Giáo dục từ trái tim
Mấy hôm nay xảy ra một số vụ việc như “Cô giáo bị nhóm học sinh dồn vào góc lớp, chửi bới, ném dép ngất xỉu”; “Phụ huynh lên mạng tố 'cô không niềm nở', cả phó hiệu trưởng và giáo viên bị đuổi việc”… Đó là việc mà chắc không chỉ Hường, mà nhiều người trong chúng ta không thể thờ ơ. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã chỉ đạo làm rõ sự việc phải có hình thức xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan: Từ giáo viên, học sinh, đến cơ sở giáo dục, đơn vị quản lý.
Nhưng cũng từ đó, Hường thấy ở đâu đó, kỷ luật học đường đang bị vi phạm. Vụ việc đáng tiếc học sinh bạo hành giáo viên vừa xảy ra sẽ để lại hậu quả khôn lường. Xã hội thêm một lần xao xác về một vụ khủng hoảng ngay trong môi trường giáo dục. Giáo viên trở thành nạn nhân của bạo lực học đường, tổn thương về thể chất và tinh thần không chỉ trước mắt. Còn học sinh, đối tượng có hành vi vô đạo, phản giáo dục, tương lai sẽ như thế nào?
Trong suốt những năm tháng qua, Hường đã có cơ hội đến nhiều trường học trên nhiều vùng miền. Hường đã chứng kiến những khuôn mặt lấm tấm mồ hôi, những đôi bàn tay lấm lem bùn đất, kèm theo những tiếng cười rộn rã ở vườn trường. Thì ra thầy trò của trường đang cùng nhau nhổ cỏ, xới đất, trồng cây. Thầy cô và các em học sinh tại đây chia sẻ, làm vườn giúp mọi người gắn kết với nhau, học sinh có thể phụ giúp thầy, cô nhổ cỏ, tưới nước và ngược lại. Từ lóng ngóng, vụng về, nhiều em đã thành thục các khâu xới đất, trồng và quy trình chăm sóc cây cối. Các em được học để sống hạnh phúc, được đào tạo thành người có trách nhiệm, biết yêu thương, tự lập và hợp tác.
Ngoài chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhiều ngôi trường mà Hường từng ghé qua còn xây dựng thêm các tiết học năng khiếu nghệ thuật, các môn học kỹ năng sống, cảm xúc xã hội, hoạt động ngoại khóa Tuần lễ công dân nhỏ để giúp các em có thái độ sống tích cực, hài hòa, yêu thiên nhiên, yêu gia đình, trường lớp và mọi người xung quanh. Lại có nơi, nhà trường còn tổ chức hoạt động dã ngoại và hoạt động trải nghiệm tại vườn thực hành của trường. Nơi đó, nhà trường xây dựng theo mô hình quân đội. Các em sẽ được tham gia các hoạt động rèn luyện thể chất giúp tăng cường thể lực, tăng khả năng chịu đựng, sẵn sàng đối mặt với các tình huống khó khăn trong cuộc sống. Cô trò ở đó chia sẻ với Hường: “Môi trường học tập hạnh phúc tạo ra những con người hạnh phúc, nơi học sinh, giáo viên cùng lắng nghe, chia sẻ và tôn trọng lẫn nhau.”
Suốt hai năm tìm hiểu về mô hình “Trường học hạnh phúc” được Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai, Hường rất thích ba tiêu chí: Yêu thương, an toàn và tôn trọng. Những giá trị cốt lõi đó không chỉ dành riêng cho học trò, mà còn cho mỗi thầy, cô trong môi trường sư phạm. Ở nơi đó, cả thầy và trò đều được yêu thương, được an toàn, được tôn trọng khác biệt và giá trị cá nhân. Nơi đó, không có chỗ cho bạo lực. Là nơi có thêm nhiều tiếng cười, không chỉ của học sinh.
Hường rất thích thông điệp của một ngôi trường “Trước khi chạm đến khối óc, hãy chạm đến trái tim của mỗi người”. Chính từ những ngôi trường như thế, người giáo viên sẽ đóng vai trò người dẫn dắt, định hướng, cố vấn, thay vì ép học sinh tuân theo những quy định cứng nhắc, không phù hợp. Chỉ khi giáo dục xuất phát từ trái tim thì người thầy mới vượt qua những áp lực, tâm tư để sáng tạo, mang đến những bài giảng giá trị cho học trò.
