ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Đây là một quyết định có thể coi là “cú hích” lớn trong quá trình chuyển đổi số của ngành giáo dục. Điều này không chỉ là biện pháp giảm thủ tục, mà còn là thông điệp mạnh mẽ về một nền hành chính minh bạch, hiện đại và coi trọng giá trị thật của tri thức.

Trong nhiều năm qua, chuyện hồ sơ giấy tờ luôn là “ác mộng” đối với học sinh, sinh viên và cả người đi làm. Việc phải chuẩn bị hàng loạt bản sao công chứng không chỉ tốn kém mà còn tạo ra tâm lý mệt mỏi. Vì thế, việc tích hợp văn bằng số trên VNeID là cách Nhà nước thể hiện sự tôn trọng thời gian và công sức của người dân. Hơn nữa, số hóa văn bằng còn trực diện giải quyết căn bệnh gian lận trong giáo dục.

Chúng ta đều biết, khi bằng giả có thể được mua dễ dàng, thì những người học thật, thi thật sẽ bị tổn thương niềm tin. Việc đưa toàn bộ dữ liệu lên một nền tảng duy nhất, dễ dàng đối chiếu, sẽ khiến “đất sống” của gian lận bị thu hẹp đáng kể. Đây chính là cách bảo vệ sự công bằng và củng cố niềm tin của xã hội vào giá trị học tập. Ngoài ra còn là lợi ích mang tính nền tảng, lâu dài, không thể đo đếm bằng vài con số chi phí.

Nhìn ra thế giới, Singapore, châu Âu, Trung Quốc đều đã số hóa văn bằng, thậm chí ứng dụng công nghệ blockchain để chống giả mạo gần như tuyệt đối. Việt Nam chúng ta đang đi sau, nhưng “đi sau mà đi chắc” đôi khi lại là lợi thế bởi chúng ta có thể học hỏi mô hình, rút kinh nghiệm từ các nước đi trước. Khi triển khai thành công, văn bằng số không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước, mà còn trở thành “tấm hộ chiếu học tập” giúp lao động Việt dễ dàng tham gia thị trường quốc tế. Đây là một điểm nhấn lớn trong bối cảnh toàn cầu hóa nguồn nhân lực.

Nhất là, văn bằng số không dừng lại ở chuyện hồ sơ nhập học hay xin việc. Về lâu dài, nó mở ra viễn cảnh xây dựng hồ sơ học tập trọn đời cho mỗi công dân. Khi mọi thông tin về quá trình học tập được ghi nhận xuyên suốt, từ phổ thông đến các khóa ngắn hạn hay đào tạo lại, mỗi người sẽ có một “hồ sơ năng lực” rõ ràng, minh bạch. Điều này sẽ làm thay đổi cách nhìn của xã hội về học tập: học không phải để lấy tấm bằng cất tủ, mà là hành trình liên tục, được chứng thực và công nhận mọi lúc, mọi nơi.

Tuy nhiên, việc tích hợp các thông tin này cũng có những thách thức. Trong đó, bảo mật dữ liệu cá nhân là thách thức số một. Đồng bộ dữ liệu là thách thức thứ hai, bởi hàng chục nghìn trường học trên cả nước không thể cùng một lúc “lên mạng” trơn tru. Và cuối cùng là thói quen xã hội: không dễ để thay đổi niềm tin vốn gắn liền với “giấy trắng mực đen”. Nếu những thách thức này không được giải quyết thỏa đáng, nỗ lực số hóa có thể bị chững lại. Nhưng thay vì chần chừ, chúng ta có thể coi đó là động lực để tiến lên. An ninh mạng cần được đầu tư mạnh mẽ hơn, vừa bảo vệ dữ liệu giáo dục vừa bảo vệ nhiều lĩnh vực khác. Quá trình chuẩn hóa dữ liệu sẽ là dịp để ngành giáo dục rà soát, chỉnh đốn lại kho hồ sơ vốn còn phân tán, lộn xộn. Còn việc thay đổi thói quen xã hội sẽ buộc các cơ quan công quyền phải làm tốt hơn, phục vụ minh bạch hơn để người dân tin tưởng. Có thể nói, chính những khó khăn ấy lại là phép thử cho quyết tâm của chúng ta.

Việc đưa văn bằng và kết quả học tập lên VNeID chắc chắn sẽ tạo nên thay đổi lớn, không chỉ cho người học mà còn cho cả xã hội. Đây là bước giúp giảm thủ tục, chống gian lận và đặt nền móng cho một xã hội học tập số. Quan trọng hơn, đây là cơ hội để Việt Nam nhìn nhận: chúng ta sẽ dùng kho dữ liệu ấy thế nào để nuôi dưỡng một thế hệ công dân thực sự giỏi giang, nhân ái và kiên cường? Khi công nghệ đã sẵn sàng, câu trả lời sẽ nằm ở cách chúng ta vận hành, ở tầm nhìn của ngành giáo dục và cả sự tin tưởng của người dân. Và chính điều đó mới là thước đo thành công thật sự của cải cách này.