Cảnh báo hiện tượng 'rỗng não AI' trong giới trẻ
Sự phát triển bùng nổ của trí tuệ nhân tạo ngày nay đã dẫn đến hiện tượng “rỗng não AI” trong giới trẻ. Đây là tình trạng con người phụ thuộc quá mức vào AI và dần mất đi khả năng tư duy độc lập.
Cuối tháng 11 vừa qua, Tập đoàn Aptech (Ấn Độ) tổ chức hội thảo “Rỗng não AI: Hiện tượng – Hệ lụy – Giải pháp 3T”, với sự tham gia của nhiều chuyên gia AI hàng đầu trong nước và quốc tế. Tại đây, các chuyên gia đã lần đầu chia sẻ những thông tin về “Rỗng não AI”, phân tích hệ lụy sâu rộng và công bố giải pháp 3T. “Rỗng não AI” xảy ra khi người dùng sử dụng AI để trả lời mọi câu hỏi, giải mọi bài tập, thay thế mọi kỹ năng tư duy.
TS Rakhee Das nhấn mạnh: “Vấn đề lớn nhất là sinh viên không còn đọc tài liệu hay tự giải quyết vấn đề. Khi não không hoạt động, khả năng tư duy sẽ suy giảm nhanh. Nếu tình trạng này kéo dài 5-7 năm, có thể sẽ tạo ra một thế hệ lao động thiếu sáng tạo, thiếu năng lực phân tích độc lập".
Anh Nguyễn Quang Tuấn, Trưởng phòng Khoa học Dữ liệu và Xử lý ngôn ngữ, Tập đoàn Viettel, chia sẻ: "Nhiều người đang bị phụ thuộc quá mức vào AI do AI có thể thay con người suy nghĩ, dẫn đến thiếu chủ động. Ngoài ra, AI có thể đưa ra những thông tin thiêu chính xác, làm ảnh hưởng đên độ tin cậy của thông tin".
Hiện tượng “rỗng não AI” không chỉ ảnh hưởng đến giới trẻ. Theo đánh giá của các chuyên gia, tình trạng này có thể tạo ra một lực lượng lao động dựa dẫm vào công nghệ và thiếu khả năng tự học – yếu tố then chốt trong các ngành kinh tế số, truyền thông, tài chính và giáo dục.
Để ngăn chặn hiện tượng này, ông Chu Tuấn Anh, Giám đốc Hệ thống Đào tạo Lập trình viên Quốc tế Aptech đưa ra bộ giải pháp 3T – được xem như “vaccine nhận thức” trong thời đại AI. Theo đó, 3T là viết tắt của 3 từ: Think First (tự làm ít nhất 3 phút trước khi hỏi AI); Tool, not Tutor (coi AI là công cụ chứ không phải người Thầy) và Teach-back (hãy dạy lại cho người khác hoặc tự giải thích thành tiếng).
Các chuyên gia dự báo, AI sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ nhưng không thể thay thế toàn bộ trí tuệ con người. Quốc gia nào biết dùng AI đúng cách, giữ được tư duy độc lập cho thế hệ trẻ, sẽ là quốc gia thắng lợi trong kỷ nguyên số. Trí tuệ nhân tạo là công cụ mạnh mẽ, nhưng không thể thay thế bộ não của con người. Hiện tượng “rỗng não AI” đang là cảnh báo quan trọng đối với học sinh, sinh viên và cả xã hội. Sử dụng AI thông minh nhưng không lệ thuộc chính là chìa khóa để phát triển bền vững trong tương lai.
