ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Theo Tổng thống Mỹ Donald Trump, thỏa thuận này bao gồm việc Indonesia sẽ không áp thuế lên hàng hóa xuất khẩu của Mỹ, trong khi Mỹ sẽ áp mức thuế 19% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Indonesia.

Ông Trump đăng thông báo về thỏa thuận này trên nền tảng mạng xã hội Truth Social, gọi đây là một “thỏa thuận tuyệt vời cho mọi bên” và khẳng định rằng thỏa thuận đã “được hoàn tất”.

Tuy nhiên, phía chính phủ Indonesia đến chiều cùng ngày vẫn chưa đưa ra tuyên bố chính thức nào xác nhận thỏa thuận. Dù vậy, một số nguồn tin ngoại giao tại Jakarta cho biết, các quan chức nước này “rất hài lòng với kết quả đạt được”, nhưng cũng nhấn mạnh rằng một số mức thuế vẫn có thể được duy trì, cho thấy thỏa thuận này có thể chưa hoàn toàn mang tính toàn diện như ông Trump mô tả.

Tổng thống Trump cho biết, Indonesia đã cam kết mua 15 tỷ USD năng lượng của Mỹ, 4,5 tỷ USD nông sản và 50 máy bay Boeing, trong đó phần lớn là dòng 777. Đây là bước đi được xem là nhằm thúc đẩy xuất khẩu của Mỹ, đặc biệt là trong bối cảnh Tổng thống Trump đang thúc đẩy chính sách “Thương mại công bằng và có đi có lại” với các đối tác thương mại lớn.

Trước khi lên đường tham dự một hội nghị thượng đỉnh tại Pittsburgh, ông Trump phát biểu trước báo giới rằng, “Indonesia nổi tiếng với đồng chất lượng cao và chúng ta sẽ sử dụng loại đồng này”. Điều này làm dấy lên suy đoán rằng, đồng nhập từ Indonesia có thể được miễn hoặc giảm thuế, trong bối cảnh ông Trump đã đe dọa sẽ áp thuế 50% đối với tất cả đồng nhập khẩu từ ngày 1/8 tới.

Theo Bộ Thương mại Mỹ, Indonesia cũng sở hữu trữ lượng lớn các khoáng sản quan trọng cần thiết cho nhiều loại hàng hóa công nghệ và năng lượng sạch, bao gồm nickel, đồng, bauxite và thiếc. Tuy nhiên, Indonesia đã áp dụng lệnh cấm xuất khẩu nickel trong vài năm qua, điều này đã gây khó chịu cho Mỹ và các đối tác thương mại khác.

Dữ liệu từ Bộ Thương mại Mỹ cho thấy, năm ngoái Indonesia chỉ xuất khẩu khoảng 20 triệu USD đồng sang Mỹ, thấp hơn nhiều so với các nhà cung cấp hàng đầu là Chile (6 tỷ USD) và Canada (4 tỷ USD). Tuy nhiên, Mỹ nhập khẩu tổng cộng 28 tỷ USD hàng hóa từ Indonesia, chủ yếu là dệt may và giày dép, trong khi xuất khẩu 10 tỷ USD, chủ yếu là dầu thô, khí đốt và các sản phẩm nông nghiệp như đậu nành và ngũ cốc. Thương mại giữa Mỹ và Indonesia đạt tổng cộng khoảng 38 tỷ USD vào năm ngoái, bao gồm cả nhập khẩu và xuất khẩu. Con số này chiếm chưa đến 1% tổng kim ngạch thương mại của Mỹ trong năm ngoái, vốn lên tới 5,2 nghìn tỷ USD và xếp Indonesia vào nhóm thấp nhất trong số các đối tác thương mại của Mỹ tại khu vực châu Á.

Mức thuế 19% mà Mỹ áp lên hàng hóa Indonesia có thể khiến hàng nhập khẩu từ nước này trở nên đắt đỏ hơn, đặc biệt là với các mặt hàng tiêu dùng như quần áo, giày dép và thiết bị điện tử - vốn được các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ ưa chuộng. Điều này làm dấy lên lo ngại về khả năng giá cả sẽ tăng, kéo theo áp lực lạm phát trong nước, trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang phải vật lộn để giữ lạm phát trong tầm kiểm soát.

Bên cạnh đó, thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Indonesia lần này cũng làm dấy lên nhiều tranh cãi trong giới doanh nghiệp Mỹ. Một số công ty cho rằng, việc áp dụng thuế đột ngột và không dự báo trước từ chính quyền Trump khiến họ gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch và điều hành sản xuất. Chính sách thuế "linh hoạt" này có thể khiến các đơn hàng bị đội giá hoặc rơi vào tình trạng rủi ro pháp lý nếu bị áp thuế giữa chừng. Tổng thống Trump lập luận rằng, các công ty có thể tránh rủi ro này bằng cách chuyển sản xuất về Mỹ. Tuy nhiên, điều đó không đơn giản. Việc di dời nhà máy, tuyển dụng lao động phù hợp và tái xây dựng chuỗi cung ứng có thể mất nhiều năm và hàng trăm triệu USD, khiến chi phí sản xuất tăng cao, và cuối cùng là người tiêu dùng Mỹ phải trả giá.

Về phía Indonesia, việc cam kết mua năng lượng, nông sản và máy bay từ Mỹ có thể giúp nước này giữ được ưu đãi thương mại, tránh bị đánh thuế nặng hơn trong tương lai. Tuy nhiên, một số chuyên gia tại Jakarta cho rằng, đây là “thỏa thuận không cân bằng” khi Indonesia không áp thuế, trong khi Mỹ vẫn áp mức thuế 19%. Dù vậy, các nhà hoạch định chính sách của Indonesia dường như đang chọn cách duy trì ổn định quan hệ song phương và tránh đối đầu trực diện với Washington - nhất là trong bối cảnh nước này đang muốn thu hút thêm đầu tư nước ngoài và mở rộng chuỗi cung ứng.

Thỏa thuận thương mại giữa Tổng thống Trump và Indonesia phản ánh rõ chiến lược thương mại đối đầu nhưng có tính thỏa hiệp của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump. Về mặt ngắn hạn, thỏa thuận có thể mang lại lợi ích cho các ngành năng lượng, nông nghiệp và hàng không Mỹ. Nhưng về lâu dài, nếu không được thực hiện một cách minh bạch và công bằng, nó có thể gây bất ổn cho thị trường, làm tăng chi phí và ảnh hưởng tiêu cực đến cả người tiêu dùng và doanh nghiệp hai nước. Việc Indonesia chưa xác nhận chính thức cho thấy thỏa thuận này vẫn cần thêm thời gian để được triển khai đầy đủ và có hiệu lực rõ ràng.