ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Hà Nội đang chuyển mình mạnh mẽ trong xử lý rác thải bằng công nghệ hiện đại, hướng tới mục tiêu “rác là tài nguyên”, phát triển đô thị xanh, sạch, bền vững.

Rác đang được xử lý như thế nào?

Tại Nhà máy điện rác Seraphin (xã Tùng Thiện, Hà Nội), mỗi ngày đều có từng đoàn xe chở rác nối đuôi nhau tiến vào khu tiếp nhận khép kín, qua hệ thống cân điện tử tự động rồi di chuyển lên bể đổ rác kín hoàn toàn nhằm tránh phát tán mùi và nước rỉ ra môi trường.

Mỗi ngày, nhà máy tiếp nhận và xử lý hơn 2.250 tấn rác sinh hoạt, tương đương khoảng 1/3 tổng lượng rác thải sinh hoạt của toàn thành phố Hà Nội. Đây là nhà máy điện rác đầu tiên do doanh nghiệp Việt Nam đầu tư và vận hành trên cơ sở mô hình kinh tế xanh – kinh tế tuần hoàn – kinh tế số.

Bên trong khu xử lý, rác được sấy khô và đưa vào lò đốt công nghệ Martin (Đức) – một trong những công nghệ hiện đại nhất châu Âu hiện nay. Nhiệt lượng sinh ra từ quá trình đốt rác được thu hồi để tạo hơi nước, làm quay tuabin phát điện, biến rác thải thành nguồn năng lượng tái tạo hữu ích. Mỗi tấn rác sinh hoạt có thể sinh ra lượng điện đủ cung cấp cho hàng trăm hộ dân, góp phần tiết kiệm tài nguyên, giảm phát thải carbon và giảm áp lực cho các bãi chôn lấp truyền thống.

Hệ thống kiểm soát khí thải của nhà máy được thiết kế theo tiêu chuẩn châu Âu, đảm bảo không phát thải khói đen, mọi chỉ số khí thải được giám sát liên tục và truyền trực tiếp về Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội để kiểm soát chặt chẽ. Tro xỉ sau đốt rác được tái chế làm vật liệu xây dựng, còn kim loại như sắt, nhôm, đồng được thu hồi làm phế liệu; chỉ 2-3% tro bay được xử lý và chôn lấp theo quy định, giúp tận dụng tối đa tài nguyên từ rác thải.

Ông Nguyễn Trường Đức, Phó Giám đốc Kỹ thuật Nhà máy điện rác Seraphin, cho biết: "Nhà máy hiện nay được vận hành theo kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn. Tất cả các thao tác đều được vận hành tại phòng điều khiển trung tâm. Đây là nhà máy có quy mô lớn, do doanh nghiệp Việt đầu tư. Công nghệ được áp dụng là tiêu chuẩn châu Âu, các tiêu chí phát thải cũng áp dụng tiêu chuẩn quốc tế."

Với quy mô lớn, công nghệ hiện đại và định hướng phát triển bền vững, Nhà máy điện rác Seraphin đang góp phần hiện thực hóa mục tiêu của Hà Nội trong việc xây dựng đô thị xanh – sạch – thông minh, đồng thời khẳng định bước tiến mới của Việt Nam trong ứng dụng công nghệ xử lý rác phát điện tiên tiến trên thế giới.

Bên trong nhà máy “biến” rác thành điện

Nhà máy điện rác Sóc Sơn được xây dựng trên diện tích 17,5 ha, thuộc Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Nam Sơn có tổng mức đầu tư hơn 7.000 tỷ đồng, là nhà máy điện rác lớn thứ hai thế giới và lớn nhất Việt Nam. Hiện tại, 5000 tấn rác tươi mỗi ngày là số lượng rác thải Nhà máy nhiệt điện đốt rác Nam Sơn tiếp nhận và xử lý, giải quyết được khoảng 70% lượng rác đang chôn lấp của thành phố Hà Nội hiện nay.

Ông Trần Đức Trung, Tổng trưởng ca Nhà máy điện rác Sóc Sơn, chia sẻ: "Có 4 giai đoạn: giai đoạn thứ nhất là tiếp nhận, rác sẽ được đưa qua trạm cân và vào bể hoàn toàn tự động. Thứ hai là ủ rác và đánh đống rác để làm giảm độ ẩm, diễn ra từ 5-7 ngày rồi đưa rác vào lò. Thứ ba là đốt và thu hồi năng lượng tạo ra từ nhiệt của rác và phát điện lên lưới điện quốc gia. Thứ tư là xử lý khí thải và các tro sỉ đáy lò sau quá trình đốt rác".

