Áp lực bủa vây Tổng thống Pháp giữa bế tắc chính trị
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đang đứng trước áp lực ngày càng gia tăng về việc phải tổ chức bầu cử quốc hội sớm hoặc từ chức, qua đó chấm dứt tình trạng hỗn loạn chính trị tại nền kinh tế lớn thứ hai của khu vực đồng euro.
Dù nhiều lần khẳng định sẽ hoàn thành nhiệm kỳ thứ hai đến năm 2027 nhưng chuỗi 5 Thủ tướng từ chức trong chưa đầy hai năm qua đã khiến lời kêu gọi ông Emmanuel Macron rời nhiệm sở, vốn chỉ được nói đến ở bên lề, giờ đây trở thành vấn đề trung tâm của một trong những cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng nhất kể từ năm 1958.
Cuộc khủng hoảng chính trị ở Pháp lên đến đỉnh điểm khi Thủ tướng Sebastien Lecornu, người chỉ mới nhậm chức 14 giờ, buộc phải từ chức vì không thể thành lập một nội các đủ sự ủng hộ từ các phe phái. Thất bại này phơi bày rõ ràng sự chia rẽ sâu sắc trong chính trường Pháp.
Ông Edouard Philippe, cựu Thủ tướng đầu tiên dưới thời ông Macron, đã công khai kêu gọi Tổng thống tổ chức bầu cử sớm: “Không thể ép Tổng thống Emmanuel Macron từ chức. Tôi không ủng hộ việc từ chức ngay lập tức, vì điều đó sẽ gây hậu quả nghiêm trọng và cản trở một cuộc bầu cử Tổng thống diễn ra trong điều kiện thuận lợi. Tuy nhiên, tôi tin rằng ông Macron nên chủ động”.
Cựu Thủ tướng Gabriel Attal, một đồng minh của Tổng thống Macron, cũng thẳng thắn bày tỏ thất vọng: “Chúng ta đang trải qua thời điểm khó khăn. Giống như nhiều người Pháp khác, tôi không còn hiểu các quyết định gần đây của Tổng thống, từ việc giải tán Quốc hội đến những hành động cho thấy ông muốn duy trì quyền lực”.
Đây là lần hiếm hoi các đồng minh trung thành của ông Macron công khai chỉ trích nhà lãnh đạo này, cho thấy sự cô lập của Tổng thống đang ngày càng sâu sắc. Trong dư luận Pháp, kết quả thăm dò mới đây cho thấy, gần một nửa người Pháp đổ lỗi cho ông Macron về khủng hoảng hiện tại, trong khi 51% tin rằng việc ông từ chức có thể phá vỡ thế bế tắc.
Ông Yoan Bernard, người dân Pháp, nói: “Thành thật mà nói, tôi bắt đầu mất niềm tin vào chính trị ở Pháp. Tôi nghĩ ông Macron nên từ chức. Tình hình hiện nay là quá đủ rồi”.
Kể từ thất bại trong cuộc bầu cử bất thường năm ngoái, dẫn đến Quốc hội bị chia rẽ giữa ba khối đối lập, Tổng thống Macron đã cố gắng xoay xở bằng cách thành lập nội các thiểu số, bổ nhiệm Thủ tướng từ liên minh trung dung và bảo thủ, với mục tiêu bảo vệ di sản kinh tế như cắt giảm thuế và cải cách lương hưu. Trong hơn một năm, các chính phủ này vật lộn để thông qua các biện pháp giảm thâm hụt ngân sách, khiến hai Thủ tướng ngã ngựa, dù “nền tảng chung” vẫn tồn tại.
Tuy nhiên, sự đoàn kết này tan vỡ khi Bruno Retailleau, nhân vật cấp cao của phe bảo thủ, công khai chỉ trích nội các của Thủ tướng Lecornu vài giờ sau khi nội các được bổ nhiệm. Tổng thống Macron đến nay vẫn hy vọng ông Lecornu có thể lôi kéo phe bảo thủ trở lại bàn đàm phán khi cho thủ tướng thêm hai ngày cuối cùng để đàm phán thoát khỏi bế tắc. Nhưng nếu thất bại, ông Macron sẽ phải cân nhắc bổ nhiệm Thủ tướng thiên tả - một lựa chọn khó khăn vì Đảng Xã hội kiên quyết áp thuế tài sản và đảo ngược cải cách lương hưu, khiến việc thuyết phục các đảng khác gần như bất khả thi.
Theo giới quan sát, khủng hoảng hiện nay cho thấy Tổng thống Macron đang đối diện với thách thức kép: sự phân hóa sâu sắc trong chính trường và sự trỗi dậy mạnh mẽ của phe cực hữu. Nếu ông Macron chọn từ chức, đây có thể là động thái mang tính chiến lược, bảo vệ thể chế và di sản chính trị – tương tự bước đi của cố Tổng thống Charles de Gaulle năm 1969. Ngược lại, việc tiếp tục nhiệm kỳ trong bối cảnh Quốc hội chia rẽ sẽ đẩy ông vào thế khó, nguy cơ thất bại trong việc thông qua ngân sách và các cải cách quan trọng sẽ tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và khả năng lãnh đạo của ông.
