Ông Trump ký lệnh trừng phạt ICC vì điều tra Israel
Động thái này của ông Trump được đưa ra sau khi ICC phát lệnh bắt giữ đối với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, cáo buộc ông Netanyahu chịu trách nhiệm về các hành động quân sự ở Gaza sau cuộc tấn công của Hamas vào Israel vào tháng 10/2023. Những cuộc phản công quân sự này đã khiến hàng chục nghìn người Palestine thiệt mạng, bao gồm cả trẻ em, làm dấy lên tranh cãi và sự lên án từ cộng đồng quốc tế.
Trong sắc lệnh hành pháp của mình, Tổng thống Trump chỉ trích ICC vì những gì ông gọi là "các hành động bất hợp pháp và vô căn cứ" nhằm vào Mỹ và Israel. Sắc lệnh này khẳng định rằng, ICC đã lạm dụng quyền lực khi ban hành các lệnh bắt giữ đối với ông Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Yoav Gallant. Ông Trump tuyên bố ICC không có thẩm quyền đối với Mỹ hoặc Israel và nhấn mạnh rằng, các hành động của tòa án này đang tạo ra một "tiền lệ nguy hiểm" đối với cả hai quốc gia. Đồng thời, sắc lệnh cũng phản đối mạnh mẽ việc ICC tiến hành điều tra đối với các quan chức Israel liên quan đến cuộc xung đột tại Gaza.
Động thái của Tổng thống Trump diễn ra trong bối cảnh Thủ tướng Netanyahu đang có chuyến thăm chính thức tại Washington, nơi ông đã gặp gỡ Tổng thống Trump vào ngày 4/2 và các nhà lập pháp tại Đồi Capitol vào ngày 6/2. Việc ký sắc lệnh trừng phạt được xem như một hành động thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ của Mỹ đối với Israel, đồng thời phản đối việc ICC can thiệp vào các vấn đề nội bộ của một đồng minh chiến lược quan trọng. Theo sắc lệnh của ông Trump, Mỹ sẽ áp dụng "hậu quả cụ thể và đáng kể" đối với những cá nhân liên quan đến các hành vi vi phạm của ICC, bao gồm việc phong tỏa tài sản và cấm nhập cảnh vào Mỹ đối với quan chức, nhân viên và người thân của ICC.
Phản ứng quốc tế và những lo ngại về quyền con người
Hành động của Tổng thống Trump đã nhận sự chỉ trích mạnh mẽ từ các tổ chức nhân quyền và các chuyên gia pháp lý. Các nhà hoạt động cho rằng, các biện pháp trừng phạt này sẽ có tác động nghiêm trọng đến những nỗ lực tìm kiếm công lý của các nạn nhân vi phạm nhân quyền trên toàn cầu. Ông Charlie Hogle, một luật sư của Dự án An ninh Quốc gia thuộc Liên minh Tự do Dân sự Mỹ, cho rằng sắc lệnh của ông Trump sẽ làm gia tăng khó khăn cho các nạn nhân khi họ tìm kiếm công lý tại ICC. Ông cho biết: “Sắc lệnh này sẽ khiến các nạn nhân của các vụ vi phạm nhân quyền trên khắp thế giới khó có thể tìm thấy công lý, đồng thời gây ra mối lo ngại nghiêm trọng về quyền tự do ngôn luận, khi những người ở Mỹ có thể bị trừng phạt vì giúp tòa án xác định và điều tra các hành vi tàn bạo”.
Bà Sarah Yager, giám đốc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền tại Washington, cũng bày tỏ sự lo ngại về động thái này. Bà cho rằng các lệnh trừng phạt sẽ ảnh hưởng đến quyền tự do ngôn luận và trách nhiệm giải trình, làm suy yếu khả năng của ICC trong việc thực hiện nhiệm vụ của mình. Bà Yager nhấn mạnh, mặc dù nhiều người có thể không đồng tình với cách thức hoạt động của ICC, nhưng việc áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với các quan chức của tòa án này là một hành động "quá đáng".
Ngoài các chỉ trích từ các tổ chức nhân quyền, động thái của ông Trump cũng đã làm dấy lên những lo ngại về các ảnh hưởng lâu dài đối với uy tín và hoạt động của ICC. ICC được thành lập như một tòa án quốc tế có chức năng truy tố các tội ác chiến tranh, tội ác chống lại loài người và tội diệt chủng. Tuy nhiên, cả Mỹ và Israel đều không phải là thành viên của tòa án này, và trong nhiều năm qua, cả hai quốc gia đã thể hiện sự phản đối mạnh mẽ đối với sự can thiệp của ICC vào các vấn đề nội bộ của họ.
