Môn polo đối mặt thách thức từ ngựa chỉnh sửa gen
Những chú ngựa chỉnh sửa gen đầu tiên xuất hiện tại Argentina đang làm dấy lên tranh luận, thách thức chuẩn mực lâu đời của polo – môn thể thao gắn liền với giới quý tộc.
Argentina vốn được coi là thủ phủ bóng polo thế giới, từ lâu đã áp dụng công nghệ sinh sản, kể cả nhân bản, để tạo ra những con ngựa đỉnh cao. Tuy nhiên, Liên đoàn Polo Argentina và Hiệp hội Nuôi ngựa Polo Argentina đang dựng rào cản ngăn ngựa chỉnh sửa gen (GE) tham gia thi đấu.
Những con ngựa này trông bình thường, hiền lành với bộ lông nâu mật ong, trên mặt có mảng trắng, ngày ngày gặm cỏ linh lăng ở một đồng cỏ rào kín tại Buenos Aires. Thực chất, năm con non mới 10 tháng tuổi ở đây là những ngựa polo đầu tiên trên thế giới được chỉnh sửa gen: bản sao vô tính của một ngựa đoạt giải mang tên Polo Thuần Khiết, với đoạn DNA chèn thêm nhờ công nghệ CRISPR nhằm tạo tốc độ bứt phá.
Ông Gabriel Vichera, Giám đốc Công ty Kheiron Biotech, khẳng định: “Những con ngựa này nên được đăng ký như ngựa bình thường. Việc chỉnh sửa gen không bất thường, đó chỉ là cải tiến di truyền chính xác trên gene myostatin, biến đổi các alen dựa trên cái vốn tồn tại trong tự nhiên.”
Công ty đã dùng CRISPR để giảm biểu hiện gene myostatin, vốn giới hạn phát triển cơ bắp, giúp gia tăng sợi cơ, tạo cú bật mạnh, biến ngựa thành tay đua tốc độ. Một số nhà lai tạo nhìn nhận nhân bản hữu ích để bảo tồn dòng giống, nhưng chỉnh sửa gen đi quá xa, thậm chí đe dọa sinh kế.
Liên đoàn Polo Argentina đã ban hành lệnh cấm ngựa biến đổi gen, trong khi Hiệp hội các nhà lai tạo cho biết sẽ theo dõi đàn ngựa này trong 4–5 năm trước khi quyết định có đăng ký chúng là ngựa polo Argentina hay không.
Polo, xuất phát từ Trung Á, được người Anh mang đến Argentina từ 1882, ví như “khúc côn cầu trên lưng ngựa.” Khác với đua ngựa, polo lâu nay cho phép dùng ngựa nhân bản và ngựa mang thai hộ. Con ngựa nhân bản đầu tiên ra đời năm 2003. Danh thủ Adolfo Cambiaso, được coi là tay chơi polo số một thế giới, góp công lớn phổ biến trào lưu này.
Hiện Công ty Kheiron cho biết sẽ sản xuất khoảng 400 con nhân bản trong năm 2025, chiếm hơn một nửa tổng số ở Argentina, với giá bán trung bình 40.000 USD/con.
