Ngoại giao kinh tế - động lực cho đổi mới
Tại dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, lần đầu tiên “đối ngoại, hội nhập quốc tế” được xác định là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, đặt ngang hàng với quốc phòng và an ninh.
Nhận định này cho thấy tầm quan trọng ngày càng lớn của công tác đối ngoại trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, cạnh tranh chiến lược gia tăng và yêu cầu phát triển mới của đất nước. Trong đó, ngoại giao kinh tế có vai trò quan trọng nhằm kiến tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội.
Trong các hoạt động đối ngoại của lãnh đạo Đảng, Nhà nước ta trong những năm vừa qua, ngoại giao kinh tế luôn giữ vai trò quan trọng. Đến nay, Việt Nam đã thiết lập quan hệ kinh tế - thương mại với hơn 230 quốc gia và vùng lãnh thổ; ký kết và triển khai 17 Hiệp định Thương mại Tự do (FTA), trong đó nhiều hiệp định thế hệ mới. Việt Nam đã vươn lên nhóm 32 quốc gia có GDP lớn nhất thế giới và nằm trong top 20 về quy mô thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài. Ngoại giao công nghệ, ngoại giao bán dẫn và đổi mới sáng tạo cũng trở thành điểm nhấn quan trọng.
PGS.TS Dương Văn Quảng, nguyên Giám đốc Học viện Ngoại giao cho biết: "Việt Nam muốn vươn mình thì đương nhiên phải phát triển. Vì vậy, ngoại giao kinh tế được coi trọng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên cần phải xác định rằng, nền tảng của ngoại giao kinh tế chính là ngoại giao chính trị và yếu tố tiếp sức cho ngoại giao kinh tế, tạo động lực cho ngoại giao kinh tế chính là sức mạnh mềm - đó là ngoại giao văn hóa. Do vậy, Việt Nam vừa phải tiếp tục ngoại giao chính trị, vừa phải phát huy ngoại giao văn hóa, nhưng đồng thời phải rất chú trọng ngoại giao kinh tế".
Ông Phạm Quang Vinh, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao chia sẻ: "Tình hình quốc tế bây giờ phức tạp, kinh tế thế giới phân mảnh, các chuỗi cung ứng đứt gãy, do vậy Việt Nam phải tìm kiếm và khai thác thêm các thị trường mới nổi. Đó là những điều rất quan trọng để đa dạng hóa được thị trường, đa dạng hóa nguồn cung. Bên cạnh đó, Việt Nam cần sử dụng sâu hơn các thỏa thuận thương mại đã có để có thể đứng vững trong những làn gió ngược của thương mại thế giới".
Trong thời gian tới, Bộ Ngoại giao xác định công tác ngoại giao kinh tế cần được mở rộng và đi vào chiều sâu để phục vụ phát triển đất nước.
Bà Luyện Minh Hồng, Phó Vụ trưởng Vụ Ngoại giao Kinh tế, Bộ Ngoại giao nhấn mạnh: "Thứ nhất, ngoại giao kinh tế không chỉ phục vụ các động lực tăng trưởng truyền thống mà cần nhấn mạnh vào các động lực mới như chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và chuyển đổi năng lượng. Hai là, thay vì chỉ tập trung mở rộng thị trường, Việt Nam cần tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam. Ba là, không chỉ dừng lại ở việc thu hút đầu tư, mà cần hướng tới sở hữu được công nghệ, sở hữu được trí thức, sở hữu được kinh nghiệm quản trị. Cuối cùng, hoạt động ngoại giao kinh tế sẽ được triển khai theo hướng xây dựng hệ sinh thái đồng bộ, phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp Việt Nam đầu tư, kinh doanh hiệu quả tại thị trường quốc tế".
Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, GDP bình quân đầu người đạt 8.500 USD, trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao. Với tư duy đổi mới và cách tiếp cận chủ động, ngoại giao kinh tế được kỳ vọng tiếp tục trở thành động lực quan trọng cho tăng trưởng, nâng cao vị thế quốc gia trong giai đoạn mới.
