Mới vài ngày trước, không ai có thể hình dung chuyện Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ gặp Tổng thống Mỹ mà lại ngay trên lãnh thổ Mỹ, tại vùng Alaska xa phủ, xa tỉnh. Vậy mà rốt cuộc sự kiện lịch sử đó đã diễn ra.

Những hình ảnh từ báo chí truyền thông cho thấy, hội nghị thượng đỉnh này vô cùng ấn tượng, như trong phim Hollywood: Hai chuyên cơ trị giá hàng tỷ USD của hai nhà lãnh đạo hai siêu cường số 1 và số 2 thế giới về quân sự hạ cánh gần như đồng thời. Tổng thống Mỹ từ tốn bước xuống, đứng đợi Tổng thống Nga trên thảm đỏ, xung quanh là những chiếc máy bay chiến đấu có giá hàng trăm triệu USD mỗi chiếc, bay lượn trên đầu là siêu phi cơ B2 đắt nhất lịch sử nhân loại, với giá mỗi chiếc lên đến 2 tỷ USD; chưa kể 4 chiếc F-35 tổng trị giá nửa tỷ USD bay tháp tùng.

Ông Donald Trump có lẽ rất thích chơi bài, chẳng phải ngẫu nhiên mà trước khi lên máy bay Không lực Một để đến Alaska, ông đã viết "HIGH STAKES!” (tạm dịch: cược lớn) và ông đã khéo léo khoe ngay với ông Vladimir Putin những quân bài mạnh nhất của mình. Nhưng khác với ông Zelensky, Tổng thống Nga có những quân bài mạnh không kém của Mỹ. Nhìn thái độ thản nhiên của Vladimir Putin ngay tại căn cứ quân sự Mỹ, giữa hàng chục tỷ USD vũ khí vây quanh, mới thấy không phải ngẫu nhiên mà ông đã lãnh đạo nước Nga vươn lên từ vũng bùn trở thành một cường quốc đứng thứ tư về kinh tế và thứ hai về quân sự như hiện nay.

Nói chung, người Mỹ đã tổ chức một hội nghị thượng đỉnh hết sức thành công, rất trang trọng, hoành tráng, tuyệt đẹp, đậm chất sử thi, hơn mọi bộ phim Hollywood. Đó là điều không ai có thể tranh cãi.

Đằng sau sân khấu trị giá hàng tỷ USD này thực chất là gì thì vẫn còn là câu hỏi lớn với cả thế giới, vì cuộc họp báo sau đó không đưa ra một kết luận rõ ràng nào. Tuy nhiên có thể thấy rõ rằng, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã thắng rất lớn trong sự kiện này.

Thắng lợi đầu tiên của Tổng thống Vladimir Putin là ông đã chứng minh cho cả thế giới thấy cuộc xung đột hiện nay tại Ukraine thực ra là chiến tranh ủy nhiệm giữa Nga và phương Tây, đứng đầu là Mỹ. Chỉ có Mỹ mới có thể giải quyết tận gốc bài toán này, mọi nhân vật khác, kể cả các lãnh đạo cao nhất của châu Âu, cũng chỉ là những con tốt trên bàn cờ của hai siêu cường Nga - Mỹ. Với việc từ chối cả ông Zelensky và mọi nhân vật khác tham dự cuộc họp, ông Donald Trump chính thức xác nhận quan điểm này của ông Putin.

Đây là một chiến thắng ngoại giao cực lớn của nước Nga, nó cho họ một tính chính danh mà lâu nay phương Tây tìm mọi cách phủ nhận.

Thắng lợi thứ nhì của Tổng thống Vladimir Putin là giờ đây ông đã thực sự thoát khỏi tình trạng cô lập ngoại giao suốt 3 năm qua. Phương Tây tìm mọi cách cô lập nước Nga nói chung và ông Putin nói riêng, thậm chí một tòa án do phương Tây hậu thuẫn còn ra lệnh bắt ông. Tuy nhiên ông Donald Trump đã xé tan toàn bộ những tấm màn tuyên truyền đó, đưa ông Putin quay lại diễn đàn chính trị cấp cao của nhân loại. Dĩ nhiên lâu nay, Tổng thống Nga vẫn được chào đón ở nhiều quốc gia, nhưng nói gì đi nữa, nhóm các nước phương Tây và Mỹ vẫn đang chiếm tỷ trọng tuyệt đối cả về GDP đến chi phí quốc phòng. Nước Nga vẫn cần một sự hội nhập trở lại vào mạng lưới kinh tế hùng mạnh của đồng USD.

