ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Có những vẻ đẹp nằm ngay giữa đời sống thường nhật, nhưng phải rất tinh tế chúng ta mới có thể nhận ra được. Đó có thể là những hình ảnh người bán hàng rong, những quán cà phê nhỏ hay thậm chí là con phố quen thuộc nơi chúng ta sinh sống.

Nhắc đến “phố”, ta thường hình dung những con đường tấp nập, tiếng xe cộ hòa cùng nhịp sống hối hả, xen lẫn là những mái nhà, góc phố bình dị đã in sâu vào ký ức bao người. Phố không chỉ là không gian để con người sinh sống, mà còn là cuốn nhật ký lặng lẽ, lưu giữ dấu ấn của văn hóa, lịch sử và con người qua từng giai đoạn. Với họa sĩ Nguyễn Minh – người mà bạn bè và giới mỹ thuật vẫn trìu mến gọi là “Minh Phố” – phố còn là nguồn cảm hứng bất tận, là đối tượng sáng tác mà anh dành trọn nhiều năm miệt mài theo đuổi.

Họa sĩ Minh Phố chia sẻ: "Thời điểm mà tôi chọn đề tài 'Phố' xuất phát từ một cái duyên giữa tôi và họa sĩ Trần Huy Oánh. Khi đó, tôi đang làm bài tốt nghiệp cao học và thầy hướng dẫn tôi. Cả hai thầy trò đều trăn trở về một mong muốn chung: tạo ra một tác phẩm không chỉ tốt mà còn có sự khác biệt. Quá trình này kéo dài khoảng ba, bốn tháng. Trong thời gian đó, tôi thường xuyên lang thang trên các con phố Hà Nội, và bất chợt tôi nhận thấy những hàng cây cổ thụ bị chặt đi. Hà Nội lúc ấy đang trong giai đoạn chuyển mình, đô thị hóa mạnh mẽ, xây dựng những cây cầu trên cao, và thay thế những cây xanh bằng các công trình mới. Tôi cảm thấy tiếc nuối vì những hình ảnh gắn liền với Hà Nội lâu nay, như những ngôi nhà cấp bốn hay những làng cổ, với những cây cổ thụ rêu phong. Tôi muốn lưu giữ lại những hình ảnh ấy qua hội họa của mình, và từ đó, 'Phố Hà Nội được kể một câu chuyện khác' đã ra đời."

Từ những con ngõ nhỏ rợp bóng cây, những mái ngói xưa nhuốm màu thời gian, đến nhịp sống buôn bán rộn ràng nơi chợ phố, tất cả đều đi vào tranh của anh với màu sắc trầm ấm và đường nét tinh tế. Minh Phố không chỉ vẽ lại hình ảnh phố như một người quan sát, mà còn như một người gìn giữ ký ức.

Họa sĩ Minh Phố cho hay: "Phố trong tranh của tôi đôi khi là con phố thực, đôi khi lại là con phố trong ký ức. Tại sao lại như vậy? Bởi vì chúng ta, những người đã trải qua những hình ảnh Hà Nội với nhiều vẻ đẹp xưa cũ, như những con phố cổ với đầu đao mái ngói lưu xiêu, giờ đây đang dần dần bị thay thế bởi những công trình mới. Nhiệm vụ của người nghệ sĩ là phải truyền tải và níu giữ không chỉ những hình ảnh đẹp của con phố mà còn phải níu giữ thời gian, níu giữ một thời đại. Trong tác phẩm của tôi, tôi mong muốn bảo tồn con phố trong ký ức và trong thực tại, để cả hai luôn song hành cùng nhau. Khi người xem nhìn vào tác phẩm của tôi, tôi hy vọng họ sẽ nhận ra bóng dáng của chính mình, bóng dáng tuổi thơ của mình, và bóng dáng của ký ức chung của tất cả chúng ta."

Không chỉ dừng lại ở tranh phố, họa sĩ Nguyễn Minh còn dành thời gian khám phá những đề tài khác như tĩnh vật và chân dung. Anh cũng đang ấp ủ một dự án mới đưa các yếu tố di sản vào tranh phố. Để nét truyền thống hòa nhập vào nhịp sống hiện đại, nơi những hoa văn, họa tiết dân gian hòa quyện cùng đường nét đô thị.

Họa sĩ Minh Phố bày tỏ: "Tôi cho rằng sứ mệnh của mỗi nghệ sĩ là phải lưu giữ những giá trị văn hóa nói chung và văn hóa di sản nói riêng. Nghệ thuật, qua các tác phẩm, chính là cách truyền tải mạnh mẽ nhất đến công chúng. Không chỉ riêng tôi, mà bất kỳ nghệ sĩ nào, đặc biệt là họa sĩ, đều mong muốn lưu giữ lại những giá trị ấy, thổi hồn của mình vào tác phẩm để truyền tải những thông điệp về giá trị văn hóa của đất nước. Những thông điệp này không chỉ hướng tới công chúng trong nước mà còn lan tỏa ra thế giới. Với cá nhân tôi, có nhiều cách để truyền tải vào các tác phẩm, thông qua các phương pháp tạo hình khác nhau và qua từng giai đoạn nghiên cứu. Mỗi giai đoạn nghiên cứu lại mang đến những chiêm nghiệm sâu sắc từ một góc độ khác, để văn hóa được lấp lánh nhiều sắc màu, được nhìn nhận từ nhiều chiều cạnh và đặc biệt là nghiên cứu qua nhiều lăng kính, chứ không chỉ dừng lại ở một giai đoạn duy nhất."

Bằng nét cọ của mình, Minh Phố đã làm điều mà không phải ai cũng có thể – giữ lại linh hồn của phố, đồng thời thổi vào đó hơi thở mới từ di sản dân tộc. Và có lẽ, chính nhờ những bức tranh ấy, phố sẽ còn sống mãi, không chỉ trong hiện thực, mà cả trong trái tim những người yêu nó.