớn, nhưng bà vẫn chiều tôi như lúc còn bé thơ. Tôi mang theo cả hương vị yêu thương ấy sang xứ người, lòng mong mỏi ngày được trở về trong vòng tay của bà, của mẹ. Có lần nhớ nhà, tôi đã tìm mua bằng được nguyên liệu để tập nấu món canh cà, nhưng không thể nào tìm được hương vị của món canh bà nấu. Ăn xong, mà nước mắt cứ lăn dài.

Nhiều năm trôi qua, tôi cũng xa quê từng ấy năm, ít có cơ hội về thăm nhà. Bà tôi cũng đã theo ông về miền xa thẳm. Cũng đã nhiều năm, tôi không còn được ăn món canh cà pháo chính tay bà ngoại nấu. Hôm nay, khi thu về trên phố, những con đường ở Hà Nội cũng bắt đầu thoang thoảng hương hoa sữa tỏa bay, nỗi nhớ nhà, nhớ quê lại trào dâng trong lòng tôi. Ngày mai, tôi sẽ trở về, cùng mẹ nấu lại món canh của ngoại, để tìm lại hương vị ngày xưa, để ngọn lửa ấm chứa chan tình thương gia đình mãi sưởi ấm con tim tôi bé nhỏ, để tôi nhớ rằng, mỗi khi mỏi mệt, vẫn có một nơi chờ tôi trở về.

Nguyễn Minh