Thắng lợi thứ ba của Tổng thống Vladimir Putin là cuộc họp báo chung tổ chức sau cuộc gặp riêng giữa hai nguyên thủ cùng với các trợ lý thân cận nhất của mình. Như đã biết, ông Donald Trump nhiều lần phá lệ, bỏ họp báo, nếu thấy bất mãn với cuộc họp trước đó; ít nhất là hai lần ông đã làm như vậy, lần một là với chủ tịch Triều Tiên, lần hai là với ông Zelensky. Với tính cách thẳng thắn, không quen dùng uyển ngữ, ông Donald Trump sẽ tỏ thái độ ngay lập tức nếu không đạt được thứ ông muốn.

Về phía Tổng thống Donald Trump, sự kiện này cũng không phải là một thất bại. Ông đã có cơ hội gặp lại Tổng thống Vladimir Putin - một nhân vật mà ông luôn tỏ lòng ái mộ. Hơn nữa, ông lại trở thành trung tâm của toàn bộ nhân loại, làm cho hàng tỷ người phải nín thở dõi theo. Với một nhân vật xuất thân từ showbiz và buôn bán bất động sản như ông, thì đây là một thành công đáng kể. Nó cũng giúp ông có thêm cơ hội đoạt Giải Nobel hòa bình, vì dù không thành công nhưng cũng thành nhân, cuối cùng ông cũng đã tìm được cách để cuộc xung đột đẫm máu này có lối thoát nào đó mặc dù nó có thể rất khó nuốt với ai đó.

Hai nhân vật chính trên sân khấu hôm qua - Donald Trump và Vladimir Putin - đều chiến thắng dù ít dù nhiều. Nhưng nhân loại thì sao? Hàng triệu binh lính đang giao tranh, hàng trăm tỷ USD được châu Âu rót vào cuộc chiến, hàng chục triệu người Ukraine đang lâm vào hoàn cảnh khó khăn thì sẽ thế nào? Đây vẫn còn là câu hỏi chưa ai trả lời được.

Hơn nữa, về mặt vật lý thì Nga rất cần 4 tỉnh Kherson, Zaporozhia, Donetsk, Luhansk để chiếm trọn biển Azov và tạo hành lang giao thông cho Crimea. Nga cũng không thể không lấy nốt Donetsk vì vùng hiện nay họ đang sở hữu lại không có những nguồn nước đủ cho sản xuất và sinh hoạt. Họ đang phải chở nước qua cho dân ở đó, bán với giá không hề rẻ, khoảng 2 USD cho một bình 20 lít, đơn giản vì Ukraine vẫn nắm những vùng nước quan trọng cho Donetsk mà Nga phải lấy lại được nếu muốn phát triển các vùng họ đang có.

Thực tế chiến trường thì ai cũng thấy rõ là Nga đang thế thắng. Họ chỉ chờ Mỹ cắt viện trợ cho Ukraine là có thể giải quyết toàn bộ chiến trường trong vòng vài tháng, thậm chí vài tuần. Theo quan điểm "The winner takes it all" - thắng ăn cả, ngã về không, thì rõ ràng Nga sẽ không dừng cuộc chiến trước khi họ đạt mục tiêu đề ra từ ban đầu là giải phóng Donbass và phi quân sự hóa, phi phát xít hóa Ukraine.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hiểu điều đó, nên ngay sau cuộc họp với Tổng thống Vladimir Putin, ông đã nói thẳng rằng, Ukraine phải có nhượng bộ lãnh thổ và ông sẽ nói chuyện với ông Zelensky. Nhưng khó có thể hình dung ra kịch bản ông Zelensky sẽ chấp nhận quân đội Nga lấy toàn bộ Donetsk chứ chưa cần nói đến Kherson và Zaporozhia.

Như vậy, tương lai cuộc chiến vẫn hoàn toàn vô định. Nói thế nào thì nói, Mỹ khó có thể buông tay hoàn toàn, cắt hẳn viện trợ cho Ukraine, vì điều đó cũng có nghĩa là trao hết quốc gia rộng bằng 1/3 Alaska vào tay Nga. Nhưng nếu cứ viện trợ cầm chừng thì rốt cuộc chỉ làm cho cuộc chiến kéo dài và tổn thất nhân mạng ngày một cao và rồi cuối cùng Nga vẫn đạt được mục đích của mình, vì họ không thể và không nên thua, đúng như lời cựu Thủ tướng Nhật từng nói.

Ván bài chính trị quả thực khốc liệt với các nước nhỏ. Không ai thực lòng với ai. Ai cũng chỉ vì lợi ích của chính mình và họ làm thế là đúng. Phải chăng sai lầm của nước nhỏ là đã chạy theo lời hứa của các ông lớn, đã đặt lòng tin nhầm chỗ và nhiều khi chọn cho mình một người cầm lái đông like mà ít kinh nghiệm, thiếu sự uyển chuyển và linh cảm chính trị sống còn để dìu dắt con thuyền quốc gia qua những cơn sóng dữ.