Mở rộng đối tượng mua nhà ở xã hội
Bộ Chính trị yêu cầu Đảng ủy Chính phủ nghiên cứu mở rộng đối tượng được mua, thuê nhà ở xã hội (NƠXH), mở ra kỳ vọng sẽ giúp nhiều người dân được tiếp cận nhà ở.
Trong bối cảnh giá nhà ở thương mại vượt quá khả năng chi trả của phần lớn người lao động có thu nhập thấp và trung bình, chính sách NƠXH được kỳ vọng là giải pháp nhân văn, góp phần bảo đảm an sinh xã hội. Tuy nhiên hiện nay, theo quy định tại Luật Nhà ở 2023, chỉ có 11 nhóm đối tượng được mua NƠXH kèm theo các điều kiện về nhà ở và mức thu nhập.
Trong trường hợp của anh Lê Văn Tuấn (phường Đại Mỗ), với mức lương dao động mỗi tháng khoảng 10 triệu đồng, dù có chi tiêu tiết kiệm thế nào thì việc mua ở thương mại tại Hà Nội là gần như không thể với anh. Tìm hiểu sang các dự án NƠXH với mức giá phù hợp hơn, tuy nhiên, anh Tuấn lại gặp khó khăn trong xác định mức thu nhập, do anh đang kinh doanh tự do.
Anh Lê Văn Tuấn cho biết: “Tôi cũng có tìm hiểu để mua NƠXH nhưng hiện thủ tục đăng ký để mua quá là nhiều và rắc rối nên đành bỏ cuộc".
Đang có một lượng rất lớn những người có nhu cầu nhà ở nhưng gần như không thể mua NƠXH vì họ không có hợp đồng lao động, không được đóng bảo hiểm xã hội nên khó khăn trong việc chứng minh thu nhập. Có thể kể ra các nhóm đối tượng như: lao động tự do, tài xế công nghệ, shipper, người bán hàng online, lao động thời vụ,… Những người này có mức thu nhập không cao, chưa ổn định nhưng đang đóng góp vào tăng trưởng kinh tế xã hội ở các địa phương. Cần sớm hoàn thiện các quy định về chứng minh thu nhập để gỡ vướng về điều kiện mua NƠXH với các đối tượng này.
Ông Nguyễn Thế Điệp – Phó Chủ tịch CLB bất động sản Hà Nội cho biết: "Thủ tục xác định thu nhập cho những đối tượng được mua NƠXH được tiến hành bởi cấp xã, phường là một công việc rất quan trọng. Hiện nay đang trong giai đoạn số hóa nên kể cả lao động tự do cũng có mức lương ổn định. Đặc biệt trong giai đoạn số hóa, việc kiểm soát nguồn thu chi đều lưu dấu vết trên môi trường số và có thể xác nhận dễ dàng".
Các hiệp hội, chuyên gia kiến nghị rằng cần phải đẩy mạnh công tác “hậu kiểm” đặc biệt đối với lao động tự do, lao động thời vụ để việc chứng minh đáp ứng đủ điều kiện thuộc về trách nhiệm của người mua nhà, ngăn chặn tình trạng trục lợi, đầu cơ, bảo đảm NƠXH đến đúng đối tượng có nhu cầu thực.
Ông Nguyễn Văn Đính – Chủ tịch Hiệp Hội môi giới bất động sản Việt Nam cho hay: "Chúng ta cần đẩy mạnh công tác hậu kiểm thay cho tiền kiểm, việc xác định đối tượng được mua NƠXH đang là trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước là chính nhưng vai trò này cần được san bớt, bởi các cơ quan nắm giữ hợp đồng lao động, tức chính người dân. Sau này nếu xảy ra gian dối trong quá trình làm hồ sơ, chúng ta có thể truy xét trách nhiệm và xử phạt theo đúng quy định".
Bên cạnh việc mở rộng đối tượng, cần phải tính toán tới việc nới điều kiện mua NƠXH. Đơn cử theo quy định hiện hành, để được mua NƠXH, người lao động phải có thu nhập không quá 15 triệu đồng/tháng. Nhiều công chức, viên chức có mức thu nhập không cao nhưng lại vượt ngưỡng quy định, khiến họ không đủ điều kiện. Bên cạnh đó, việc hỗ trợ tài chính cũng là vấn đề quan trọng để người dân tiếp cận được NƠXH.
