ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Đây là bước ngoặt chính trị quan trọng, diễn ra trong bối cảnh Thái Lan vừa trải qua nhiều tháng bất ổn và thay đổi lãnh đạo liên tiếp trong vòng chưa đầy hai năm.

Theo kết quả kiểm phiếu sơ bộ, ông Anutin đã nhận được hơn 247 phiếu ủng hộ từ tổng số 492 thành viên Hạ viện, đủ vượt qua ngưỡng quá bán để trở thành Thủ tướng. Việc bổ nhiệm chính thức của ông sẽ được Quốc vương Maha Vajiralongkorn phê chuẩn trong vài ngày tới, trước khi tân chính phủ nhậm chức.

Ông Anutin kế nhiệm sau hàng loạt cuộc khủng hoảng lãnh đạo

Ông Anutin, sinh năm 1966, 58 tuổi, kế nhiệm bà Paetongtarn Shinawatra, người vừa bị Tòa án Hiến pháp Thái Lan bãi nhiệm vào tuần trước vì bị kết luận vi phạm đạo đức chính trị. Nguyên nhân bắt nguồn từ một cuộc điện thoại bị rò rỉ giữa bà và Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen, trong đó bà Paetongtarn bị cáo buộc thỏa hiệp chính trị vượt quá thẩm quyền. Vụ việc đã gây phẫn nộ trong dư luận Thái Lan.

Trước đó, Tòa án Hiến pháp Thái Lan bất ngờ bác tư cách ứng cử của bà Paetongtarn Shinawatra, con gái của cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra, người sáng lập Pheu Thai (Đảng Vì nước Thái). Bà Paetongtarn là nhân vật được xem là người thừa kế chính trị của ông Thaksin và từng được kỳ vọng sẽ dẫn dắt Pheu Thai bước vào một kỷ nguyên mới. Tuy nhiên, việc bị loại khỏi cuộc đua khiến đảng này lâm vào thế rối loạn nội bộ chưa từng có.

Đảng Bhumjaithai rút lui, liên minh sụp đổ

Từng giữ vị trí trong nội các của bà Paetongtarn, ông Anutin cùng đảng Bhumjaithai rút khỏi chính phủ liên minh vào tháng 6 – một động thái khiến Pheu Thai mất thế đa số tại Quốc hội. Sự ra đi của đảng Bhumjaithai diễn ra ngay sau khi nội dung cuộc gọi giữa bà Paetongtarn và ông Hun Sen bị rò rỉ, khiến khủng hoảng lòng tin trong nội bộ liên minh trở nên trầm trọng.

Trong nỗ lực cuối cùng nhằm duy trì quyền lực, Pheu Thai đã kiến nghị giải tán Quốc hội vào ngày 3/9, nhưng đề xuất này bị Hội đồng Cơ mật Hoàng gia Thái Lan bác bỏ.

Ông Anutin không phải là gương mặt xa lạ trên chính trường Thái Lan. Ông từng là Bộ trưởng Y tế trong chính phủ của cựu Thủ tướng Prayuth Chan-ocha – lãnh đạo được quân đội hậu thuẫn và sau đó tiếp tục giữ các chức vụ quan trọng dưới liên minh do Pheu Thai dẫn dắt năm 2023.

Là một chính trị gia có xu hướng bảo thủ, ông Anutin được biết đến nhiều nhất với việc thúc đẩy hợp pháp hóa cần sa tại Thái Lan, một chính sách gây tranh cãi nhưng được giới doanh nghiệp và một bộ phận người dân ủng hộ. Hiện nay, việc sử dụng cần sa chỉ còn giới hạn trong mục đích y tế, sau khi bị siết chặt do lo ngại về việc lạm dụng trong cộng đồng.

Ông cũng từng là tâm điểm chỉ trích trong thời kỳ đại dịch COVID-19, khi Thái Lan đối mặt với khủng hoảng vắc-xin nghiêm trọng. Tuy vậy, ông vẫn duy trì được vị thế chính trị ổn định trong đảng và giữ vai trò trung gian giữa các phe phái đối địch trong Quốc hội.

Chính phủ thiểu số và cam kết cải cách hiến pháp

Để giành được sự ủng hộ trong cuộc bỏ phiếu, đảng Bhumjaithai của ông Anutin đã đạt thỏa thuận với Đảng Nhân dân, lực lượng đối lập lớn nhất trong Quốc hội. Đổi lại cho sự ủng hộ này, ông Anutin cam kết sẽ giải tán Quốc hội trong vòng 4 tháng và tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý sửa đổi hiến pháp, vốn là yêu sách quan trọng từ lâu của Đảng Nhân dân .

Tuy nhiên, lãnh đạo Đảng Nhân dân, ông Natthaphong Ruengpanyawut, tuyên bố đảng này sẽ không tham gia chính phủ, khiến nội các của ông Anutin dự kiến chỉ là một chính phủ thiểu số, điều có thể dẫn tới bất ổn chính trị mới trong tương lai gần.

Đảng Nhân dân (tiền thân là Đảng Tiến Lên - Move Forward) từng giành chiến thắng vang dội trong cuộc tổng tuyển cử năm 2023, nhưng bị loại bỏ quyền lực sau khi Thượng viện – khi đó còn quyền tham gia bỏ phiếu Thủ tướng, bác bỏ ứng viên của họ vì những đề xuất cải cách chế độ quân chủ gây tranh cãi. Hiện nay, Thượng viện không còn quyền bầu Thủ tướng sau một loạt điều chỉnh hiến pháp.

Một chương mới trên chính trường Thái Lan

Việc ông Anutin Charnvirakul trở thành Thủ tướng Thái Lan diễn ra trong bối cảnh cử tri ngày càng mất lòng tin vào các đảng truyền thống và liên minh chính trị cũ. Dù là một nhân vật bảo thủ, ông Anutin lại nổi bật với sự linh hoạt trong thương lượng và khả năng thích ứng với môi trường chính trị đầy biến động.

Tuy nhiên, với một liên minh mong manh, nền kinh tế đang chịu áp lực từ tiêu dùng yếu và nợ hộ gia đình cao, cùng kỳ vọng cải cách thể chế ngày càng tăng từ công chúng, Thủ tướng Anutin được cho là sẽ phải đối mặt với một nhiệm kỳ đầy thách thức, nơi mỗi quyết định đều có thể ảnh hưởng tới sự tồn tại chính trị của chính phủ mới.