Kỳ vọng và hoài nghi trước thềm thượng đỉnh Nga-Mỹ
Trước thềm thượng đỉnh Nga-Mỹ, bên cạnh những kỳ vọng lớn, nhiều hoài nghi vẫn hiện hữu khi tình hình chiến sự phức tạp và bất đồng chính trị giữa các bên liên quan khiến tương lai đàm phán trở nên khó đoán định.
Cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska vào ngày 15/8 tới được xem là một cơ hội quan trọng để hai cường quốc giải quyết những căng thẳng kéo dài, trong đó có cuộc xung đột tại Ukraine.
Nga và Mỹ đang tích cực hoàn tất các bước chuẩn bị cuối cùng cho cuộc gặp thượng đỉnh giữa lãnh đạo hai nước. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt hôm 12/8 xác nhận, cuộc gặp sẽ diễn ra tại Căn cứ Liên hợp Elmendorf-Richardson - căn cứ của Không quân và Lục quân Mỹ tại thành phố Anchorage, bang Alaska. Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cùng ngày cũng đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Mỹ Marco Rubio để trao đổi về các vấn đề liên quan đến hội nghị thượng đỉnh. Bộ Ngoại giao Nga cho biết, hai bên cùng mong muốn hội nghị đạt kết quả tích cực, dù chưa tiết lộ chi tiết nội dung.
Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov bày tỏ hy vọng cuộc gặp sẽ mở ra cơ hội cải thiện quan hệ song phương, vốn đã xuống mức thấp nhất trong nhiều năm qua. Theo ông Ryabkov, cuộc gặp không chỉ tập trung vào xung đột Ukraine mà còn nhằm cải thiện quan hệ song phương trên nhiều lĩnh vực, trong đó có khả năng khôi phục các chuyến bay thương mại trực tiếp giữa hai nước đã bị đình chỉ từ năm 2022 do các lệnh trừng phạt. Đại sứ Nga tại Mỹ Aleksandr Darchiev cũng cam kết, Moscow sẽ nỗ lực hết mình để đưa quan hệ hai nước trở lại trạng thái bình thường, hướng đến một tương lai không đối đầu.
Về phía Mỹ, Nhà Trắng mô tả cuộc gặp là cơ hội giúp Tổng thống Trump tìm ra phương án chấm dứt xung đột Ukraine.
Bà Karoline Leavitt, Thư ký báo chí Nhà Trắng cho biết: “Mục tiêu và kỳ vọng của cuộc gặp thượng đỉnh là rõ ràng. Tôi sẽ không bàn sâu vào các giả thuyết và sẽ để Tổng thống Trump trực tiếp phát biểu với quý vị sau cuộc gặp. Tôi rất tin tưởng ông ấy sẽ làm như vậy. Tôi nghĩ đây là một bài tập lắng nghe dành cho Tổng thống. Chỉ có một bên liên quan đến cuộc xung đột sẽ tham dự cuộc họp. Đây là thời điểm Tổng thống cần tìm hiểu kỹ hơn và chắc chắn hơn về cách chúng ta có thể hy vọng chấm dứt cuộc chiến này”.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cũng nhấn mạnh, Tổng thống Trump tôn trọng tất cả các bên liên quan và có thể sẽ gặp trực tiếp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong tương lai. Bà Leavitt không loại trừ khả năng ông Trump sẽ có chuyến thăm Nga vào một thời điểm thích hợp.
Về phía Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã bác bỏ đề xuất của Nga về việc rút quân khỏi vùng Donbass gồm hai tỉnh Donetsk và Luhansk để đổi lấy hòa bình. Theo ông Zelensky, Ukraine hiện vẫn kiểm soát khoảng 30% diện tích tỉnh Donetsk, khu vực mang tầm chiến lược quan trọng, do đó việc rút quân sẽ khiến Kiev mất các tuyến phòng thủ kiên cố và tạo điều kiện cho các cuộc tấn công mới của Moscow.
Nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh, mọi cuộc đàm phán về lãnh thổ phải đi kèm với thỏa thuận ngừng bắn và có sự tham gia trực tiếp của Ukraine. Ông cũng đồng thời khẳng định, việc trao đổi lãnh thổ là điều trái với Hiến pháp nước này. Cùng quan điểm, Liên minh châu Âu (EU) ngày 12/8 đã triệu tập cuộc họp khẩn các bộ trưởng ngoại giao, khẳng định mọi thỏa thuận hòa bình liên quan Ukraine phải có sự tham gia của Kiev và Brussels.
Giáo sư Brandon Boylan, Đại học Alaska Fairbanks chia sẻ: “Nếu Tổng thống Zelensky không tham gia sẽ không thể đạt được bất kỳ thỏa thuận nào. Tôi cho rằng, trong trường hợp này, cuộc gặp của Tổng thống Trump chỉ mang tính thăm dò. Hội nghị thượng đỉnh có thể sẽ mở đầu cho việc xác định những nhượng bộ mà cả Nga và Ukraine sẵn sàng thực hiện. Điều mà nhiều người quan tâm là bản chất của các cuộc thảo luận, đặc biệt là việc liệu Tổng thống Trump có đề xuất Ukraine nhượng lại lãnh thổ để đạt được thỏa thuận giữa các bên hay không".
Những tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh lực lượng Nga tiến công mạnh mẽ gần thị trấn Dobropillia, tỉnh Donetsk, tiến thêm khoảng 10 km, đánh dấu bước tiến đáng kể nhất của Nga trong nhiều tháng qua và được xem như động thái tạo lợi thế trước hội nghị thượng đỉnh tại Alaska. Ukraine cũng được cho là đã điều lực lượng tinh nhuệ đến Pokrovsk - thành phố tiền tuyến ở tỉnh Donetsk, để kiểm soát các vị trí phòng thủ nhằm ngăn chặn các bước tiến của Nga trong khu vực.