Nhà máy thực hiện xử lý rác thải sinh hoạt có thu hồi năng lượng theo công nghệ châu Âu, hoàn toàn tự động và khép kín. Gần 140 công nhân chia theo ca, vận hành nhà máy 24/7. Theo thiết kế, công suất phát điện cao nhất của nhà máy là 90MW bao gồm 5 lò đốt và 3 tổ máy phát điện. Một phần điện thu được sẽ cung cấp cho nhu cầu của nhà máy, số còn lại sẽ được hòa vào lưới điện Quốc gia. Tro xỉ sau quá trình đốt cũng được tận dụng làm vật liệu xây dựng.

Hệ thống màn hình và bảng điều khiển hiện đại được kết nối trực tiếp với toàn bộ dây chuyền, máy móc, thiết bị của nhà máy theo thời gian thực, cho phép đội ngũ kỹ sư, chuyên gia giám sát và điều khiển toàn bộ quy trình một cách đồng bộ, tự động. Không đơn thuần là một cơ sở xử lý rác thải, Nhà máy nhiệt điện đốt rác Nam Sơn đã trở thành một trong những giải pháp mới trong quản lý đô thị bền vững. Tại đây, rác không còn bị coi là gánh nặng mà được nhìn nhận như một nguồn tài nguyên có giá trị, biến thách thức môi trường trở thành cơ hội phát triển xanh.

Rác: Nguồn nhiên liệu cho thành phố xanh

Rác thải từng là nỗi lo lớn nhất trong câu chuyện phát triển đô thị tại Hà Nội. Mỗi ngày hơn 7.000 tấn rác được xả ra, chủ yếu chôn lấp, gây quá tải và ô nhiễm kéo dài. Người dân từng phải chặn xe rác vì sợ mùi hôi, sợ ô nhiễm, sợ cả tương lai của môi trường sống quanh mình. Thế nhưng, ở một nơi từng đối diện với những lo lắng ấy nay lại chứng kiến một sự thay đổi tích cực đến không ngờ.

Sống cách bãi rác Xuân Sơn chỉ hơn 500m, các gia đình xung quanh từng phải chịu đựng mùi hôi và không khí ô nhiễm do hoạt động chôn lấp rác thải. Nhưng kể từ khi nhà máy điện rác Seraphin đi vào hoạt động, cuộc sống của hàng trăm hộ dân nơi đây đã thay đổi rõ rệt.

Seraphin là nhà máy điện rác quy mô lớn đầu tiên do doanh nghiệp Việt Nam làm chủ đầu tư, đồng thời là nhà máy điện rác lớn thứ hai Đông Nam Á. Với công suất xử lý lên tới 2.250 tấn rác mỗi ngày, nhà máy tạo ra khoảng 37 MW điện sạch mỗi giờ.

Không chỉ xử lý rác hiệu quả, các nhà máy điện rác còn góp phần giảm tải cho các bãi chôn lấp truyền thống, hạn chế ô nhiễm môi trường và cải thiện chất lượng sống của người dân khu vực xung quanh. Những nhà máy điện rác hiện đại đang thể hiện tư duy mới trong quản lý chất thải đô thị: biến rác từ gánh nặng thành nguồn năng lượng, giảm phát thải, hướng tới một đô thị xanh, sạch, bền vững.

Với các thành phố lớn như Hà Nội, nơi lượng rác thải không ngừng tăng, còn quỹ đất chôn lấp ngày càng thu hẹp thì công nghệ đốt rác phát điện là giải pháp thiết yếu. Khi rác được biến thành điện, đó không chỉ là nguồn năng lượng mới cho Hà Nội mà còn là một giải pháp tổng thể, bền vững cho môi trường đô thị. Người dân không còn phản đối xe chở rác như trước, thay vào đó là sự đồng thuận, niềm tin và kỳ vọng vào một cách làm mới hiệu quả, minh bạch và lâu dài, vì một thành phố đáng sống hơn mỗi ngày.