Iran sẵn sàng đàm phán chương trình hạt nhân với IAEA?
Hãng thông tấn chính thức của Iran đã phát sóng đoạn phim về cuộc họp và báo cáo rằng "ông Grossi đã dẫn đầu một phái đoàn đến Tehran đêm ngày 13/11 để đàm phán với các quan chức chính trị và hạt nhân cấp cao của Iran và đã gặp Ngoại trưởng Iran ông Abbas Araghzi". Năm 2015, ông Araghzi từng là nhà đàm phán cấp cao của Iran trong các cuộc đàm phán hạt nhân với một số cường quốc.
Ông Grossi dự kiến sẽ gặp Tổng thống Iran Massoud Pezehizizian lần đầu tiên kể từ khi ông nhậm chức vào tháng Bảy. Ông Grossi hy vọng điều này sẽ giúp hai bên phá vỡ những bế tắc lâu nay về các vấn đề chính.
Chuyến thăm của ông Grossi diễn ra sau khi ông Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ. Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump, nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa đã áp dụng chính sách "gây áp lực tối đa" đối với Iran. Điều đáng chú ý là năm 2018 Mỹ đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận quốc tế về chương trình hạt nhân của Iran.
Các nhà ngoại giao cho biết, khi thế giới chờ đợi sự trở lại của ông Donald Trump, còn một số cường quốc châu Âu đang tìm cách khiến Hội đồng Thống đốc IAEA ban hành nghị quyết mới chống lại Iran vào tuần tới, nhằm gây áp lực lên Tehran vì "sự thiếu hợp tác". Những quyết định như vậy có thể sẽ làm trầm trọng thêm căng thẳng ngoại giao với Iran. Tehran đã phản ứng với quyết định tương tự của Hội đồng Thống đốc IAEA gồm 35 quốc gia và những lời chỉ trích của họ đối với Iran bằng cách đẩy mạnh các hoạt động hạt nhân và từ chối tiếp cận với các thanh sát viên cấp cao của IAEA, từ đó làm tăng mối quan tâm của phương Tây về các mục tiêu của họ.
Quyết định này yêu cầu IAEA đưa ra một "báo cáo toàn diện" về các hoạt động hạt nhân của Iran, bên cạnh các báo cáo hàng quý được công bố thường xuyên. Các báo cáo sẽ phải mô tả chi tiết và tập trung nhiều hơn vào các vấn đề như phát hiện dấu vết của uranium tại một số địa điểm không được khai báo, điều mà Iran chưa thể giải thích. Mục tiêu là buộc Iran trở lại bàn đàm phán và đồng ý với các hạn chế mới đối với các chương trình hạt nhân của nước này để đổi lấy việc nới lỏng các biện pháp trừng phạt. Nhưng không có điều nào trong số này toàn diện như thỏa thuận hạt nhân năm 2015 của Iran với các cường quốc, mà ông Trump tuyên bố đơn phương rút khỏi năm 2018 dẫn đến sự sụp đổ của nó.
Trong thỏa thuận, Iran đã đồng ý hạn chế nghiêm ngặt các hoạt động hạt nhân của mình và tiến hành các cuộc thanh sát quốc tế chặt chẽ hơn, trong bối cảnh các nước phương Tây đang nỗ lực giảm nguy cơ xung đột với các đối thủ trong khu vực bằng cách giảm khả năng hạt nhân của Iran.
Một nhà ngoại giao châu Âu cho biết: "Những lo ngại của chúng tôi về các hoạt động hạt nhân của Iran đã được biết rõ. Điều đáng nói là chúng tôi yêu cầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế cung cấp một báo cáo toàn diện cho mục đích đó. Điều này sẽ là cơ sở để đáp trả hành vi của Iran". Nhà ngoại giao này là một trong năm nhà ngoại giao đã tuyên bố là Pháp, Anh và Đức đang thúc đẩy quyết định này.
Nhưng ông Grossi không quan tâm đến một báo cáo toàn diện, vì ông đang tham gia vào các hoạt động ngoại giao nhằm có được lời giải thích trực tiếp hơn về dấu chân uranium của Iran và thuyết phục Iran mở rộng giám sát của cơ quan này đối với các hoạt động hạt nhân.