Một cuộc chiến pháp lý lâu dài
Mối quan hệ giữa Mỹ và ICC đã luôn phức tạp. Mặc dù Mỹ tham gia vào các cuộc đàm phán dẫn đến việc thông qua Quy chế Rome vào năm 1998, nhưng nước này đã không phê chuẩn hiệp ước và không gia nhập ICC. Dưới thời Tổng thống Bill Clinton, Mỹ đã ký Quy chế Rome vào năm 2000, nhưng không gửi hiệp ước này tới Thượng viện Mỹ để phê chuẩn. Vào năm 2001, khi Tổng thống George W. Bush lên nắm quyền, ông đã hủy bỏ chữ ký của Mỹ và bắt đầu dẫn dắt chiến dịch gây sức ép lên các quốc gia khác để ký các thỏa thuận song phương không giao nộp công dân Mỹ cho ICC.
Tuy nhiên, dưới thời Tổng thống Joe Biden, Mỹ đã có những dấu hiệu hợp tác yếu ớt với ICC, đặc biệt là sau khi tòa án cáo buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin về xung đột ở Ukraine vào năm 2023. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một trong những người chỉ trích ICC mạnh mẽ nhất, đã thể hiện sự phản đối quyết liệt đối với việc ICC mở cuộc điều tra đối với Israel, và thề sẽ "nghiền nát" tòa án này cũng như bất kỳ quốc gia nào cố gắng thực thi lệnh bắt giữ Netanyahu.
Trong khi đó, một số quốc gia châu Âu cũng đã phản đối các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với ICC. Hà Lan, trong một tuyên bố cuối năm ngoái, đã kêu gọi các thành viên ICC khác hợp tác để giảm thiểu rủi ro từ các biện pháp trừng phạt này, nhằm giúp tòa án tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Tòa án hình sự quốc tế và những thách thức trong tương lai
ICC tiếp tục đối mặt với những thách thức lớn về mặt pháp lý và chính trị. Trong khi một số quốc gia phản đối mạnh mẽ sự can thiệp của tòa án này vào các vấn đề nội bộ của các quốc gia, ICC vẫn kiên trì theo đuổi các cuộc điều tra liên quan đến tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người. Những căng thẳng xung quanh sự can thiệp của ICC vào các vấn đề của Israel và các quốc gia khác có thể sẽ tiếp tục là chủ đề nóng trong chính trị quốc tế, đặt ra câu hỏi lớn về quyền hạn và thẩm quyền của tòa án này trong việc truy tố các hành vi vi phạm nhân quyền trên toàn cầu.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth ngày 30/3 đã theo dõi một binh sĩ thuộc lực lượng không quân Mỹ chống đẩy trong chuyến thăm tới một đơn vị của Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, tại Căn cứ Không quân Yokota ở Tokyo, Nhật Bản.
Bên cạnh công tác cứu hộ, Công an Việt Nam đã trao tặng gần ba tấn thuốc và thiết bị y tế cho Myanmar, với mong muốn tìm kiếm được nhiều nhất những người gặp nạn, giúp người dân nơi đây sớm trở về cuộc sống thường ngày.
Sự thay đổi liên tục về chính sách thuế quan của ông Trump khiến thị trường toàn cầu lo ngại, các nhà đầu tư đang đau đầu tính toán xem liệu Tổng thống Mỹ có ý định áp dụng thuế quan vĩnh viễn hay chỉ coi đó là công cụ để thương lượng.
Thành phố Mandalay (Myanmar) tiếp tục ghi nhận một trận rung lắc vào khoảng 17h30 ngày 1/4.
Nhiều đối tác thương mại của Mỹ đang “nín thở” chờ đợi, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp dụng chính sách thuế đối ứng mới từ ngày 2/4, nhằm giảm thâm hụt thương mại hàng hóa toàn cầu trị giá 1.200 tỷ USD.
Cơ quan chức năng Hàn Quốc ngày 31/3 đã bắt đầu tiến hành hành điều tra hiện trường nhằm xác định nguyên nhân dẫn đến vụ cháy rừng đặc biệt nghiêm trọng ở phía Đông Nam thủ đô Seoul.
0