Nơi quanh năm mùi Tết
Chiều nay, mời bạn cùng Hường và Xuân Chinh về thăm làng Phú Thượng, vùng đất quanh năm nấu xôi, nơi hương vị xôi truyền thống được lưu giữ và lan tỏa, xứng danh “đất xôi kinh kỳ”…
Phú Thượng nằm ven sông Hồng, lúa nếp trồng ở đất phù sa màu mỡ cho hạt to tròn, bóng mẩy đều tăm tắp, trăm nghìn hạt như một. Nghề nấu xôi cũng vì thế mà ra đời, nhưng không ai rõ người làng nấu nhiều xôi từ khi nào. Người già kể lại, hơn nửa thế kỷ trước, một vài hộ dân gồng gánh xôi đi bộ từ Phú Thượng vào khắp ngõ ngách phố cổ bán cho người thập phương. Xôi ngon, giá bình dân nên dần dà nức tiếng khắp đất kinh kỳ. Giờ khắp ba thôn của Phú Thượng (làng Gạ, làng Bạc, làng Xù), nhà ai cũng nấu xôi như nghề chính của gia đình.
“Làng Gạ có gốc cây đề
Có sông tắm mát có nghề nấu xôi”
Cô Nguyễn Thị Thảo, sinh ra ở làng Gạ. Năm 16 tuổi, cô đã thành thục nấu xôi làm cỗ, phụ bố mẹ bán trong ngoài xã. Hơn 30 năm gắn bó với gạo nếp hạt xôi, cô chỉ cần nếm một miếng xôi là biết xôi đó có phải nấu ở Phú Thượng hay không. Xôi Phú Thượng có hương vị đặc trưng bởi hành trình hạt gạo thành xôi rất tỉ mỉ, kỳ công.
Cô Thảo và người dân ở Phú Thượng, mỗi ngày làm 8 - 10 món xôi khác nhau. Sự đa dạng là nét hấp dẫn đặc biệt ở các làng xôi này. Chính người làm xôi ăn xôi quanh năm cũng không chán bởi họ làm ra rất nhiều loại xôi. Ngày thường có xôi xéo, xôi vừng dừa, xôi lạc, xôi đỗ xanh, xôi trắng, xôi đỗ đen, xôi ngô. Ngày lễ lạt cưới xin thường xôi vò, xôi gấc vò hạt sen - đây cũng là hai loại xôi nấu cầu kỳ nhất. Còn ngày Tết thì mâm cơm cúng, mâm cỗ nhà nào nhà nấy nhất định phải có xôi gấc và xôi ngũ sắc.
Giáp Tết là ngày hội của cả ba làng Phú Thượng. Lượng khách đặt xôi tăng lên gấp ba, mỗi nhà đồ cả hơn tạ gạo một ngày mới đủ bán. Nhà nhà đãi gạo thổi xôi tới tận Giao thừa để giao hàng đi khắp nơi. Chõ xôi đồ cuối cùng của năm, cũng là chõ xôi đơm dâng lên ban thờ cúng tất niên và đón năm mới của mỗi nhà làm xôi.
Nấu xôi là nghề cha truyền con nối ở Phú Thượng xưa nay. Không hiếm gia đình có ba - bốn đời cùng nấu xôi. Chiều chiều, nếu ghé Phú Thượng, bạn sẽ bắt gặp cảnh người già, người trẻ ngồi rửa lá sen, lá dong, vo gạo, đảo xôi… Mỗi người mỗi công đoạn, nồi xôi chín không phải công của riêng ai. Nghề nấu xôi đã thắt chặt tình cảm mỗi gia đình.
Ba ngày Tết là ba ngày hiếm hoi mà người dân Phú Thượng không vất vả nấu xôi bán khắp mọi miền. Nhưng mùi xôi vẫn thơm lừng khắp nhà, khắp ngõ. Thay vì dậy sớm đong xôi đi bán, ngày Tết, mỗi nhà dậy sớm đồ chút xôi mới dâng lên ban thờ tổ tiên, cầu mong một năm mới bình an, may mắn, để Phú Thượng mãi giữ được nghề nấu xôi truyền thống cho cả năm luôn có mùi xôi - Mùi Tết./.
Con người ta ai lớn lên rồi cũng có cho riêng mình một miền ký ức tươi xanh. Đôi khi vì những bộn bề của cuộc sống hiện tại mà nó bị lãng quên, vùi lấp, đã tưởng nó mất đi. Nhưng không, nó vẫn ở đó. Và trong một trưa đầy nắng, miền ký ức tươi xanh của một người được tắm mát trong tiếng gà cục tác…
Cuộc sống cần có sự kết nối. Con người sống lại càng cần sự kết nối hơn bao giờ hết. Nhưng nhịp sống hiện đại, đặc biệt là sự xuất hiện của thế giới công nghệ, đôi khi lại khiến người ta quên đi sự kết nối, gắn kết với những người xung quanh, lãnh cảm với những gì tồn tại quanh mình. Bởi vậy, mỗi người nên chăng ngắt kết nối với những điều không thực sự cần thiết để kết nối với những điều thực sự thiết thực quanh mình?
Tới bây giờ, có người vẫn chưa thể lý giải nổi tại sao hai thứ không có “họ hàng” gì liên quan lại luôn đi kèm với nhau: Thuốc lào – Chè Thái. Dọc theo đường quốc lộ 1A ở xứ Thanh, rất dễ bắt gặp các quán có biển tên chỉ viết đúng bốn chữ này ở ven đường. Thuốc lào thì không viết rõ địa danh ở đâu, chứ chè thì nhất định phải là chè Thái bởi ý niệm: chè ở Thái Nguyên thì mới ngon nhất.
Les Brown, một nhà diễn thuyết nổi tiếng trên toàn nước Mỹ vì những thông điệp đầy sức sống, kêu gọi con người vượt qua mọi khó khăn để vươn lên và khẳng định chính mình, đã từng nói: “Quá nhiều người trong chúng ta không sống với giấc mơ của mình vì chúng ta sống với nỗi sợ hãi”.
Trước đây khi nghe ai đó nói rằng: "muốn yêu thương người khác, trước hết bạn phải biết yêu thương chính mình", có người thường bỏ ngoài tai và luôn tìm cách biện hộ cho việc không chăm sóc bản thân vì chẳng có thời gian. Khi sức khỏe lên tiếng báo động, cô mới giật mình lo sợ và nhận ra mình đã bỏ quên bản thân từ rất lâu rồi.
Tôi vốn không phải là người thích chạy theo xu hướng, kể cả việc thưởng thức phim. Chắc đó là lý do khi mọi người hào hứng tìm kiếm bộ phim "Khi cuộc đời cho bạn quả quýt" trên khắp các nền tảng mạng xã hội, tôi vẫn bình thản với hiện tượng đặc biệt này. Dẫu thế, trong một ngày phố phường oi ả, cảm thấy đôi phần kiệt quệ vì đời sống, tôi đã ngồi nghiêm chỉnh xem trọn vẹn bộ phim. Có một người cũng giống như tôi.
0