Hội nghị thượng đỉnh NATO ngắn gọn nhất lịch sử
Hội nghị thượng đỉnh diễn ra tại La Hay (Hà Lan) vừa qua là cuộc làm việc ngắn gọn và ít hoạt động nhất trong lịch sử NATO.
Cuộc gặp cấp cao thường niên năm nay của NATO có sự tham gia của 32 nhà lãnh đạo các quốc gia thành viên, tập trung vào các vấn đề như chi tiêu quốc phòng và duy trì vị thế trụ cột an ninh của phương Tây. Sự kiện năm nay ngắn gọn và ít hoạt động nhất trong lịch sử NATO.
Lãnh đạo của 32 nước thành viên NATO chỉ hội đàm với nhau khoảng hai giờ và tham dự buổi chiêu đãi của Nhà vua và Hoàng hậu Hà Lan. Không có cuộc gặp cấp cao NATO - Ukraine dù Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky đã đến The Hague, không có cuộc gặp cấp cao giữa NATO với bốn nước đối tác chiến lược ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương là Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand, do Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba quyết định không đến tham dự. Có thể thấy, ngay từ đầu NATO đã chủ định nỗ lực có được cuộc gặp cấp cao thông lệ suôn sẻ, không kỳ vọng làm nên sự kiện thành công vang dội.
Nguyên nhân có liên quan đến sự tham dự của Tổng thống Mỹ Donald Trump. NATO phải họp chóng vánh và giảm các hoạt động bên lề cuộc gặp để phòng ngừa việc ông Trump có thể bỏ về sớm. NATO phải huỷ cuộc gặp cấp cao NATO - Ukraine vì ông Trump không đồng ý. NATO phải chiều ý ông Trump để có được sự hài hoà và đồng thuận trong nội bộ.
Khác với các cuộc gặp cấp cao trước đây, chương trình nghị sự năm nay của NATO không phải là chủ đề cuộc chiến tranh giữa Nga và Ukraine, không phải chuyện hậu thuẫn Ukraine và đối địch Nga, mà là chuyện tăng ngân sách quốc phòng hàng năm ở các thành viên lên mức độ 5% GDP quốc gia.
Ông Trump quan tâm nhiều nhất đến chuyện này. Trong tuyên bố chung, việc hậu thuẫn Ukraine chỉ được đề cập rất mờ nhạt, NATO không đưa ra được mức độ cụ thể về viện trợ tài chính và quân sự cho Ukraine, không còn khẳng định Ukraine sẽ được gia nhập NATO. Có thể nói, Ukraine là bên thua thiệt nhiều nhất ở cuộc gặp cấp cao năm nay của NATO. NATO vẫn khẳng định cam kết bảo hộ an ninh lẫn nhau nhưng ông Trump công khai thể hiện thái độ hờ hững với cam kết này. Mỹ càng nhạt nhoà tình thân với NATO, Nga càng được lợi.
Qua diễn biến và kết quả của cuộc gặp cho thấy, NATO coi trọng trên hết chuyện an ninh ở châu Âu nhưng ông Trump không như vậy. Trong khi NATO cần Mỹ giúp Ukraine chiến tranh với Nga, ông Trump coi việc giúp Ukraine là chuyện của NATO, không phải trách nhiệm của Mỹ. Trong khi các đồng minh của Mỹ muốn có vai trò, có phần và được tham vấn trong các bước đi chính trị ngoại giao và hành động quân sự của Mỹ, ông Trump lại chủ trương đơn phương hành xử - như trong việc tấn công Iran và giải quyết vấn đề hạt nhân của Iran. Do đó, NATO sẽ còn mất thời gian, vất vả và còn phải trả giá đắt để có lại "thời thân ái" với Mỹ.
