ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

E3 đã trở thành kênh ngoại giao duy nhất với Iran sau khi Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của Tehran vào tháng 6. Nhóm này đã tổ chức một số vòng đàm phán với Iran với mục tiêu đạt được thỏa thuận nhằm hoãn cơ chế tái áp đặt trừng phạt (hay được biết đến là cơ chế “snapback”) trước khi cơ chế này hết hạn vào giữa tháng 10. Theo cơ chế snapback, EU có quyền khôi phục các biện pháp trừng phạt được dỡ bỏ theo Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) được ký năm 2015 giữa Iran và các cường quốc.

Cơ chế snapback là một trong những cơ chế cuối cùng còn lại của thỏa thuận hạt nhân Iran, cho phép bất kỳ bên ký kết nào đơn phương khôi phục các lệnh trừng phạt của LHQ đã áp đặt lên Iran. Đức, Pháp và Anh muốn duy trì cơ chế này để khôi phục quyền giám sát chương trình hạt nhân của Iran, cũng như quay trở lại bàn đàm phán.

Tuy nhiên, sau khi Iran không đưa ra được những cam kết thực tế và đầy đủ trong các cuộc đàm phán gần đây, E3 đã quyết định khởi động tiến trình áp đặt cơ chế snapback, bất chấp việc động thái này có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng.

Trong thư gửi Hội đồng Bảo an LHQ, E3 nhấn mạnh cam kết sử dụng mọi công cụ ngoại giao có sẵn để đảm bảo Iran không bao giờ phát triển vũ khí hạt nhân. E3 cũng bày tỏ hy vọng Iran sẽ đưa ra các cam kết của mình vào cuối tháng 9 để thuyết phục nhóm này hoãn hành động cụ thể.

Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul cho biết, việc tái áp đặt lệnh trừng phạt của LHQ có thể đánh dấu sự khởi đầu của một giai đoạn mới trong các cuộc đàm phán ngoại giao với Iran.

Về phần mình, Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot khẳng định rằng, việc E3 khởi động tiến trình snapback không đồng nghĩa với dấu chấm hết cho nỗ lực ngoại giao, đồng thời  kêu gọi Iran hợp tác toàn diện với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và cam kết rõ ràng về việc đàm phán trực tiếp với Mỹ.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ bước đi mới nhất của E3, khẳng định động thái của E3 là vô căn cứ và không hợp pháp. Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaei khẳng định rằng, Tehran sẽ không bao giờ nhượng bộ trước các mối đe dọa hay thỏa hiệp để đổi lấy bất kỳ hình thức nhượng bộ nào.

Theo dự kiến, sau khi nhận đề nghị của E3, Hội đồng Bảo an LHQ có 10 ngày để thảo luận. Nếu không có nghị quyết nào được thông qua trong vòng 30 ngày, các lệnh trừng phạt sẽ tự động được kích hoạt.