Hà Nội và những giấc mơ sáng tạo bị bỏ quên

Hà Nội từng là cái nôi của nhiều tổ hợp sáng tạo độc đáo như Zone 9, Hanoi Creative City hay 60s Thổ Quan, thu hút mạnh mẽ giới trẻ và cộng đồng nghệ sĩ. Tuy nhiên, nhiều không gian sáng tạo đã bị bỏ hoang, để lại những khoảng trống lớn trong đời sống văn hóa của Thủ đô.

Nguyên nhân nào dẫn đến sự suy thoái? Tác động đối với cộng đồng? Giải pháp nào để hồi sinh tiềm năng sáng tạo, hướng tới xây dựng một Hà Nội đầy cảm hứng? Qua việc học hỏi từ những mô hình thành công trong và ngoài nước, chúng ta kỳ vọng về một diện mạo mới cho không gian sáng tạo Thủ đô.

Hiện trạng và nguyên nhân suy thoái của các tổ hợp sáng tạo

Tổ hợp sáng tạo huyền thoại Hanoi Creative City, nằm ở số 1 Lương Yên, Hai Bà Trưng, Hà Nội. Thu hút giới trẻ từ năm 2015, khu ăn chơi này bao gồm toà trung tâm thương mại 20 tầng và một khoảng sân rộng dùng để tổ chức sự kiện, với nhiều hoạt động thú vị, sinh động. Tuy nhiên, sau hai năm mở cửa, khu vực này dần được chuyển sang cho thuê văn phòng và đến nay không còn bất cứ không gian nghệ thuật nào như thời kì đầu. Trước đây nơi đây quy tụ nhiều gian hàng thời trang, thực phẩm, sân golf mini và nhiều hoạt động sáng tạo thú vị: triển lãm, hoạt động nghệ thuật, buổi trình diễn...

Năm 2013, tổ hợp Zone 9 xuất hiện ở một không gian hoang tàn, được trang trí một cách độc đáo. Thời đó, Zone 9 tạo ra một thế giới hoàn toàn khác giữa lòng Thủ đô. Zone 9 trở thành tụ điểm vui chơi, mua sắm được giới trẻ Hà thành yêu thích; là nơi diễn ra các đêm nhạc, các buổi triển lãm tranh, buổi liên hoan quy tụ nhiều nghệ sĩ, kiến trúc sư nổi tiếng của Hà Nội.

Năm 2013, xảy ra một đám cháy, xảy ra tranh chấp quyền khai thác khu đất ở số 9 Trần Thánh Tông. Các bên liên quan đã ký hợp đồng khai thác, nhưng sau sự cố đó, UBND thành phố đã yêu cầu chấm dứt hoạt động, gây ra nhiều vụ kiện tụng.

Năm 2015, Toà sơ thẩm đã huỷ hợp đồng, yêu cầu hoàn trả tiền nhưng các bên đã kháng cáo. Đến nay, Toà phúc thẩm huỷ án sơ thẩm, giao xét xử lại, khiến việc tranh chấp không thể giải quyết được dứt điểm.

Lãng phí không gian đô thị

Một khuôn viên rất rộng với 02 căn biệt thự kiểu Pháp đang bị bỏ hoang giữa lòng đô thị Hà Nội.

Khuôn viên này có thể nói rộng đến lạ thường, khi nó nằm trong một con ngõ vô cùng chật hẹp, đông đúc của quận Đống Đa – ngõ Thổ Quan.

Theo một số người dân sống lâu năm, cũng chỉ truyền miệng mơ hồ, thì khoảng trăm năm trước, chưa có mấy người vào mua đất ở đây. Chỉ có một người Hoa đầu tiên vào tậu 40 mẫu ta ở xóm Đình (năm 1930), lập ra khu Trại Khách. Người đó tên là Tám, buôn tơ sợi ở trên phố.

Ông ta xây biệt thự hai tầng, sân vườn rộng có hồ bán nguyệt, nhà bát giác thủy tạ, chuồng nuôi hươu nai. Chỗ ngõ vào thành tên ngõ Trại Khách, ngụ là “ngõ có nhiều người Hoa".

