Sa mạc rồi cũng sẽ nở hoa
Tôi đã từng có thời gian ở Tempe - thành phố phía Nam của bang Arizona nước Mỹ trong chuyến công tác kéo dài bốn tháng. Tempe tươi trẻ và sống động hơn những gì tôi mường tượng về một vùng sa mạc cằn cỗi, trơ trọi cát đá. Đi cùng tôi có anh bạn đồng nghiệp. Hai người trẻ tuổi, cùng háo hức những điều mới mẻ và dư dả thời gian vào những ngày cuối tuần. Chúng tôi thong thả khám phá các con phố, khuôn viên đại học, công viên, ùa vào những khu chợ hay lễ hội đường phố sặc sỡ sắc màu vô tình bắt gặp. Và đâu đâu, tôi cũng nhìn thấy chúng: loài xương rồng Saguaro. Có lúc chúng như những vệ sĩ âm thầm trước cổng bảo vệ sự bình yên cho ngôi nhà, lúc lại lừng lững trên đường quốc lộ hay im lìm giữa những lùm cỏ khô trong dáng chiều đỏ ối.
Nằm cận Sonoran - sa mạc ẩm ướt nhất trên thế giới, Tempe và các vùng lân cận là miền đất lý tưởng của xương rồng. Được tắm nắng và hít khí trời sa mạc, xương rồng ở đây nom mơn mởn và phổng phao lạ thường. Và chủng loại thì ôi thôi, không làm sao mà kể hết. Loài thì múp míp, mềm mại như những cái đuôi cáo, loài lại quắn quéo đến kì dị, hay ngây thơ dễ thương với những chiếc tai thỏ tròn xinh xinh… Nhưng nổi bật nhất cho sức sống mạnh mẽ, vươn lên giữa nắng cát cháy bỏng chính là Saguaro.
Lần đầu tiên tôi thấy một Saguaro là lúc chúng tôi mới đến Tempe, đang ngóng mắt lên mà chờ xe buýt. Nhìn kìa. Anh bạn tôi chỉ. Chà, một cây xương rồng đẫy đà căng mọng, thẳng đuột như cái gậy đánh bóng chày khổng lồ màu xanh, dễ phải cao đến hai mét, đứng đơn độc cách chỗ chúng tôi không xa. Sao ở cái nơi khô rang này lại có cây xương rồng to khiếp thế nhỉ. Tôi thầm nghĩ.
Ngờ đâu, cây Saguaro đầu tiên ấy lại chỉ đáng xếp vào hàng con cháu. Các Saguaro bô lão trên trăm tuổi cao gấp mấy lần, bảnh bao và lực lưỡng với những nhánh phụ uốn cong, hướng lên trên như những ngón tay. Saguaro chỉ bắt đầu ra nhánh phụ khi ngót nghét trăm tuổi, có lẽ do đã chán ngán cảnh đứng trơ trọi một mình trong gió cát sa mạc? Mất cả chục năm cho một nhánh phụ phát triển, Saguaro càng nhiều nhánh phụ thì thân hình càng đồ sộ. Nghe nói có những Saguaro nặng đến vài tấn khi được uống no nước sau mỗi trận mưa hiếm hoi, chẳng khác nào một cái thùng tích nước để dành trong vài tháng.
Tôi đến Tempe đúng vào cuối đông. Loanh quanh khám phá khắp thành phố, rồi mùa xuân ấm áp cũng kéo đến tự lúc nào. Tiếng chim lích chích rộn ràng khắp nơi. Trời xanh thăm thẳm. Núi đồi nâu đỏ bừng sáng hơn trong những tia nắng vàng ruộm. Muôn ngàn nụ hoa trở mình gọi nhau bung cánh. Chúng tôi nôn nao muốn đi nhiều hơn.
Desert Botanical Garden - Vườn bách thảo sa mạc nằm trong sa mạc Sonoran, cách Tempe khoảng hai mươi phút đi tàu điện và xe buýt. Nghe tiếng vườn tôi nghĩ nó cũng vừa vừa thôi. Ai dè đi mỏi chân cả buổi sáng mà chưa được một nửa. Chúng tôi bị mê hoặc bởi muôn sắc hoa xương rồng, hoa dại, những cánh bướm dập dìu đủ màu. Mãi đến đầu giờ trưa, khi đã thấm tháp cái nắng bỏng rát của sa mạc, chúng tôi mới tiến dần vào vương quốc của Saguaro. Phải, đúng là vương quốc. Bạt ngàn Saguaro. Chúng chiếm đóng hết mấy quả đồi. Saguaro giơ những ngón tay thẳng tắp, vừa kiêu hãnh như những chúa tể của sa mạc, vừa thiện chí đón tiếp và để mặc chúng tôi thỏa thích ngắm nghía, bình phẩm, chụp hình. Tôi reo lên trước một Saguaro hiếm hoi bị đột biến có cái nhánh như mào một chú gà trống. Không bỏ lỡ cơ hội. Chúng tôi thoải mái tạo dáng cho đến khi ưng ý mới thôi.
