ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Những ngày đầu tháng 9/2025, giá vàng miếng SJC chính thức cán mốc 135 triệu đồng/lượng, mức cao nhất trong lịch sử. Đây là con số gây “sốc nhẹ” với nhiều người, đặc biệt với những ai từng chứng kiến giá vàng chỉ quanh 70 - 80 triệu đồng vào giữa năm 2024.

Không ít nhà đầu tư đang vui mừng khi khoản vốn bỏ ra đã sinh lời gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi. Nhưng câu hỏi lớn hơn cần đặt ra lúc này: giá vàng tăng kỷ lục là tín hiệu đáng mừng hay lời cảnh báo?

Với những người mua vào từ mốc 100 triệu đồng/lượng, khoản lợi nhuận hiện tại rõ ràng rất hấp dẫn. Song, ở chiều ngược lại, không ít người cảm thấy lo lắng: mua bây giờ sợ “đu đỉnh”, không mua thì lo lỡ sóng. Tâm lý “sợ bỏ lỡ” (FOMO) vốn quen thuộc trên thị trường tài chính lại bùng lên mạnh mẽ. Lịch sử không thiếu những bài học đắt giá: năm 2011 hay 2024, vàng sau giai đoạn tăng nóng đã lao dốc, để lại nhiều “nhà đầu tư đỉnh cao” ôm lỗ.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, riêng tháng 8/2025 giá vàng trong nước đã tăng 1,2% so với tháng trước; tính chung 8 tháng, mức tăng lên tới hơn 40% so với cùng kỳ năm trước. Con số này cho thấy sức hút mạnh mẽ, nhưng cũng phản ánh thực tế rằng, tốc độ tăng năm nay đã chậm lại so với các đợt “phi mã” chỉ trong vài ngày của năm 2024. Nói cách khác, động lực đẩy giá vàng đang có dấu hiệu yếu dần.

Một chi tiết đáng chú ý khác là chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế. Hiện nay, vàng trong nước cao hơn thế giới khoảng 20 - 21 triệu đồng/lượng. Đây không đơn thuần là con số, mà là chỉ báo cho sự méo mó của thị trường.

Ở nhiều quốc gia, giá vàng nội địa chỉ cao hơn quốc tế 1 - 2% do chi phí vận chuyển, thuế nhập khẩu. Ở Mỹ hay châu Âu, giá vàng gần như đi song hành với thị trường quốc tế. Ấn Độ - quốc gia tiêu thụ vàng lớn nhất thế giới - đôi khi cũng có chênh lệch, nhưng chủ yếu do thuế nhập khẩu 10% chứ không phải tình trạng khan hiếm hay đầu cơ. So với họ, mức chênh hơn 15% tại Việt Nam phản ánh rõ ràng sự thiếu minh bạch và phụ thuộc quá nhiều vào một vài thương hiệu lớn.

Không thể bàn về vàng mà bỏ qua vai trò quản lý. Thực tế, từ năm 2024, Chính phủ đã nhiều lần can thiệp để bình ổn thị trường: tăng cung vàng, siết quản lý nhập khẩu, hạn chế đầu cơ. Tuy nhiên, khoảng cách giá vàng trong nước và quốc tế vẫn duy trì ở mức cao, chứng tỏ thị trường còn nhiều bất cập.

Bước ngoặt được kỳ vọng đến từ Nghị định 232/2025, có hiệu lực từ 10/10/2025, chính thức chấm dứt cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng. Đây là sự thay đổi mang tính lịch sử sau hơn một thập kỷ “một mình một chợ” của thương hiệu SJC.

Theo nghị định, ngân hàng và doanh nghiệp đủ điều kiện sẽ được tham gia sản xuất vàng miếng. Song, không phải ai cũng dễ bước vào cuộc chơi này: ngân hàng phải có vốn điều lệ tối thiểu 50.000 tỷ đồng, doanh nghiệp từ 1.000 tỷ đồng. Quy định vừa mở vừa siết, nhằm tạo ra sân chơi minh bạch nhưng vẫn hạn chế đầu cơ nhỏ lẻ.

