Chuyển đổi số là cách để giữ nghề | Hà Nội tin mỗi chiều
Chuyển đổi số đang trở thành hướng đi tất yếu, giúp các làng nghề Thủ đô vừa giữ được hồn nghề, vừa bắt nhịp thời đại công nghệ trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh gay gắt.
Hà Nội hiện có hơn 1.300 làng nghề và làng có nghề, trong đó hơn 300 làng nghề truyền thống đã được công nhận. Đây không chỉ là nguồn sinh kế của hàng trăm nghìn lao động mà còn là kho tàng di sản văn hóa đặc sắc của Thăng Long - Hà Nội nghìn năm văn hiến. Trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh gay gắt, chuyển đổi số đang trở thành hướng đi tất yếu, giúp các làng nghề Thủ đô vừa giữ được hồn nghề, vừa bắt nhịp thời đại công nghệ.
Nếu cách đây vài năm, người thợ làng nghề vẫn chỉ quen với khung cửi, bàn tiện hay lò nung, thì nay, bên cạnh những dụng cụ ấy là điện thoại thông minh, máy quay, website, fanpage và mã QR. Ở làng lụa Vạn Phúc, nhiều hộ sản xuất đã đầu tư thiết bị livestream, lập trang bán hàng trực tuyến, thuê nhân viên trực online. Còn tại làng gốm Bát Tràng, sản phẩm gốm sứ được gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, xuất hiện trên các sàn thương mại điện tử, giúp doanh thu tăng 30 - 40%. Người dân không chỉ “bán hàng” mà còn “bán câu chuyện” về nghề. Đây là một cách quảng bá thương hiệu thủ công truyền thống hiệu quả trong thời đại số.
Tại xã Dân Hòa, chương trình tập huấn “Kỹ năng kinh doanh trên nền tảng số” do Sở Công Thương Hà Nội phối hợp tổ chức đã tạo hiệu ứng tích cực. Người dân được hướng dẫn chụp ảnh sản phẩm, quảng bá qua mạng xã hội, gắn mã truy xuất nguồn gốc, mở gian hàng trên các sàn Postmart, Voso, Shopee… Sau khóa học, nhiều cơ sở mây tre đan, gỗ mỹ nghệ, nông sản sạch đã tăng doanh thu đáng kể. Anh Nguyễn Văn Khanh, chủ cơ sở sản xuất lồng chim Canh Hoạch chia sẻ: “Ban đầu ai cũng ngại, sợ phức tạp. Nhưng khi thấy livestream chốt được đơn, ai cũng hăng hái làm theo”.
Tại xã Thư Lâm, chính quyền địa phương phối hợp với Trung tâm Chuyển đổi số nông nghiệp tổ chức các buổi thực hành bán hàng trực tuyến, quản lý đơn hàng, quảng bá thương hiệu. Các hợp tác xã gỗ Liên Hà và hợp tác xã hoa cây cảnh Thư Lâm đã xây dựng website, fanpage, gian hàng điện tử; doanh thu tăng bình quân 20 - 30% mỗi năm. Một số sản phẩm thậm chí đã có mặt tại thị trường quốc tế… điều mà trước đây người dân làng nghề chưa từng nghĩ tới.
Theo Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Thế Hiệp, cùng với doanh nghiệp, các hợp tác xã và cơ sở sản xuất làng nghề đang tích cực ứng dụng thương mại điện tử. Ông Hiệp nhấn mạnh: “Công nghệ số không chỉ giúp quảng bá sản phẩm hiệu quả hơn mà còn thể hiện sự nhanh nhạy của người thợ Hà Nội trong việc bắt kịp xu thế, nâng cao năng lực cạnh tranh, từng bước vươn ra thị trường quốc tế”.
Thực tế cho thấy, chuyển đổi số không làm mất đi bản sắc làng nghề, mà ngược lại, còn khiến giá trị truyền thống được lan tỏa mạnh mẽ hơn. Mỗi sản phẩm thủ công khi xuất hiện trên không gian mạng không chỉ mang giá trị kinh tế, mà còn kể lại câu chuyện văn hóa, lịch sử và tinh thần sáng tạo của người Hà Nội. Chủ tịch UBND xã Thư Lâm Nguyễn Trọng La cho rằng, “chuyển đổi số là cách để giữ nghề, chứ không phải làm mới nghề.”
Tuy nhiên, con đường số hóa của các làng nghề vẫn còn không ít thách thức. Hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ, chi phí vận chuyển và quảng cáo còn cao, trong khi nhiều người dân vẫn ngại thay đổi thói quen kinh doanh truyền thống.
Để tháo gỡ, Hà Nội đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ như “Gian hàng số - Nâng tầm thương nhân Thủ đô”, “Gian hàng sản phẩm Thủ đô Hà Nội”… Từ đầu năm 2025, Sở Công Thương đã tổ chức hơn 40 lớp tập huấn, gần 1.000 sản phẩm thủ công mỹ nghệ, nông sản, thực phẩm OCOP được gắn mã truy xuất nguồn gốc và đưa lên sàn thương mại điện tử.
Điều đáng nói là, chuyển đổi số không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất, quản lý. Người dân quen dần với thanh toán không tiền mặt, quản lý đơn hàng trực tuyến, chăm sóc khách hàng qua mạng xã hội. Thế hệ trẻ trong làng nghề cũng đang trở thành lực lượng nòng cốt khi họ vừa hiểu nghề, vừa am hiểu công nghệ… giúp làng nghề bước vào không gian số một cách tự tin và hiệu quả.
Nếu trước đây người dân làng nghề ở Hà Nội giữ nghề bằng đôi tay khéo léo và tinh thần sáng tạo, thì hôm nay, họ đang giữ nghề bằng cả trí tuệ và công nghệ. Chuyển đổi số không chỉ giúp làng nghề thích ứng với thị trường hiện đại, mà còn mở ra con đường mới để những giá trị nghìn năm của Thăng Long - Hà Nội tiếp tục được gìn giữ, lan tỏa và tỏa sáng trong kỷ nguyên số.