Hóa ra, cuộc sống trên sa mạc đẹp đẽ hơn tôi hình dung rất nhiều. Tôi mỉm cười khi nhìn thấy bức tranh có hàng chữ to chình ình Saguaro Hotel. Trên thân một cây Saguaro bốn nhánh, những chú chim gõ kiến, chim cú nép mình trong các lỗ nứt như ngôi nhà che mưa che nắng, một chú dơi nhẹ nhàng đáp cánh xuống khóm hoa, chim cu gáy bận rộn sửa sang tổ ấm. Dưới mặt đất, sóc ngóc đầu ra khỏi hang, chó sói tru tréo cái miệng, rùa nhẩn nha dạo bước, rắn lặng lẽ trườn lên thân cây rình rập mấy chú chim. Con người cũng vậy, phải dựa vào thiên nhiên để sinh tồn. Trong hàng trăm loài thực vật, Saguaro là một trong những loài quan trọng nhất đối với người Mỹ bản địa. Họ trồng Saguaro để lấy trái và tập tục này kéo dài qua nhiều thế kỷ. Vào mùa hè, họ sẽ chuyển đến sinh sống trong các cánh rừng Saguaro. Những cái lán đơn giản, gọi là Ramada, được người dân dựng lên chỉ bằng vài cột gỗ và lá cây lợp mái, để có bóng mát nghỉ ngơi trong những ngày khô nóng nhất trong năm, khi thu hoạch quả Saguaro. Những thứ cần thiết như giường, dụng cụ nấu ăn, thức ăn và nước uống được trang bị trong các Ramada. Quả Saguaro có hình thuôn dài, khi chín ngả đỏ hoặc vẫn còn ngà xanh, chụm lại với nhau như chiếc vương miện đẹp đẽ trên đỉnh mỗi nhánh cây. Người ta thu hoạch quả bằng chiếc gậy dài, có gắn móc rồi cẩn thận cho những quả thu được vào trong rổ. Nghe nói, lớp ruột màu đỏ bên trong rất mọng nước, ngọt và bổ dưỡng; hạt nhiều và nhỏ như hạt thanh long. Sau khi lọc bỏ hạt và bã, nước ép được nấu thành một loại siro thơm ngon. Cùi khô có thể làm bánh, hạt được ăn sống hoặc được sấy khô và nghiền thành bột. Quả Saguaro cũng là món ngon ưa thích của những sinh vật sa mạc khác. Chim và dơi thì ăn cùi và hạt; động vật có vú tận dụng những quả rơi rụng dưới gốc cây.
Quả thật, Saguaro đã sống một cuộc đời không uổng phí chút gì. Đến cả sau khi chết, Saguaro cũng được lũ chim chóc tận dụng làm tổ, hay làm mái lợp cho những ngôi nhà của người bản địa.
Tôi vẫn còn tiếc rẻ vì bỏ lỡ mùa hoa Saguaro vào cuối tháng Tư. Chúng đã âm thầm thể hiện sự dịu dàng, ẩn sau vẻ ngoài cứng cỏi, qua những cánh hoa trắng mỏng manh, lặng lẽ nở hoa. Cũng hệt như hai người trẻ tuổi chúng tôi, lặng lẽ tìm được sự đồng cảm, từ tình yêu Saguaro và mảnh đất, con người nơi đây.
Tạm biệt những người bạn khổng lồ trên sa mạc.
Tôi vẫn mong một ngày quay lại nơi đây, vào đúng mùa Saguaro nở hoa.
Nhung Phạm
Một nguyên Cục trưởng và bốn cán bộ Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế vừa bị khởi tố vì hành vi nhận hối lộ vào ngày 13/5. Những người từng được trao quyền bảo vệ sự an toàn cho bữa ăn của hàng triệu người, nay lại bị cáo buộc “bán rẻ” chính điều đó.
Tối và đêm nay, mưa rào và dông khả năng xuất hiện trở lại, mưa có thể xuất hiện sớm hơn ở một vài nơi, nhiệt độ Hà Nội giảm xuống mức 23-24 độ. Độ ẩm cao 80-96%.
Công an Thủ đô làm theo lời dạy của Bác; Ngành Y tế Thủ đô tuyên dương 182 cá nhân tiêu biểu; Thí điểm đăng ký thủ tục đất đai qua ứng dụng iHanoi;... là một số nội dung đáng chú ý trong chương trình hôm nay.
Theo báo cáo mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước, tổng huy động vốn từ dân cư và tổ chức kinh tế trong hệ thống ngân hàng 3 tháng đầu năm 2025 giảm 0,75% so với cuối năm ngoái. Mức lãi suất thấp khiến dòng tiền từ tổ chức kinh tế và dân cư có xu hướng chuyển sang các kênh đầu tư khác.
Thủ tướng chủ trì họp đánh giá công tác chống gian lận thương mại; Lấy ý kiến người dân về sửa đổi Hiến pháp; Tỷ lệ chọi vào lớp 10 Hà Nội năm nay có nhiều bất ngờ; Ông Trump sẽ dỡ bỏ mọi lệnh trừng phạt đối với Syria;... là những thông tin đáng chú ý trong chương trình hôm nay.
Thủ tướng: Có sự buông lỏng trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả; Chiêm bái xá lợi Phật, bảo vật quốc gia Ấn Độ tại Hà Nội; Tổng thống Macron tuyên bố về lệnh trừng phạt Nga và khả năng răn đe hạt nhân của Pháp;... là những thông tin đáng chú ý trong bản tin hôm nay.
0