Đặc biệt, các giao dịch vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên bắt buộc phải thanh toán qua ngân hàng thay vì tiền mặt. Đây là bước đi then chốt để chống rửa tiền, quản lý dòng vốn và giảm đầu cơ. Thực tế đã chứng minh: chỉ sau một số chỉ đạo quyết liệt, giá vàng trên thị trường tự do từng giảm tới 6,5 triệu đồng/lượng chỉ trong một ngày, cho thấy Nhà nước hoàn toàn có thể hạ nhiệt cơn sốt nếu kiên quyết.

Ở Trung Quốc, chính phủ quản lý chặt chẽ thông qua Sàn giao dịch vàng Thượng Hải (SGE), đảm bảo mọi giao dịch minh bạch và gắn sát giá quốc tế. Ấn Độ áp thuế nhập khẩu cao để giảm tình trạng nhập siêu. Singapore thì xây dựng một trung tâm giao dịch vàng quy mô toàn cầu, nơi giá cả phản ánh minh bạch cung - cầu.

Trong khi đó, chúng ta vẫn loay hoay giữa hai mục tiêu: tránh “vàng hóa” nền kinh tế nhưng đồng thời phải giữ cho thị trường đủ thông suốt. Việc xóa bỏ độc quyền là tín hiệu tích cực, nhưng thách thức lớn hơn là làm sao để không thay thế “một ông lớn” bằng “vài ông lớn khác”. Điều thị trường cần là một hệ thống cạnh tranh thực sự, hạ tầng giao dịch minh bạch và gắn kết với thế giới. Câu hỏi quan trọng nhất: trong bối cảnh hiện nay, vàng có còn là kênh đầu tư đáng tin cậy?

Về mặt truyền thống, vàng vẫn là tài sản trú ẩn trong giai đoạn bất ổn. Nhưng vàng không tạo ra dòng tiền, không sinh lợi tức như cổ phiếu, trái phiếu hay bất động sản. Giữ vàng ở vùng giá cao đồng nghĩa với việc đặt cược vào sự biến động toàn cầu, chứ không phải vào sự tăng trưởng kinh tế thực chất.

Thực tế, vốn đầu tư đang dần dịch chuyển. Chứng khoán thu hút dòng tiền mạnh khi VN-Index đã vượt mốc 1.400 điểm, phản ánh kỳ vọng phục hồi kinh tế. Bất động sản cũng ấm dần nhờ tín dụng nới lỏng. Đây là những kênh có khả năng sinh lời thực, đồng hành cùng sự phát triển của nền kinh tế - điều mà vàng khó mang lại.

Giá vàng lập đỉnh 135 triệu đồng/lượng không chỉ là một cột mốc lịch sử, mà còn là lời cảnh báo. Với những ai mua từ sớm, đây là cơ hội để chốt lời. Nhưng với những người đang cân nhắc, đây lại là vùng rủi ro cao.

Bài học từ nhiều chu kỳ trước cho thấy: khi cơn sốt lắng xuống, người mua ở đỉnh thường là người chịu thiệt hại nặng nhất. Do đó, đừng để cảm xúc dẫn lối. Trong đầu tư, không phải cứ mua mới là quyết định, đôi khi biết đứng ngoài cũng là sự khôn ngoan.

Ở góc độ dài hạn, vàng vẫn nên có mặt trong danh mục, nhưng chỉ như tài sản phòng ngừa rủi ro, chứ không phải kênh “ăn xổi” để làm giàu nhanh. Quan trọng nhất, nhà đầu tư cần đa dạng hóa danh mục và theo dõi sát các chính sách quản lý sắp tới. Bởi thị trường vàng Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc lớn, và chỉ những ai tỉnh táo, kỷ luật mới có thể đi qua cơn sóng gió này an toàn.