ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Reuters đưa tin, tại cuộc bỏ phiếu Quốc hội diễn ra ngày 21/10 (giờ địa phương), Chủ tịch Đảng LDP Sanae Takaichi đã giành được 237 phiếu bầu, vượt qua con số tối thiểu 233 để trở thành Thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản.

Nhật Hoàng bổ nhiệm bà Takaichi

Bà Sanae Takaichi đã chính thức được Nhật hoàng Naruhito bổ nhiệm làm Thủ tướng mới của Nhật Bản vào thứ Ba ngày 21 tháng 10.

Trong cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện Nhật Bản vào sáng 21/10, bà Takaichi đã được bầu làm Thủ tướng khi giành được 237 phiếu ủng hộ, vượt xa đối thủ - lãnh đạo đảng Dân chủ Lập hiến Nhật Bản (CDP) Yoshihiko Noda, người nhận được 149 phiếu.

Chiến thắng của bà Takaichi gần như được đảm bảo sau khi đảng Dân chủ Tự do (LDP) đạt thỏa thuận liên minh với đảng Đổi mới Nhật Bản còn được gọi là Ishin vào thứ 2, ngày 20/10. Với tổng cộng 231 ghế trong Hạ viện, trong đó LDP giữ 196 ghế, đảng Ishin giữ 35, liên minh này chỉ kém 2 ghế so với đa số tuyệt đối 233 ghế, đủ để giúp bà Takaichi đứng ở vị trí đầu tiên trong cuộc bỏ phiếu đầu tiên mà không cần đến vòng 2. Cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện sau đó chủ yếu mang tính thủ tục, bởi theo quy định, nếu kết quả bỏ phiếu tại Thượng viện khác với Hạ viện thì kết quả bầu tại Hạ viện sẽ là kết quả cuối cùng.

Nhiều người dân Nhật Bản cho rằng có một lãnh đạo là nữ đầu tiên là một luồng gió mới đối với nền chính trị của nước này.

Là một người ủng hộ cựu Thủ tướng Shinzo Abe và là người ngưỡng mộ cựu Thủ tướng Anh Margaret Thatcher, bà Takaichi dự kiến sẽ quay trở lại với chính sách kích thích kinh tế theo phong cách Abe để nỗ lực vực dậy nền kinh tế đang gặp khó khăn do tăng trưởng chậm và giá cả leo thang.

Sau lễ nhậm chức Thủ tướng và phê chuẩn các bộ trưởng nội các tại Hoàng cung, Nội các của bà Takaichi đã chính thức được thành lập. Bà đã bổ nhiệm cựu Bộ trưởng Quốc phòng Minoru Kihara (56 tuổi), người mà bà rất tin tưởng, làm Chánh Văn phòng Nội các. Bà cũng bổ nhiệm cựu Tổng Thư ký Toshimitsu Motegi 70 tuổi, đối thủ trong cuộc đua lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do (LDP), làm Bộ trưởng Ngoại giao, và bổ nhiệm một đối thủ khác là Bộ trưởng Nông, Lâm và Thủy sản Shinjiro Koizumi 44 tuổi làm Bộ trưởng Quốc phòng . Chánh Văn phòng Nội các Yoshimasa Hayashi (64) được bà giao trọng trách Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông trong chính phủ mới.

Bà bổ nhiệm ông Akimasa Akazawa, Bộ trưởng Bộ Phục hồi Kinh tế, người phụ trách đàm phán thuế quan Nhật Bản-Mỹ, làm Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp, và ông Minoru Kiuchi Bộ trưởng Bộ An ninh Kinh tế, làm Bộ trưởng Bộ Chiến lược Tăng trưởng. Bà bổ nhiệm ông Yasuyuki Kaneko (64), cựu Bộ trưởng Bộ Nội vụ và Truyền thông, làm Bộ trưởng Bộ Đất đai, Cơ sở hạ tầng, Giao thông và Du lịch, một vị trí từ lâu đã được Đảng Komeito nắm giữ dưới chính phủ liên minh LDP-Komeito. Nội các của bà có 10 thành viên mới và không có nghị sĩ nào liên quan đến vụ bê bối quỹ đen được bổ nhiệm.

Trong chiến dịch tranh cử, bà đã hứa sẽ tăng số lượng phụ nữ trong nội các để ngang bằng với các nước Bắc Âu có nền kinh tế tiến bộ. Tuy nhiên, nội các mới của bà Takaichi cũng chỉ có hai phụ nữ là bà Kimi Onoda được chọn vào vị trí Bộ trưởng An ninh Kinh tế Trong khi tỷ lệ nữ bộ trưởng trong các chính phủ Bắc Âu dao động từ 36% ở Đan Mạch đến 61% ở Phần Lan, thì dưới thời bà Takaichi, phụ nữ sẽ chỉ chiếm 16% trong nội các Nhật Bản - bao gồm cả bà.

