ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Có những bậc cha mẹ tưởng rằng dùng bạo lực là để bảo vệ con, song vô tình gieo vào tâm hồn non nớt ấy sự ngộ nhận rằng: mạnh tay mới là công lý. Muốn dạy con nên người, trước hết cha mẹ phải là tấm gương sáng trong cách cư xử giữa đời thường.

Hôm nay con trai tôi đi đá bóng về kể cho bố nghe một câu chuyện. Đội lớp của con có thi đấu với một đội cùng trường. Trong lúc đá bóng, xảy ra va chạm giữa Hùng (bạn cùng lớp con) với một bạn đội kia. Bạn đó xông tới đấm vào mặt bạn Hùng để dằn mặt. Sự việc đã được hai nhóm bạn can ngăn. Nhưng Hùng bị bắt nạt nhiều lần nên vẫn ấm ức, nó rút điện thoại gọi cho bố.

Ít phút sau, bố của Hùng xuất hiện, đi cùng với hai người đàn ông đầu trọc, ăn mặc hầm hố, đeo kính đen, phanh ngực áo, để lộ những hình thù xăm trổ trên cơ thể. Bố Hùng miệng phì phèo thuốc lá tiến đến bạn đã đánh con mình, cố tình thổi khói thuốc vào mặt bạn đó để khiêu khích. Rồi bằng một giọng kể cả bề trên, bố Hùng gằn giọng bắt bạn kia quỳ xuống xin lỗi, nếu không sẽ cho hai đàn em xông vào đánh. Bạn kia mặt cắt không còn giọt máu, sợ hãi làm theo yêu cầu của bố Hùng trước sự chứng kiến của những người có mặt trên sân bóng.

Sau hôm đó, mỗi khi chạm trán với Hùng, bạn kia đều cúi gằm mặt lảng tránh…

Con tôi kể câu chuyện này trong sự ngưỡng mộ người bố của Hùng đã biết bảo vệ con khỏi bị bạn bè bắt nạt. Bất ngờ, con quay sang hỏi tôi: "Giả sử nếu con bị bạn đánh như thế, bố có làm được như bố bạn Hùng không?"

Tôi bất ngờ trước câu hỏi của con, nhưng cũng chậm rãi trả lời: "Bố không đồng ý giải quyết mâu thuẫn bằng bạo lực, nhất là với đứa trẻ chỉ bằng tuổi con mình!"

Con tôi hỏi lại: "Vậy là bố bỏ mặc con không đến?"

"Bố vẫn đến, nhưng không ứng xử theo kiểu anh hùng anh bá, lớn bắt nạt bé như thế, mà bố sẽ khuyên bảo bạn ý không nên dùng vũ lực để giải quyết mâu thuẫn, nhất là lại là bạn bè cùng trường với nhau..."

"Con biết ngay thể nào bố cũng nói thế. Nhưng làm vậy nó không sợ đâu. Cái bạn đánh Hùng ở sân bóng cũng không phải vừa, ở trường nó luôn gây gổ và bắt nạt người khác, phải làm như bố Hùng thì nó mới biết sợ bố ạ!"…

Tôi cố giải thích cho con về đạo đức, về giao tiếp văn hóa và pháp luật; nhằm uốn nắn những suy nghĩ lệch lạc của con mình khi tâm lý hả hê vì dằn mặt được người bạn ngổ ngáo đã khiến con và nhiều bạn trong lớp thần tượng hành vi bạo lực của bố Hùng. Nhưng bằng cảm nhận của mình, tôi nghĩ, những lời giảng giải của tôi có lẽ  chưa đủ sức thuyết phục được con. Bởi trong xã hội hiện nay, khi mà hiện tượng "cá lớn nuốt cá bé" còn khá phổ biến, "chân lý thuộc về kẻ mạnh" tạo ra những vùng trống pháp lý mà pháp luật có lúc không thể bao quát can thiệp thì "nắm đấm" đôi khi lại là cách để lập lại một trật tự đang bị đảo lộn.

Câu chuyện của hai cha con tôi tưởng đã chìm đi, nhưng  được xới lại bởi vụ việc một thanh niên xăm trổ hành hung một phụ nữ tại một chung cư, chỉ vì "chuyện trẻ con mất lòng người lớn". Vụ việc đã đi quá xa khi người thanh niên đó đã bị cơ quan công an tạm giữ hình sự, và rất có thể sẽ phải đối mặt với sự trừng phạt của pháp luật, gia đình ly tan vì những phút giây thiếu suy nghĩ, ứng xử một cách côn đồ, xâm phạm thân thể người khác, nhất là với phụ nữ chỉ vì một chuyện không đáng phải hành xử như vậy.

Hệ lụy đặt ra là: Đứa trẻ non nớt chứng kiến sự việc, chúng làm gì nên tội? Song rất có thể, chúng  lại là nạn nhân hoặc thủ phạm của bạo lực trong tương lai!

Ai có thể biết trước được rằng, khi trẻ được tận mắt chứng kiến người lớn sử dụng bạo lực với nhau để giải quyết mâu thuẫn trong xã hội; thì sau này, chúng sẽ bắt chước để giải quyết mâu thuẫn với bạn bè, với người ngoài xã hội bằng nắm đấm. Thậm chí anh em, người thân trong gia đình cũng phải gánh chịu hậu quả vì thói hành xử đó.

"Gieo nhân nào, gặt quả đấy" đâu phải chuyện xa xôi mà có thể sẽ xuất hiện ngay trước mắt.

Trở lại trường hợp người bố của bạn con trai tôi. Nếu hôm đó, bố của bạn kia cũng tới sân bóng để bảo vệ con mình, thì hậu quả sẽ thế nào?

Tôi nhắc lại chuyện đó với con mình, có nhắc tới câu chuyện người thanh niên đánh phụ nữ đang được dư luận chú ý trên mạng xã hội những ngày qua và hậu quả pháp lý mà anh ta đang phải gánh chịu. Cuối cùng, con tôi cũng đã hiểu: Đừng bao giờ để nóng giận và sự thiếu kiềm chế làm mất đi lý trí.

Và tôi tin rằng, không chỉ con trai tôi mà bất cứ đứa trẻ nào cũng cần được nhìn thấy những hành xử văn minh, nhân ái của cha mẹ, thầy cô và người lớn xung quanh. Bởi hơn tất cả lời dạy dỗ, chính tấm gương sống mới là bài học sâu sắc nhất mà con trẻ khắc ghi. Để một xã hội bớt đi bạo lực, mỗi gia đình hãy bắt đầu từ việc gieo vào lòng con mình hạt giống của sự tử tế, bao dung và tôn trọng. Khi đó, những đứa trẻ sẽ lớn lên trong niềm tin rằng sức mạnh thực sự không nằm ở nắm đấm, mà ở tình thương và sự công bằng.

Trần Minh