ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Tại dự thảo Luật Sở hữu trí tuệ không thừa nhận quyền sở hữu trí tuệ của AI và không bảo hộ các tác phẩm do AI tạo ra. Các đại biểu cho rằng, việc Luật không công nhận quyền SHTT nếu thiếu "yếu tố con người" hay “do con người” tạo ra. Theo đó, "yếu tố tác giả là con người" là điều kiện bắt buộc để xác lập quyền SHTT.

Việc không ghi nhận quyền Sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm của AI thường được lập luận là: quyền Sở hữu trí tuệ là công cụ để bảo vệ giá trị sáng tạo của con người, giá trị sáng tạo lao động trí óc của nhân loại; việc công nhận quyền Sở hữu trí tuệ cho những sản phẩm được tạo ra bởi máy móc sẽ tạo sự bất công cho những tác giả sử dụng chính trí tuệ của mình để sáng tạo ra những tác phẩm thật sự…

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng lo ngại nếu công nhận thì có thể bị AI cạnh tranh mất việc làm. Bởi lẽ, AI có thể tạo ra các tác phẩm chất lượng cao với tốc độ nhanh và chi phí gần như bằng không sẽ khiến các doanh nghiệp không còn cần thuê con người, dẫn đến bị thất nghiệp hoặc giảm giá trị lao động.

Ở chiều ngược lại, việc công nhận Sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm do AI tạo ra sẽ góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Nếu sản phẩm do AI tạo ra không được bảo hộ sẽ dẫn đến dễ bị sao chép tràn lan; từ đó, giảm động lực sáng tạo của cá nhân và giảm nhu cầu đầu tư của doanh nghiệp.

Các đại biểu cho rằng, đối với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, việc thu hút đầu tư vốn và công nghệ vào AI là rất quan trọng. Bên cạnh đó, để phát huy trí tuệ Việt, cần có cơ sở pháp lý để bảo hộ Sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm cho AI Việt tạo ra, đây cũng là tiền đền quan quan trọng để đưa AI Việt ra thế giới, giảm phụ thuộc vào các Tập đoàn công nghệ toàn cầu (Big Tech).

Mặt khác, việc xác định chủ thể SHTT cũng giúp ràng buộc trách nhiệm bồi thường thiệt hại một cách rõ ràng hơn, công bằng hơn và giảm được kiện tụng.