Israel, Hamas đạt thỏa thuận ngừng bắn sau 15 tháng xung đột

Trong một thông cáo báo chí, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết: "Hôm nay, sau nhiều tháng nỗ lực ngoại giao mạnh mẽ của Mỹ, cùng với Ai Cập và Qatar, Israel và Hamas đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin. Thỏa thuận này sẽ chấm dứt cuộc giao tranh ở Gaza, cung cấp viện trợ nhân đạo cần thiết cho người dân Palestine và đoàn tụ các con tin với gia đình sau hơn 15 tháng bị giam giữ.”

Phát biểu từ Nhà Trắng vào chiều thứ Tư, ông Biden chia sẻ thêm: "Không có cách nào khác để cuộc chiến này kết thúc ngoài một thỏa thuận về con tin, và tôi rất hài lòng khi ngày này cuối cùng cũng đến, vì lợi ích của người dân Israel, những gia đình đang chờ đợi trong đau đớn, và vì những người dân vô tội ở Gaza, những người đã phải chịu đựng những tàn phá khôn lường vì chiến tranh."

Ông cũng nói rằng công dân Mỹ sẽ là một trong những con tin được thả trong giai đoạn đầu của thỏa thuận, và "Phó Tổng thống và tôi không thể chờ đợi để chào đón họ trở về."

Thỏa thuận dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày 18/1, theo thông báo từ Nhà Trắng.

Khi tin tức về thỏa thuận được công bố, đám đông đã tụ tập ở Deir al-Bala tại Gaza và tiếng súng ăn mừng vang lên.

"Tôi rất vui mừng," một phụ nữ trẻ người Palestine tại thành phố Khan Younis, Gaza, chia sẻ với CBS News. "15 tháng qua tôi đã trải qua những giọt nước mắt, những tiếng cười, mất mát của những người đã khuất và những người bị bắt giam, nhưng cuối cùng tôi cảm thấy niềm vui."

"Tôi rất hạnh phúc, và hôm nay là ngày tôi đã mong đợi kể từ khi xung đột bắt đầu," một người đàn ông lớn tuổi nói. "Chúa đang gửi cho chúng tôi hy vọng," ông nói thêm.

Các gia đình của những con tin người Mỹ bị giam giữ ở Gaza cũng cảm thấy thực sự nhẹ nhõm khi biết tin về thỏa thuận.

"Chúng tôi vô cùng biết ơn vì cuối cùng đã có một thỏa thuận giữa Israel và Hamas để đưa những người thân yêu của chúng tôi - Omer, Edan, Sagui, Itay, Keith, Gad và Judi — về nhà," các gia đình cho biết trong một thông cáo. "Chúng tôi đã phải chờ đợi 467 ngày trong khi người thân của chúng tôi chịu đựng những vết thương nguy hiểm đến tính mạng. Chúng tôi cảm ơn Tổng thống Biden, Tổng thống đắc cử Trump, và các đội ngũ của họ vì những nỗ lực xây dựng giúp việc này trở thành hiện thực."

Khung thỏa thuận đã được nhất trí về mặt nguyên tắc vào đầu tuần này, theo các quan chức từ Arab, Mỹ và Israel tiết lộ với CBS News. Thỏa thuận này vạch ra một kế hoạch thực hiện theo từng giai đoạn, bao gồm việc ngừng bắn và trao đổi các con tin đang bị Hamas giam giữ với một số lượng lớn tù nhân Palestine hiện đang bị Israel giam giữ. Thỏa thuận cũng bao gồm việc cung cấp viện trợ nhân đạo cho Gaza và cho phép những người Palestine ở Gaza có thể quay trở lại những khu vực mà họ đã ưrời bỏ.

Các cuộc đàm phán căng thẳng đã diễn ra ở Doha trong vài tuần qua, trong đó cố vấn cấp cao của Tổng thống Biden về Trung Đông, Brett McGurk, ở lại khu vực gần một tháng. McGurk đã phối hợp chặt chẽ với Steve Witkoff, người được Tổng thống đắc cử Donald Trump chỉ định làm đặc phái viên Trung Đông.

Ông Biden đã nói chuyện với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu qua điện thoại vào Chủ nhật (12/1) và hôm thứ Tư (15/1). Một quan chức cấp cao của Mỹ mô tả cuộc trò chuyện gần đây giữa họ là "một cuộc gọi rất ấm áp, đánh dấu khoảnh khắc này."

Thỏa thuận ngừng bắn Israel-Hamas có gì?

Chi tiết của thỏa thuận này tương tự như kế hoạch mà ông Biden đã vạch ra vào năm ngoái. Thỏa thuận dự kiến sẽ có hiệu lực vào Chủ Nhật (18/1).

Theo bản dự thảo từ các nguồn trung gian mà CBS News xem được vào đầu tuần này và mô tả của ông Biden, thỏa thuận sẽ được thực hiện qua ba giai đoạn, mỗi giai đoạn kéo dài khoảng 42 ngày.

Giai đoạn đầu tiên

Hamas sẽ thả 33 phụ nữ và trẻ em làm con tin, cùng với những con tin trên 50 tuổi, theo bản dự thảo mà CBS News có được. Giai đoạn này cũng sẽ bao gồm việc Israel rút toàn bộ lực lượng khỏi các khu vực đông dân cư ở Gaza, như ông Biden đã cho biết. Để đổi lấy mỗi phụ nữ hoặc trẻ em được thả về Israel, Israel dự kiến sẽ thả 30 phụ nữ và trẻ em Palestine khỏi các nhà tù của mình. Hamas sẽ thả tất cả các con tin trên 50 tuổi, trong khi Israel sẽ thả 30 tù nhân Palestine từ 50 tuổi trở lên.