Có thầy giáo chia sẻ với Hường: “Áp lực, thách thức dù lúc nào cũng có, nhưng sứ mệnh của người thầy là gắn liền với những ánh mắt trong trẻo, hồn nhiên của học sinh; với tiếng nói cười ríu rít của các em. Thế giới học trò vốn đầy năng lượng tuổi trẻ với những hoài bão lớn lao. Trong mắt học trò, người thầy là cả một kho tàng tri thức mà các em gửi gắm sự tin tưởng. Thế nên, thầy cô cần làm sao để các em cảm nhận được sự yêu thương, qua từng bài giảng, từng cử chỉ bao dung, vị tha”.
Hường nghĩ rằng, không ai có thể cân đo, đong đếm được công sức của một người thầy. Chỉ có sự tự giác, yêu thương học trò thật sự, ý thức giá trị cao đẹp của nghề giáo mà người thầy phải rèn luyện bản thân, nâng cao kiến thức tâm lý giáo dục, tu dưỡng đạo đức cá nhân, mới có thể là tấm gương cho việc dạy làm người, giúp các em lớn lên, trở thành người có ích cho gia đình và xã hội. Và các em học sinh, cùng các phụ huynh cũng nên biết tôn trọng thầy cô, để chữ "tâm" của nghề trồng người thêm sáng.
Trước khi chạm đến khối óc, hãy chạm đến trái tim của mỗi người. Giáo dục bằng trái tim, phải xuất phát từ trái tim và sẽ được đón nhận bằng trái tim. Dẫu đôi khi, đâu đó trong cuộc sống vẫn còn một vài câu chuyện, những mẩu tin làm nhói lòng những nhà giáo chân chính, làm đau lòng những người làm cha làm mẹ, nhưng không thể làm nhòe đi giá trị đạo đức muôn đời của người thầy. Bởi lẽ, giá trị ấy đã được hình thành từ truyền thống tôn sư trọng đạo cao đẹp bao đời nay; từ những thầy cô lặng lẽ vượt qua khó khăn, miệt mài lao động, rèn luyện, cống hiến cho sự nghiệp “trồng người”.
Có người lập nghiệp xa quê cả nghìn cây số. Những khi nhớ mẹ, có muốn về thăm cũng không thể dễ dàng chạy ù về ngay được. Chỉ dịp nghỉ hè hay lễ Tết, đôi khi là trong một chuyến công tác, người con ấy mới có thể tranh thủ về với mẹ. Những ngày hiếm hoi đó, đêm đến, chỉ cần được nằm bên mẹ thôi, lòng con đã dạt dào niềm hạnh phúc!
Với mỗi dự định, mỗi mục tiêu đặt ra, có người gặp trở ngại thì sẽ bị lung lay, chùn bước; có người vẫn kiên trì đi tiếp, từng chút một. Cứ làm từ từ, rồi cũng xong.
Có một câu nói cũ, chắc nhiều người từng nghe qua: "May mắn là khi cơ hội gặp gỡ sự chuẩn bị". Nhưng có lẽ, may mắn không chỉ đơn giản là cuộc hẹn tình cờ giữa cơ hội và sự chuẩn bị, mà còn là kết tinh của niềm tin và nỗ lực. Một người may mắn không phải là người chỉ ngồi yên chờ đợi vận may gõ cửa, mà là người dám tin vào những điều tốt đẹp và nỗ lực không ngừng để khiến điều đó xảy ra.
Có người kể với tôi, ngoại của cô là một người rất hiền, lành và thương người. Tình thương ấy không chỉ dành cho con cháu trong nhà mà ngoại còn ân cần thương cả những người xa lạ nữa. Ngoại thường bảo: Chẳng ai thiếu ai mà không sống được cả. Chỉ là mình thương người ta nhiều một chút thì thêm một lý do để sống thôi.
Nhắc tới sa mạc, có lẽ ai cũng hình dung ra một vùng đất đầy khắc nghiệt, trơ trọi với những cơn bão cát, cái nắng bỏng rát và chẳng còn gì khác. Nhưng không, cuộc sống trên sa mạc phong phú hơn nhiều. Có người kể với tôi rằng, sa mạc rồi cũng nở hoa.
Bạn biết không, có lúc mỏi mệt, bất chợt, tôi lại nhớ tới câu nói mà một người đã từng nói với tôi rằng: Khi đời người là một cuộc thi marathon, hãy kiên trì đến phút cuối cùng của đường đua.
0