Ông Masanori Katayama, chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản (Chủ tịch Isuzu Motors), đã bình luận về việc thành lập Nội các của bà Takaichi: Đây là một bước tiến lớn hướng tới việc vượt qua tình trạng trì trệ chính trị và đưa Nhật Bản tiến lên. Tôi hy vọng họ sẽ nhanh chóng thực hiện các chính sách hỗ trợ người dân đang chịu ảnh hưởng bởi giá cả leo thang và các biện pháp tăng cường sức cạnh tranh của nền kinh tế Nhật Bản.

Trước khi thành lập nội các, Thủ tướng đã gặp Thống đốc Osaka Yoshimura, lãnh đạo Đảng Ishin, tại Văn phòng Thủ tướng. Đảng Ishin sẽ hợp tác với Thủ tướng trong việc điều hành chính phủ, nhưng sẽ không bổ nhiệm bộ trưởng nội các, thay vào đó đóng vai trò là "người ủng hộ không thuộc nội các" để hỗ trợ chính quyền. Chính phủ liên minh sẽ không chiếm đa số tại Hạ viện hoặc Thượng viện, và vị thế là đảng cầm quyền thiểu số của đảng này sẽ vẫn không thay đổi.

Trong cuộc họp nội các đầu tiên vào đêm qua 21/10, Thủ tướng Nhật Bản đã ra lệnh xây dựng các biện pháp kinh tế và sẽ ưu tiên hàng đầu việc thông qua ngân sách này trong phiên họp bất thường của Quốc hội. Bà cũng sẽ đề xuất sửa đổi sớm ba văn kiện an ninh, bao gồm Chiến lược An ninh Quốc gia.

Bà Takaichi dự kiến sẽ có bài phát biểu về chính sách tại cả Hạ viện và Thượng viện vào ngày 24, và cũng dự kiến sẽ gặp Tổng thống Mỹ Donal Trump, người dự kiến tới thăm Nhật Bản bắt đầu từ ngày 27.

Lành đạo thế giới chúc mừng bà Takaichi

Sau khi bà Sanae Takaichi tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng Nhật Bản, nhiều nhà lãnh đạo thế giới đã gửi lời chúc mừng tới bà và bày tỏ mong muốn hợp tác chặt chẽ hơn với Tokyo.

Theo hãng tin Yonhap News có trụ sở tại Seoul, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung hôm thứ Ba đã chúc mừng bà Takaichi được bầu làm thủ tướng mới của Nhật Bản. Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cũng bày tỏ hy vọng sẽ tiếp tục đà phát triển tích cực trong quan hệ song phương với Nhật Bản và mong muốn hợp tác với tư cách là những đối tác toàn cầu có chung lập trường trong bối cảnh địa chính trị và trật tự thương mại hiện tại.

Trong một diễn biến khác, người phát ngôn Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc, Kang Yu-jung, cho biết nước này đang đàm phán cấp làm việc với Nhật Bản để tổ chức một hội nghị thượng đỉnh song phương giữa hai nước.

Bà Sanae Takaichi cũng cho biết mong muốn thúc đẩy quan hệ giữa hai quốc gia.

Hôm qua, Bắc Kinh cũng đã thúc giục Thủ tướng mới của Nhật Bản Sanae Takaichi "tuân thủ" các "cam kết" chính trị của Tokyo về Đài Loan, đồng thời kêu gọi Nhật Bản hợp tác với Trung Quốc. Về kết quả bầu cử, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn cho biết Bắc Kinh đã ghi nhận kết quả và nói thêm rằng đây là vấn đề nội bộ của Nhật Bản.

Các nhà lãnh đạo Ấn Độ và Malaysia cũng gửi lời chúc mừng tới bà Takaichi về cương vị mới của bà.

Người đứng đầu EU, bà Ursula von der Leyen đã chúc mừng bà Takaichi đã "làm nên lịch sử" khi trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản.

Những thách thức đối với tân Thủ tướng Nhật Bản

Bà Sanae Takaichi lên cầm quyền trong bối cảnh Nhật Bản và đảng LDP cầm quyền đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, trong đó có không ít vấn đề tồn đọng từ chính quyền trước. Tuy nhiên, bà cũng đang nhận được nhiều kỳ vọng sẽ đem tới sự đổi thay cho đất nước Mặt trời mọc.