Nhưng giờ, đây là một nơi hoang tàn, cho người ta đổ trộm phế thải, dẫu những dấu vết còn lại của kiến trúc xưa vẫn hiển hiện tuyệt đẹp.

Mấy năm trước, không gian này từng được tái tạo thành một không gian sáng tạo công cộng, thu hút rất đông giới trẻ, mà các bạn trẻ Hà Nội quen với tên gọi “Khu 60S – ngõ Thổ Quan”. Từ sân chơi này, nhiều bạn trẻ đã start up thành công, đạt ước mơ trở thành nghệ sỹ, kinh doanh cafe, quán, hay trở thành nhiếp ảnh gia.

Nhưng vì nhiều lý do mà Khu 60S đóng cửa, để lại không ít hoài niệm và tiếc nuối với nhiều người yêu Hà Nội.

Hà Nội đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển. Nếu cứ rũ bỏ quá khứ thì đâu thể có những mô hình thành công, được du khách đón nhận, khen ngợi như: Hội quán Quảng Đông – Không gian sáng tạo số 22 Hàng Buồm, Ngôi nhà Di sản 87 Mã Mây, Không gian văn hóa 54 Đào Duy Từ... Đó là những ví dụ tuyệt vời từ cách quản lý của quận Hoàn Kiếm, sức sáng tạo và hồi sinh bản sắc phố cổ Hà Nội của giới kiến trúc sư, nghệ sỹ. Từ đó, di sản kiến trúc không chỉ được bảo tồn mà còn trở thành điểm đến thu hút các ý tưởng sáng tạo, công chúng, du khách.

Gần đây, hàng loạt công trình kiến trúc đã mang sức sống mới nhờ được trùng tu và kiến tạo không gian sáng tạo nghệ thuật trong Tuần lễ sáng tạo Hà Nội 2024.

Nếu những xí nghiệp, nhà máy cũ cứ dần biến thành chung cư cao ốc, bức xạ nhiệt và quá tải hạ tầng, ùn tắc giao thông, thì Hà Nội của con cháu chũng ta sẽ ra sao?

Hà Nội đã tham gia Mạng lưới các Thành phố sáng tạo trên thế giới vào năm 2019. Từ đó đến nay, Hà Nội đã và đang từng bước chuyển động theo hướng: “Lấy sự sáng tạo và coi nền kinh tế sáng tạo làm cốt lõi trong tiến trình phát triển TP năng động, toàn diện và bền vững”. Trong quá trình ấy, di sản văn hóa vừa là nền tảng tinh thần và vật chất để xây dựng Thành phố sáng tạo, vừa chính là một yếu tố tham gia trực tiếp vào việc tạo lập các không gian sáng tạo của thành phố.

Hy vọng những không gian và kiến trúc cũ sẽ không còn bị bỏ hoang. Bởi người Hà Nội và giới trẻ Hà Nội luôn khát cháy bỏng những địa chỉ để hưởng thụ văn hóa và hòa nhập cùng nhịp sống sáng tạo thời đại.

Bài viết hay? Hãy đánh giá bài viết
user image
user image
User
Ý KIẾN

Chỉ còn 37 ngày là đến ngày khởi công dự án cầu Tứ Liên và đường dẫn hai đầu cầu theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội.

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu cho phép sử dụng các giấy tờ điện tử tích hợp trên tài khoản định danh điện tử (VNeID), không phải xuất trình giấy tờ, sao y, công chứng.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng khẳng định quyết tâm thực hiện bằng được mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên trong năm 2025, tạo nền tảng tăng trưởng hai con số liên tục trong những năm tiếp theo.

Lực lượng chức năng TP. HCM đã truy vết và xác minh danh tính cô gái mặc áo yếm, lái xe như diễn xiếc trên đường phố và mời lên làm việc.

Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Kiên Giang đã khởi tố, bắt tạm giam Phạm Huỳnh Quốc Trung (tỉnh Long An) liên quan đến hành vi đe dọa, ép buộc ngư dân bán sản phẩm với giá rẻ.

Không khí lạnh bắt đầu ảnh hưởng tới miền Bắc, từ đêm nay, khu vực này chuyển lạnh, đề phòng mưa lớn kèm dông lốc ở nhiều nơi.