Một quan chức cấp cao của Israel cho biết việc thả con tin từ Israel sẽ bắt đầu vào ngày đầu tiên của thời gian ngừng bắn kéo dài 42 ngày. Ông Biden cho biết các công dân Mỹ sẽ là một trong những con tin đầu tiên được thả.

Vào ngày đầu tiên, Hamas sẽ thả ba con tin, theo bản dự thảo mà CBS News đã xem. Vào ngày thứ bảy, Hamas sẽ thả bốn con tin. Sau đó, Hamas sẽ tiếp tục thả ba con tin bị bắt từ Israel mỗi tuần, bắt đầu với những người còn sống và sau đó chuyển sang trao trả thi thể của những người đã chết.

Trong suốt quá trình trao đổi con tin và tù nhân, sẽ có lệnh ngừng bắn hoàn toàn ở Gaza để tạo điều kiện cho việc cung cấp viện trợ. Các nhóm cứu trợ quốc tế và Liên hợp quốc sẽ tiếp tục hoạt động ở Gaza và bắt đầu tái thiết cơ sở hạ tầng của khu vực, như hệ thống nước, điện và nước thải.

Giai đoạn thứ hai

Thỏa thuận sẽ bao gồm việc thả tất cả các con tin nam Israel còn lại và rút toàn bộ lực lượng IDF khỏi Gaza, như tuyên bố của tổng thống hôm thứ Tư.

Giai đoạn thứ ba

Giai đoạn cuối cùng sẽ là trao đổi thi thể của các con tin và tù nhân đã chết, đồng thời bắt đầu quá trình tái thiết Gaza, như ông Biden cho biết.

Phản ứng của Trump về thỏa thuận ngừng bắn và thả con tin

Trong bài phát biểu của mình, Tổng thống Biden lưu ý rằng thỏa thuận này phần lớn sẽ được thực hiện sau khi người kế nhiệm ông, Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức.

"Thỏa thuận này đã được xây dựng và đàm phán dưới thời chính quyền của tôi, nhưng các điều khoản của nó sẽ được thực hiện phần lớn bởi chính quyền tiếp theo," Tổng thống Biden cho biết. "Trong vài ngày qua, chúng tôi đã nói chuyện như một đội."

Trong khi đó, Tổng thống đắc cử Trump đã đăng trên mạng xã hội khi tin tức về thỏa thuận ngừng bắn và thả con tin được công bố.

"Thỏa thuận ngừng bắn này chỉ có thể xảy ra nhờ vào Chiến thắng lịch sử của chúng ta vào tháng 11, vì nó báo hiệu cho toàn thế giới rằng chính quyền của tôi sẽ tìm kiếm hòa bình và đàm phán các thỏa thuận để đảm bảo an toàn cho tất cả người Mỹ và các đồng minh của chúng ta," ông Trump viết. "Tôi rất vui mừng khi các con tin người Mỹ và Israel sẽ được trở về nhà để đoàn tụ với gia đình và những người thân yêu của họ."

Ông Trump cũng cho biết đặc phái viên của ông tại Trung Đông, Steve Witkoff, sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Israel "để đảm bảo Gaza không bao giờ trở thành nơi ẩn náu an toàn của khủng bố nữa."

"Chúng ta đã đạt được rất nhiều thành tựu mà thậm chí không cần phải ở Nhà Trắng," ông Trump viết. "Hãy tưởng tượng tất cả những điều tuyệt vời sẽ xảy ra khi tôi trở lại Nhà Trắng, và chính quyền của tôi được xác nhận hoàn toàn, để họ có thể đảm bảo nhiều chiến thắng hơn cho Mỹ!"

Ông Trump hiện đang ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của mình, khi chỉ còn năm ngày nữa là ông sẽ trở thành tổng thống.

Khi được hỏi về việc ông Trump nên nhận bao nhiêu công lao cho thỏa thuận này, cố vấn truyền thông an ninh quốc gia Nhà Trắng, John Kirby, trả lời với Caitlin Huey-Burns của CBS News: “Tôi hy vọng rằng tất cả chúng ta sẽ vượt qua câu hỏi về việc ai xứng đáng nhận công lao. Ý tôi là, tôi không nghĩ những con tin hay gia đình họ quan tâm đến điều đó. Tôi cũng không nghĩ rằng người Palestine ở Gaza quan tâm đến việc ai sẽ nhận công lao cho thỏa thuận này. Điều quan trọng là có rất nhiều công lao, trong đó có cả những đóng góp từ khu vực Trung Đông."

Ông Kirby cho biết chính quyền Tổng thống sắp mãn nhiệm Joe Biden đã hợp tác chặt chẽ với các đối tác trong nhóm của Tổng thống đắc cử Trump.

"Điều quan trọng cần nhớ là thỏa thuận này được Tổng thống Biden đàm phán và đưa ra bàn thảo vào tháng 5, nhận được sự ủng hộ quốc tế. Đây chính là thỏa thuận mà chúng ta đang nói đến và sẽ được thực hiện ở đây," ông Kirby cho biết. "Điều này có được nhờ vào những nỗ lực ngoại giao mạnh mẽ của các nhà ngoại giao Mỹ."