ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Theo thông báo của Bộ Tài chính Pháp, việc đình chỉ Shein kéo dài cho đến khi nền tảng này chứng minh được toàn bộ nội dung của họ đã tuân thủ pháp luật và quy định của Pháp.

Kênh bán hàng trực tuyến của Shein gặp khó tại Pháp

Trước đó, cơ quan giám sát tiêu dùng Pháp ngày 2/11 đã phát hiện các sản phẩm búp bê tình dục có hình dáng giống trẻ em bày bán trên website của Shein, làm dấy lên làn sóng phẫn nộ tại Pháp.

Ngày 5/11, nghị sĩ Antoine Vermorel-Marques phát hiện trên website của Shein rao bán các mặt hàng bị xem là vũ khí và bị cấm tại Pháp như đao, rìu hay miếng đeo khớp ngón tay bằng kim loại...

Để khắc phục vấn đề và thể hiện sự thiện chí, phía Shein cho biết đã dừng hoạt động của những nhà bán hàng rao bán sản phẩm gây tranh cãi, đồng thời cấm hoàn toàn việc bán búp bê tình dục trên nền tảng tại tất cả các quốc gia. Shein cũng đã chủ động tạm ngừng hoạt động chợ điện tử trên website vận hành tại Pháp, để rà soát và siết chặt hoạt động của các bên đối tác thứ ba.

Dù vậy, Bộ Tài chính Pháp cho biết sẽ kiên quyết đình chỉ toàn bộ website Shein tại Pháp, không chỉ riêng chợ điện tử dành cho các bên đối tác thứ ba, nếu những mặt hàng bị cấm vẫn tiếp tục xuất hiện trên website.

Trang web của Shein hiện bày bán cả sản phẩm thời trang mang thương hiệu riêng, vốn là lĩnh vực giúp hãng nổi tiếng, và hàng hóa của các nhà bán hàng bên thứ ba thông qua chợ trực tuyến.

Chính phủ Pháp cho biết sẽ tiến hành đánh giá sơ bộ kết quả kiểm tra Shein trong vòng 48 giờ. Ngoài ra, Quốc hội Pháp đã triệu tập đại diện Shein tham dự phiên điều trần vào ngày 18/11, và công ty đã chấp thuận lời mời. Công ty này từng bị phạt ba lần tại Pháp với tổng số tiền 191 triệu euro (khoảng 219 triệu USD) vì vi phạm quy định về cookie, khuyến mãi sai sự thật, thông tin gây hiểu lầm và không khai báo về vi sợi nhựa. Cookie là các tệp dữ liệu nhỏ mà một trang web lưu trữ trên trình duyệt của người dùng, giúp trang web ghi nhớ thông tin về lịch sử truy cập và những chủ đề quan tâm của người dùng.

Pháp còn chuẩn bị ban hành dự luật kiểm soát thời trang nhanh, nhắm vào các nền tảng tung ra hơn 1.000 sản phẩm mới mỗi ngày như Shein và Temu. Khi áp dụng, Shein có nguy cơ bị cấm quảng cáo tại Pháp và chịu phụ phí cho mỗi mặt hàng bán ra. Luật này đã được thượng viện thông qua vào tháng 6, đang được sửa đổi để phù hợp luật EU và có thể áp dụng từ đầu 2026.

Pháp vốn có kinh nghiệm mạnh tay với các nền tảng trực tuyến. Năm 2021, nước này từng đình chỉ nền tảng thương mại điện tử Mỹ Wish sau khi phát hiện các sản phẩm nguy hiểm được rao bán, và chỉ cho phép hoạt động trở lại sau 18 tháng.

Bước đi gây tranh cãi của Shein

Việc Pháp tạm đình chỉ nền tảng Shein diễn ra ngay trước khi thương hiệu này chuẩn bị khai trương cửa hàng đầu tiên tại Paris. Cửa hàng mua sắm trực tiếp của Shein đặt tại tầng 6 của trung tâm thương mại BHV Marais - trái tim của thủ đô Pháp. Sự kiện này đã vấp phải làn sóng phản đối dữ dội từ giới chính trị gia và các doanh nghiệp địa phương tại Pháp.

