Iran có thể trả đũa Israel như thế nào?
Mặc dù đang ở vào thế phòng thủ và gặp nhiều hạn chế về quân sự truyền thống, Iran vẫn sở hữu một loạt công cụ để trả đũa theo nhiều hình thức khác nhau, gồm quân sự, ngoại giao, phi đối xứng và ủy nhiệm. Dưới đây là các kịch bản có thể xảy ra.
1. Sử dụng lực lượng ủy nhiệm trên toàn khu vực
Iran từ lâu đã xây dựng mạng lưới các lực lượng ủy nhiệm khắp Trung Đông. Dù một số nhóm đã suy yếu sau các cuộc xung đột gần đây – đặc biệt là kể từ ngày 7/10/2024 – các lực lượng này vẫn tiềm ẩn khả năng tấn công đáng kể:
- Hezbollah ở Lebanon, dù không còn mạnh như trước, vẫn có hàng nghìn tên lửa và mạng lưới vũ trang vững chắc gần biên giới Israel.
- Lực lượng dân quân tại Iraq được cho là đã nhận được tên lửa đạn đạo từ Iran trong những năm qua và có thể sử dụng máy bay không người lái tấn công tầm xa.
- Houthis ở Yemen sở hữu tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái, từng tấn công tàu thuyền và cơ sở hạ tầng trong khu vực.
Các lực lượng này có thể không chỉ nhắm vào Israel mà còn mở rộng tấn công vào các lực lượng Mỹ hoặc các mục tiêu có liên hệ với Israel tại Kurdistan Iraq hoặc vùng Vịnh.
Ngoài ra, nhóm Hezbollah còn có mạng lưới hoạt động tại Nam Mỹ và Tây Phi – cung cấp cho Iran lựa chọn gây áp lực lên Israel từ những địa điểm bất ngờ.
2. Tấn công bằng tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái
Một trong những vũ khí nguy hiểm và khó đối phó nhất của Iran là kho tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái (UAV):
- Iran đã nhiều lần sử dụng các loại UAV kamikaze tầm xa với khả năng mang đầu đạn và lập trình sẵn đường bay chính xác.
- Các cuộc tấn công bằng tên lửa nhắm vào Israel trong năm 2024 đã chứng minh khả năng tiếp cận và độ chính xác ngày càng cao của các tên lửa do Iran sản xuất.
- Tehran có cả tên lửa nhiên liệu lỏng và rắn – trong đó một số có thể được triển khai nhanh chóng, số khác được giấu kín trong container hoặc lắp đặt bí mật để tránh bị phát hiện trước khi khai hỏa.
Iran cũng có thể chuyển một phần năng lực tên lửa và UAV sang Iraq thông qua lực lượng ủy nhiệm, tạo thêm mối đe dọa gián tiếp cho Israel.
3. Gây mất ổn định hàng hải – mối đe dọa “bất đối xứng”
Một điểm yếu chí mạng trong an ninh khu vực là tuyến hàng hải qua Vịnh Ba Tư và Vịnh Oman – nơi vận chuyển phần lớn dầu mỏ toàn cầu.
Iran có hai lực lượng hải quân:
- Hải quân truyền thống, tuy nhỏ, nhưng có một số tàu chiến lớn.
- Hải quân thuộc IRGC, sở hữu các tàu cao tốc và tàu nhỏ có thể hoạt động từ “tàu mẹ”, có khả năng thực hiện các cuộc tấn công chớp nhoáng.
Iran từng gắn UAV, tên lửa và các hệ thống tác chiến lên tàu và có thể sử dụng chúng để tấn công tàu thuyền trong khu vực – đặc biệt là những tàu bị cáo buộc có liên hệ với Israel. Họ cũng có thể phối hợp với Houthis ở Yemen để gia tăng áp lực lên tuyến hàng hải toàn cầu, từ đó tạo ra khủng hoảng vận tải và khiến cộng đồng quốc tế phải can thiệp hoặc gây áp lực lên Tel Aviv.
4. Tấn công các mục tiêu ở nước thứ ba
Iran có lịch sử dài thực hiện các chiến dịch trả đũa ở nước ngoài. Các mục tiêu có thể bao gồm:
- Người Israel hoặc công dân Do Thái tại Thổ Nhĩ Kỳ, Síp, Hy Lạp, Nam Mỹ, châu Âu hoặc châu Á.
- Các tài sản hoặc lợi ích được cho là có liên quan đến Israel hoặc đồng minh của nước này.
Các chiến dịch như vậy thường khó ngăn chặn trước và có thể kéo dài căng thẳng vượt ra ngoài Trung Đông, mở rộng thành xung đột toàn cầu hóa theo kiểu phi đối xứng.
5. Sức ép ngoại giao – vũ khí mềm nhưng hiệu quả
Trên mặt trận ngoại giao, Iran đã đạt được nhiều bước tiến đáng kể:
- Tăng cường quan hệ với Nga, Trung Quốc, và tham gia vào các khối kinh tế như BRICS và SCO.
- Cải thiện quan hệ với các nước vùng Vịnh như Ả Rập Xê Út, đồng thời duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar – những quốc gia thân Mỹ.
- Ngoại trưởng Iran đã di chuyển liên tục trong khu vực, gần đây nhất là chuyến đi tới Oslo vào ngày 11/6, cho thấy Iran đã sẵn sàng tận dụng vụ tấn công để nâng cao vị thế ngoại giao.
Iran có thể vận động quốc tế lên án Israel, kêu gọi thêm viện trợ phòng thủ từ Nga hoặc Trung Quốc, đồng thời gây áp lực chính trị lên các quốc gia phương Tây.
Iran có nhiều phương tiện để trả đũa Israel – từ việc sử dụng lực lượng ủy nhiệm, triển khai tên lửa và UAV, tấn công trên biển, đến hoạt động khủng bố ở nước ngoài và đòn bẩy ngoại giao. Tuy nhiên, mức độ trả đũa còn phụ thuộc vào sự tính toán chiến lược của Tehran – giữa mong muốn trả đũa để bảo vệ thể diện, và nhu cầu tránh leo thang thành chiến tranh toàn diện với Israel và cả Mỹ.
Ít nhất 4 người đã thiệt mạng và hơn 70 người bị thương trong các cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran vào Israel từ đêm 13/6.
Chính quyền Mỹ đã quyết định điều chuyển các nguồn lực quân sự, bao gồm cả tàu chiến tại khu vực Trung Đông trong bối cảnh căng thẳng giữa Israel và Iran tăng nhiệt.
Tổng thống Mỹ Donald Trump, ngày 13/6, đã phê chuẩn thương vụ tập đoàn thép Nippon Steel của Nhật Bản mua lại tập đoàn thép Mỹ US Steel trị giá 14,9 tỷ USD, sau 18 tháng thương lượng.
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã kêu gọi mở rộng sản xuất các loại đạn pháo, đáp ứng yêu cầu của chiến tranh hiện đại, trong chuyến thị sát các nhà máy công nghiệp quốc phòng ngày 14/6.
Israel đã ghi nhận ít nhất một người thiệt mạng và 40 người khác bị thương sau cuộc tấn công của Iran trong sáng 14/6.
Việc Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran và Iran đe dọa sẽ trả đũa "khắc nghiệt" khiến giá dầu tăng rồi trở lại mức trước đó.
0