Chánh văn phòng Tổng thống từ chức: Địa chấn chính trị Ukraine
Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Andriy Yermak bất ngờ từ chức ngay sau cuộc khám xét của cơ quan chống tham nhũng, tạo biến động lớn trong bối cảnh Kiev chịu nhiều sức ép về đàm phán hòa bình.
Ngày 28/11, ông Andriy Yermak, Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine và là cố vấn thân cận nhất của Tổng thống Volodymyr Zelensky, đã đệ đơn từ chức. Diễn biến này xảy ra chỉ vài giờ sau khi cơ quan chống tham nhũng tiến hành khám xét nơi ở của ông này. Việc ông Yermak rời vị trí trung tâm quyền lực được đánh giá là cơn “địa chấn chính trị” trong bối cảnh Ukraine đang phải chịu sức ép ngày càng lớn từ Mỹ liên quan tới thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt xung đột với Nga.
Ông Yermak từ lâu được coi là nhân vật quyền lực thứ hai tại Ukraine, “cánh tay phải” của Tổng thống Zelensky trong mọi quyết sách lớn về quân sự, kinh tế và đối ngoại. Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine cũng là người đóng vai trò trưởng đoàn đàm phán của chính quyền Kiev trong các cuộc tiếp xúc gần đây với phía Mỹ tại Geneva. Việc ông Yermak rời nhiệm sở được Tổng thống Zelensky công bố trong bài phát biểu hàng ngày phát trên truyền hình tối 28/11.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết: “Tôi muốn không ai có bất kỳ nghi ngờ nào về Ukraine lúc này. Vì vậy, chúng tôi tiến hành tái cơ cấu Văn phòng Tổng thống. Chánh văn phòng Andriy Yermak đã nộp đơn xin từ chức”.
Trước đó, ông Yermak xác nhận trên mạng Telegram rằng, cuộc khám xét đang diễn ra và ông hợp tác đầy đủ với lực lượng chức năng. Hai cơ quan chủ trì là Cục Chống tham nhũng Quốc gia Ukraine và Văn phòng Công tố viên Chống tham nhũng chưa công bố lý do cụ thể, nhưng động thái này diễn ra 2 tuần sau khi các cơ quan điều tra mở rộng vụ án nghi nhận hối lộ liên quan đến hạ tầng năng lượng trọng yếu của Ukraine - vụ việc đã dẫn tới việc hai Bộ trưởng trong chính phủ bị miễn nhiệm.
Việc ông Yermak từ chức khiến Tổng thống Ukraine Zelensky mất đi một đồng minh chính trị quan trọng vào thời điểm nhạy cảm: Ukraine đang ở thế phòng thủ trong chiến sự Nga - Ukraine, áp lực trong đàm phán với Mỹ và từ phe đối lập với chính phủ của ông Zelensky. Bên cạnh đó việc ông Yermak từ chức còn khiến triển vọng hòa đàm Nga - Ukraine có thể thêm mờ mịt, do vai trò then chốt của ông trong phái đoàn đàm phán của Kiev.
Washington đang thúc đẩy kế hoạch hòa bình 28 điểm do chính quyền Tổng thống Donald Trump đề xuất, trong đó có những yêu cầu được cho là sát với “danh sách mong muốn” của Nga, bao gồm việc Ukraine phải từ bỏ một số lãnh thổ, thu hẹp quy mô quân đội và không gia nhập NATO. Ukraine và nhiều nước châu Âu phản đối mạnh mẽ các điều khoản này.
Đoàn đàm phán Ukraine do ông Yermak dẫn đầu trước đó đã thuyết phục Mỹ điều chỉnh lại bản kế hoạch. Hiện chưa rõ Washington đã có những điều chỉnh gì.
Điện Kremlin ngày 28/11 xác nhận, Moscow đã nhận bản dự thảo kế hoạch hòa bình Ukraine do Mỹ sửa đổi và sẽ thảo luận vào tuần tới khi đặc phái viên Steve Witkoff tới Moscow.
Liên quan đến việc Chánh văn phòng Ukraine từ chức, người phát ngôn Điện Kremlin cho biết, Nga đang theo dõi sát tình hình, cho rằng vụ bê bối “làm gia tăng bất ổn chính trị” tại Ukraine và khó dự đoán diễn biến tiếp theo.
Trong nhiều năm, tham nhũng vẫn là thách thức lớn nhất đối với Ukraine trên con đường gia nhập Liên minh châu Âu. Tổng thống Zelensky từng cam kết chống tham nhũng khi tranh cử năm 2019 và đã sa thải nhiều quan chức cấp cao trong thời chiến. Tuy nhiên, những bê bối gần đây liên quan đến các cộng sự thân cận tiếp tục đặt ông vào áp lực lớn khi Ukraine phải đồng thời xử lý đàm phán với Mỹ và Nga, cũng như duy trì sự ủng hộ của phương Tây.