Việc Shein mở cửa hàng cố định đầu tiên tại BHV Marais – một biểu tượng thương mại của thủ đô nước Pháp - được xem là bước đi chiến lược gây nhiều tranh cãi.

Paris đại diện cho sự tinh tế, nghệ thuật thủ công, thiết kế độc quyền và chất lượng bền vững, những yếu tố đã xây dựng nên danh tiếng thế giới của Pháp.

Ngược lại, Shein là biểu tượng tối thượng của văn hóa tiêu dùng dùng một lần, nơi quần áo được sản xuất hàng loạt với tốc độ chóng mặt, giá siêu rẻ và tuổi thọ ngắn ngủi, phục vụ cho xu hướng nhất thời. Shein có tốc độ ra mắt sản phẩm nhanh gấp nhiều lần Zara hay H&M, với giá rẻ đến mức gần như loại bỏ mọi rào cản tiêu dùng. Hàng trăm mẫu được tung ra mỗi ngày, vòng đời của một món đồ có khi chỉ kéo dài vài tuần.

Các nghị sĩ và quan chức thành phố Paris đồng loạt kêu gọi ngăn Shein mở cửa hàng, đồng thời phản đối thỏa thuận hợp tác giữa hãng và trung tâm thương mại BHV.

Phó Thị trưởng Paris Nicolas Bonnet Oulaldj ngày 5/11 tuyên bố thành phố Paris kiên quyết phản đối việc khai trương cửa hàng của Shein và kêu gọi chính phủ chính thức cấm nền tảng này tại Pháp.

Bộ trưởng Thành phố và Nhà ở Vincent Jeanbrun gọi đây là “một sai lầm chiến lược và là mối nguy”, trong khi Bộ trưởng phụ trách Công nghiệp Sébastien Martin cho rằng Shein thể hiện “một chiến lược tấn công vào các giá trị của chúng ta”.

Nghị sĩ Olivia Gregoire thuộc liên minh “Cùng nhau” theo đường lối trung dung của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho rằng, trong nhiều năm qua, nước Pháp đã phải bất lực chứng kiến sự trỗi dậy của Shein khi tập đoàn này “nuốt chửng” các doanh nghiệp trong nước, cướp đi nhiều cơ hội việc làm và cố tình đánh lừa người tiêu dùng.

Nghị sĩ Emmanuel Grégoire thuộc Đảng Xã hội Pháp lên án mô hình kinh doanh “thời trang siêu rẻ” của Shein, cho rằng người tiêu dùng cần nhận thức rõ cái giá thật sự đằng sau mức giá rẻ mạt.

Thị trưởng Paris Anne Hidalgo và nhiều nhà bán lẻ cho rằng mô hình kinh doanh của Shein tạo ra lợi thế cạnh tranh không công bằng và làm suy yếu các cửa hàng thời trang của Pháp.

Ngoài cửa hàng ở Paris, Shein dự kiến sẽ mở thêm 5 cơ sở khác tại Angers, Dijon, Grenoble, Limoges và Reims. Tuy nhiên, nhiều thương hiệu Pháp đã rút khỏi BHV trước khi Shein khai trương, cho rằng thỏa thuận hợp tác này “trái ngược với giá trị và lợi ích của họ”. Nghiệp đoàn nhân viên BHV cũng phản đối việc hợp tác với Shein.

Trong khi đó, nhiều khách hàng chờ vào mua sắm tại cửa hàng của Shein ở Paris cho biết họ bị thu hút bởi mức giá rẻ và sự tiện lợi của thương hiệu này.

Bà Reine Nakache, thợ làm tóc, chia sẻ: “Mục đích của việc mở cửa hàng Shein cũng là để người tiêu dùng có thêm lựa chọn: mua trực tuyến hoặc tại cửa hàng. Nếu dừng hoạt động nền tảng, thì điều đó đồng nghĩa với việc lấy đi quyền tự do mua sắm của chúng tôi.”