Bà Takaichi - một tay trống heavy metal và một người đam mê xe máy, lớn lên ở Nara gần thành phố Osaka. Sự xuất hiện của bà trên đỉnh cao chính trị Nhật Bản đánh dấu một bước tiến đáng chú ý, từ người dẫn chương trình truyền hình đến người đại diện cho các lý tưởng truyền thống và dân tộc. Ở tuổi 64, bà đã có gần 30 năm kinh nghiệm tại Hạ viện. Bà Takaichi từng giữ chức Bộ trưởng An ninh Kinh tế và Bộ trưởng Nội vụ. Trên con đường sự nghiệp, bà nổi tiếng là người kiên định, bảo thủ và cứng rắn - những phẩm chất khiến bà được mệnh danh là "Người đàn bà thép của Nhật Bản".

Ở cương vị người đứng đầu chính phủ, Thủ tướng Sanae Takaichi sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức kinh tế – xã hội, trong đó nổi bật là bài toán kiểm soát giá cả hàng hóa leo thang, điển hình như giá gạo – mặt hàng lương thực thiết yếu của Nhật Bản đã tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái.

Ngoài ra, bà cũng sẽ phải giải quyết các vấn đề nhức nhối thường trực về tỷ lệ sinh giảm, lực lượng lao động suy giảm và dân số già hóa ở Nhật Bản cũng như tình trạng nhập cư ồ ạt. Bên cạnh đó là chính sách thuế quan của Mỹ  vốn đã gây chấn động các nền kinh tế châu Á hồi đầu năm nay.

Bà cũng phải đối mặt với những áp lực lớn về doàn kết trong đảng và củng cố liên minh cầm quyền  bị chia rẽ hơn bất kỳ thời điểm nào khác khi LDP đang trải qua cuộc khủng hoảng lớn nhất trong nhiều thập kỷ và để mất đa số ghế trong quốc hội. Sự trỗi dậy của Đảng Sanseito cực hữu nhỏ hơn, đã thu hút cử tri khỏi LDP. Đối tác liên minh cũ của LDP, đảng Komeito ôn hòa hơn, đã phá vỡ liên minh kéo dài 26 năm của họ vào tháng này sau khi LDP chọn bàTakaichi làm lãnh đạo mới.

Giới quan sát cho rằng, nếu bà giữ lập trường quá bảo thủ và cứng nhắc, liên minh có thể tan rã; nhưng nếu quá nhượng bộ, nội bộ đảng LDP có nguy cơ chia rẽ.

Bà Takaichi đã cam kết xây dựng một "nước Nhật hùng mạnh" sau khi đắc cử. Bà ủng hộ chính sách tài khóa và tiền tệ mở rộng, và cam kết sẽ nỗ lực không ngừng nghỉ để khôi phục sức mạnh kinh tế của Nhật Bản.

Nhà lãnh đạo mới của Nhật Bản cũng cho biết sẽ làm sâu sắc hơn mối quan hệ của đất nước với Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Bà Takaichi đã nói rằng quốc phòng và an ninh quốc gia sẽ là những trụ cột cốt lõi của bất kỳ chính quyền nào bà lãnh đạo. Bà thường xuyên đến thăm đền chiến tranh Yasukuni ở Tokyo và  kêu gọi sửa đổi hiến pháp hòa bình sau chiến tranh của Nhật Bản để công nhận sự tồn tại của lực lượng quân sự quốc gia.

Sự ủng hộ của bà Takaichi đối với các biện pháp kích thích tài chính theo kiểu Abe đã thúc đẩy cái gọi là " giao dịch Takaichi " trên thị trường chứng khoán, khiến Nikkei. Giá cổ phiếu trung bình tăng lên mức cao kỷ lục, mức tăng gần đây nhất là vào ngày 21/10. Tuy nhiên, điều này cũng khiến các nhà đầu tư lo ngại về khả năng chi trả của chính phủ cho các khoản chi tiêu lớn hơn khi gánh nặng nợ vượt quá sản lượng hàng năm. Kết quả là cả giá đồng yên và giá trái phiếu đều suy yếu.

Một số nhà phân tích cho rằng đảng Nippon Ishin ủng hộ việc cắt giảm ngân sách, có thể hạn chế một số tham vọng chi tiêu của  bà Takaichi. Bà cũng phải đối mặt với những áp lực lớn về doàn kết trong đảng và củng cố liên minh cầm quyền

Ở đất nước vốn có tư tưởng truyền thống "trọng nam khinh nữ", Bà Takaichi đã phải nỗi lực vươn lên, khẳng định chỗ đứng để trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản. Mặc dù con đường phía trước còn nhiều chông gai, nhưng sự kiên định, bản lĩnh và tầm nhìn của bà được kỳ vọng sẽ thổi luồng sinh khí mới vào chính trường Nhật Bản, đưa quốc gia này vươn lên mạnh mẽ hơn trên trường quốc tế.