Khi được hỏi về khả năng có một báo cáo đầy đủ, ông Grossi cho biết tại một cuộc họp báo vào tháng Chín: "Chúng tôi đã nêu lên quan điểm.”; "Cách tiếp cận của tôi là cố gắng giải quyết vấn đề ngay bây giờ, không nghĩ đến hành động trừng phạt ở một giai đoạn nào đó trong tương lai". “Ý tưởng của tôi là cố gắng làm cho sự hợp tác hiện tại thành công. ”
Mục tiêu của ông Grossi là tìm kiếm sự nhượng bộ ngay lập tức từ Iran, trong khi các nước phương Tây đặt mục tiêu gây áp lực lên Iran để tổ chức các cuộc đàm phán về các hạn chế hạt nhân vào năm tới. Nhưng một quan chức cấp cao của Iran nhấn mạnh rằng "quyết định này có thể dẫn đến phản ứng của Iran dưới hình thức hạn chế hợp tác kỹ thuật và ngoại giao với IAEA".
Nhưng câu hỏi đặt ra là liệu chính quyền của ông Trump sắp tới có sẵn sàng đàm phán một thỏa thuận mới mà một số nhà ngoại giao đã mô tả là một thỏa thuận "ít hơn" so với thỏa thuận hạt nhân năm 2015 hay không.
Kể từ năm 2021, Iran đã giảm hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và loại bỏ một số camera giám sát khỏi các cơ sở hạt nhân của mình, thu hồi chứng nhận của một số thanh tra cơ quan và nâng mức làm giàu uranium lên 60% từ giới hạn trên 3,67% do thỏa thuận hạt nhân năm 2015 đặt ra, gần với mức 90% cần thiết để phát triển vũ khí hạt nhân.
Những nhượng bộ và lời hứa của ông Grossi từ Iran sẽ được theo dõi chặt chẽ để tìm dấu hiệu cho thấy Iran sẵn sàng đàm phán.
Mặc dù chưa có báo cáo nào về kế hoạch của ông Trump để tổ chức các cuộc đàm phán với Iran khi ông nhậm chức vào tháng 1, nhưng trong chiến dịch tranh cử, Tổng thống đắc cử Donal Trump đã nói "Tôi không muốn làm tổn thương Iran, nhưng họ không thể có vũ khí hạt nhân".
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump vừa công bố ba đề cử cho các vị trí Bộ trưởng Giáo dục, lãnh đạo Medicare và Medicaid, và Bộ trưởng Thương mại. Những lựa chọn này thể hiện ưu tiên của ông Trump dựa trên lòng trung thành và cam kết cải tổ các cơ quan liên bang.
Tờ Washington Post hôm nay, 20/11, dẫn nguồn tin quan chức Mỹ cho biết Tổng thống Joe Biden đã chấp thuận cung cấp mìn chống bộ binh cho Ukraine sau khi Kiev cam kết không sử dụng mìn ở những khu vực đông dân cư.
Ngày 19/11, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và chính quyền Ukraine đã đạt được thỏa thuận để hỗ trợ Ukraine khoảng 1,1 tỷ USD. Tuy nhiên, Ban điều hành IMF vẫn cần phải cân nhắc về thỏa thuận này.
Giá dầu thế giới gần như không biến động trong phiên giao dịch ngày 19/11. Những dấu hiệu leo thang căng thẳng Nga - Ukraine khiến các nhà đầu tư thận trọng trước nguy cơ gián đoạn nguồn cung.
Ngày 20/11, quân đội Pakistan cho biết ít nhất 12 binh sĩ đã thiệt mạng do vụ tấn công liều chết nhằm vào đồn kiểm soát quân sự tại tỉnh Khyber Pakhtunkhwa, Tây Bắc nước này.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã đề cử tỷ phú Howard Lutnick, Giám đốc điều hành Công ty dịch vụ tài chính Cantor Fitzgerald làm Bộ trưởng Thương mại trong chính quyền sắp tới của mình. Việc bổ nhiệm ông Lutnick cần được Thượng viện Mỹ phê chuẩn.
0