Sức hút của Shein là điều không thể phủ nhận: khoảng 25 triệu người Pháp đã từng mua hàng của hãng. Với họ, Shein là biểu tượng của tính tiện lợi, của lựa chọn vô tận và khả năng tiếp cận.

Shein vốn được Socíeté des Grands Magasins (SGM) - đơn vị sở hữu chuỗi trung tâm thương mại BHV - mời mở cửa hàng với kỳ vọng thu hút khách hàng trẻ tuổi và gia tăng lượng người mua sắm.

Shein lập luận rằng mô hình của họ giúp giảm lãng phí nhờ sản xuất theo nhu cầu, tránh tồn kho. Nhưng các nhà hoạt động môi trường cho rằng chính việc tạo ra hàng tỷ sản phẩm ngắn hạn và thúc đẩy mua sắm bốc đồng đã khiến chuỗi cung ứng toàn cầu trở nên kiệt quệ.

Ở phía đối lập, các thương hiệu Pháp đang cố gắng đưa ra một hình mẫu “thời trang chậm”: ít sản phẩm, giá cao hơn, nhưng tồn tại lâu dài và mang tính cá nhân.

Xung đột về đạo đức môi trường càng làm tăng thêm sự căng thẳng. Paris là nơi đã ký kết Hiệp định Khí hậu lịch sử năm 2016 và đang nỗ lực định vị mình là một thành phố tiên phong về các hoạt động kinh doanh carbon thấp và bền vững.

Sự xuất hiện của Shein, một công ty bị cáo buộc là nguyên nhân gây ra lãng phí dệt may khổng lồ và đóng góp vào lượng khí thải carbon cao từ sản xuất và vận chuyển toàn cầu, bị coi là một sự mỉa mai sâu sắc.

Pháp đã thể hiện quyết tâm điều chỉnh ngành công nghiệp này thông qua luật pháp. Quốc hội Pháp đang tiến hành dự luật nhằm áp dụng thuế môi trường đối với các sản phẩm thời trang siêu nhanh và cấm quảng cáo của họ, nhằm mục đích buộc các công ty phải chịu trách nhiệm về chi phí môi trường mà họ gây ra.

Pháp kêu gọi EU hành động

Các bộ trưởng Pháp đã kêu gọi Ủy ban châu Âu (EC) áp dụng biện pháp trừng phạt đối với tập đoàn thương mại điện tử Shein. Pháp kêu gọi hành động khẩn cấp ở cấp độ châu Âu, với lý do các sản phẩm được bán trên website của Shein có thể được mua ở toàn bộ thị trường chung EU, chứ không chỉ trong lãnh thổ Pháp.

Ủy ban châu Âu (EC) ngày 6/11 cho biết đang theo dõi chặt chẽ và “rất nghiêm túc” trước các rủi ro liên quan đến các sản phẩm phi pháp như búp bê tình dục mô phỏng trẻ em và vũ khí được rao bán trên nền tảng thương mại điện tử Shein.

Đây là phản hồi mới nhất của EC sau khi Chính phủ Pháp ngày 5/11 đề nghị cơ quan này mở điều tra về hoạt động của Shein và đình chỉ hoạt động của nền tảng thương mại điện tử này tại Pháp liên quan bê bối phát hiện các sản phẩm như vậy.

Theo ông Thomas Regnier, người phát ngôn phụ trách các vấn đề kỹ thuật số của Liên minh châu Âu (EU), việc bán các sản phẩm như búp bê tình dục mô phỏng trẻ em là “hết sức đáng lo ngại”, đồng thời nhấn mạnh EU không muốn những mặt hàng như vậy được cung cấp cho người tiêu dùng trong khối. Người phát ngôn này cho biết thêm, EC đang liên hệ với giới chức Pháp nhằm xác định liệu những rủi ro nêu trên có mang tính “hệ thống” hay không, qua đó có thể làm cơ sở cho các bước hành động tiếp theo.

Tuy nhiên, ông Regnier lưu ý EC chưa xem xét biện pháp chặn truy cập nền tảng này trên toàn khối, cho rằng theo Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA) của EU thì việc chặn như vậy chỉ là “biện pháp cuối cùng” và khi đó bước đi như vậy sẽ phụ thuộc vào quyết định của Ireland - quốc gia thành viên EU và là nơi Shein đặt trụ sở chính tại khu vực châu Âu.

Hiện EC cũng đang điều tra Shein về nhiều nghi vấn vi phạm quy định của EU, trong đó có việc rao bán sản phẩm bất hợp pháp. Brussels cũng đang phối hợp với cơ quan bảo vệ người tiêu dùng của nhiều nước thành viên điều tra liệu các hành vi của Shein có vi phạm luật tiêu dùng EU hay không, như thông tin khuyến mãi giả hoặc thông tin sản phẩm gây hiểu nhầm. Từ tháng 4/2024, EU đã đưa Shein vào danh sách “các nền tảng trực tuyến rất lớn” chịu sự giám sát nghiêm ngặt hơn theo DSA.

Vào tháng 5 vừa qua, Ủy ban châu Âu cho biết Shein – hãng thời trang trực tuyến nổi tiếng với mức giá siêu rẻ – đã có hành vi thương mại bất hợp pháp sau cuộc điều tra phối hợp cùng các cơ quan bảo vệ người tiêu dùng quốc gia. Cuộc điều tra này vẫn đang tiếp diễn.

Nếu không có tiến triển rõ rệt, Shein có thể phải đối mặt với khoản phạt lên tới hàng triệu euro. Bên cạnh đó, EC cũng đã gửi yêu cầu bổ sung thông tin về các mặt hàng bất hợp pháp được bày bán trên nền tảng, bao gồm vũ khí.

Không chỉ Pháp, Đức và nhiều nước EU khác cũng kêu gọi điều tra Shein sau khi phát hiện nhiều sản phẩm không đạt chuẩn an toàn, bao gồm đồ chơi độc hại và trang sức chứa kim loại nặng.

40 nghị sĩ Nghị viện châu Âu thuộc nhiều nhóm chính trị khác nhau – từ đảng Xanh đến đảng Nhân dân châu Âu (EPP) – đã gửi thư đến Ủy ban châu Âu yêu cầu mở cuộc điều tra về các sản phẩm tương tự. Bức thư cũng nêu tên AliExpress và Temu, cho thấy vấn đề này mang tính hệ thống đối với các nền tảng thương mại điện tử có nguồn gốc từ Trung Quốc.

Shein hiện bị cáo buộc sử dụng lao động giá rẻ tại châu Á, gây ô nhiễm môi trường và làm suy yếu ngành dệt may truyền thống. Theo số liệu của Liên minh châu Âu (EU), trong năm 2024, có tới 4,6 tỷ kiện hàng trị giá dưới 150 euro được nhập vào EU – phần lớn là sản phẩm không chịu thuế quan – và số lượng này đang tăng gấp đôi sau mỗi hai năm.

Giới chức Pháp cũng đang hối thúc EU hành động nhanh hơn trong việc bãi bỏ miễn thuế đối với các gói hàng thương mại điện tử có giá dưới 150 euro, vì lo ngại hàng giá rẻ từ Trung Quốc đang được bán phá giá và lực lượng hải quan không đủ khả năng kiểm tra tính tuân thủ theo luật EU.

Sự kiện Shein ở Paris không chỉ là chuyện giữa một thành phố và một hãng thời trang. Nó phơi bày xung đột rộng lớn hơn giữa hai mô hình tiêu dùng toàn cầu: thời trang như một trải nghiệm văn hóa và thời trang như một sản phẩm nhanh. Sự xung đột này chắc chắn sẽ định hình lại thị trường bán lẻ và luật pháp về thời trang không chỉ ở Pháp mà còn trên toàn châu Âu.